Inwentaryzację pomników i innych upamiętnień Armii Czerwoną historycy z Instytutu Pamięci Narodowej prowadzili od kilku miesięcy. Lista obiektów do likwidacja miała być gotowa do końca czerwca. I tak się stało. Znalazło się na niej 229 pomników. Teraz IPN będzie wysyłał do samorządów w całej Polsce pisma z żądaniem rozbiórki sowieckich pamiątek. W Małopolsce w najbliższych dniach trafią one do władz gminy Zielonki i Krzeszowice. Bo na „liście wstydu” znalazły się komunistyczne pomniki w Węgrzcach i Dubiu.
Pomnik w Węgrzcach (gm. Zielonki) postawiono w 1980 r. Do dzisiaj widnieje na nim napis: „Żołnierzom Armii Radzieckiej, poległym w dniach 17-18 stycznia 1945 r. oraz poległym i pomordowanym przez okupantów hitlerowskich mieszkańcom gminy, społeczeństwo w 35. rocznicę wyzwolenia”. Zbudowano go z inicjatywy miejscowego działacza Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Stoi w samym centrum miejscowości, przy pętli autobusowej, w sąsiedztwie kościoła.
IPN nie żąda rozbiórki monumentu, ale doprowadzenia widniejącego na nim napisu do stanu zgodnego z prawdą historyczną. - Kilka lat temu pojawił się pomysł rozbiórki pomnika. Część mieszkańców była za, część przeciw, ale decyzje nie zapadły. Planujemy go odnowić i to byłby dobry czas na zmianę napisu. Tylko trzeba by to zrobić delikatnie, żeby nie drażnić Rosjan - mówi sołtys Węgrzc Augustyn Jach.
Na większy opór plany IPN natrafią na pewno w Dubiu, wiosce koło Krzeszowic. Stoi tam niewielki obelisk poświęcony - jak głosi napis na tablicy pamiątkowej - „bohaterskim bojownikom Armii Radzieckiej i bohaterskim partyzantom AL”, czyli Armii Ludowej, zbrojnej przybudówce Polskiej Partii Robotniczej. Upamiętnia miejsce, w którym 23 sierpnia 1944 r. doszło do bitwy polskich i sowieckich partyzantów z Niemcami. Od lat mieszkańcy Dubia i sąsiedniego Dębnika organizują tam uroczystości rocznicowe.
- Z ludźmi jeszcze nie rozmawiałem, ale jestem przekonany, że absolutnie zgody na likwidację pomnika nie będzie. Szanujmy pamięć tych, którzy tam polegli - mówi oburzony sołtys Dubia Zbigniew Wąsik.
W Małopolsce w ostatnich latach z dużymi sukcesami rozprawiano się z pamiątkami sowieckiej okupacji Polski. W zeszłym roku, po wielu latach starań, udało się rozebrać pomnik wdzięczności Armii Czerwonej w Nowym Sączu. Wcześniej zniszczono pozostałości podobnego pomnika w Limanowej, co Rosjanie potraktowali niemal jak wypowiedzenie im wojny przez burmistrza Władysława Biedę.
- Jeżeli oddajemy hołd tym, którzy przynieśli nam zniewolenie, to znak, że zachęcamy każdego, by nam to zniewolenie przyniósł. Musimy pokazać przyszłym pokoleniom, że za wszystkimi, którzy chcieliby wykonywać zbrodnicze rozkazy, przez lata będzie się ciągnęła hańba. Każde inne zachowanie wobec tych pomników byłoby przyzwoleniem na zabijanie Polaków - podkreśla dr Maciej Korkuć, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Krakowie.
Jak przyznaje wiceszef IPN Paweł Ukielski, liczba zachowanych sowieckich upamiętnień zaskoczyła historyków. Najwięcej z nich (aż 43) znajduje się na Pomorzu Zachodnim. IPN proponuje samorządom podzielenie się kosztami ich likwidacji. Demontaż miałby się odbyć na koszt władz lokalnych, zaś instytut może sfinansować transport, a także opiekę nad nimi. Wszystkie miałyby trafić do skansenu, który IPN zamierza utworzyć w Bornem Sulinowie. To miasteczko w Zachodniopomorskiem, w którym w okresie PRL-u stacjonował liczny garnizon Armii Radzieckiej. Koszt utworzenia skansenu oszacowano na dwa miliony złotych.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
