Ścieżkami Jana Pawła II

Pałac Biskupi, ul. Franciszkańska 3

Fot. Adam Wojnar

Karol Wojtyła zamieszkał tu 10 sierpnia 1944 r. jako student konspiracyjnego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej. Święcenia kapłańskie przyjął 1 listopada 1946 r. z rąk księcia kard. Adama Stefana Sapiehy w jego prywatnej kaplicy.

W tutejszej kurii metropolitalnej od 1958 r. ks. Karol Wojtyła pełnił posługę biskupa, a potem metropolity krakowskiego aż do 16 października 1978 r. – dnia wyboru na Stolicę Apostolską. Jan Paweł II mieszkał w tym pałacu podczas każdej pielgrzymki do Krakowa. Nad wejściem do budynku znajduje się sławne okno, z którego rozmawiał z przybyłą na spotkania z nim młodzieżą. Na dziedzińcu pałacu stoi dziś pomnik Jana Pawła II, dar i dzieło Jole Sensi Croci, odsłonięty w maju 1980 r. Obok kurii metropolitalnej znajduje się główny budynek Papieskiej Akademii Teologicznej, erygowanej w 1981 r. przez Jana Pawła II następczyni Wydziału Jagiellońskiego. Uczelnia od 2009 roku nosi nazwę Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.

Bazylika św. Franciszka z Asyżu oo. Franciszkanów, ul. Franciszkańska 2

Ks. Karol Wojtyła miał w tym kościele "swoją” ławkę. Od czasów studenckich bardzo często przychodził tu się modlić. Tutaj podczas pierwszej pielgrzymki do ojczyzny, 9 czerwca 1979 r., Jan Paweł II spotkał się z ludźmi chorymi i uczestniczył w prawykonaniu kantaty–oratorium "Beatus vir” ("Błogosławiony mąż”), napisanej przez Henryka Mikołaja Góreckiego ku czci św. Stanisława – Biskupa i Męczennika (na 900– lecie śmierci świętego).

Kościół św. Józefa ss. Bernardynek, ul. Poselska 21

Klasztor i kościół ss. Bernardynek powstały w XVII wieku. W ołtarzu kościoła znajduje się obraz św. Józefa z Jezusem w wieku chłopięcym. Przed słynący łaskami obraz często przychodził się modlić Karol Wojtyła.

Kamienica Dziekańska, ul. Kanonicza 21

Kamienica Dziekańska przy ul. Kanoniczej Fot. Anna Kaczmarz

Ks. Karol Wojtyła mieszkał tu jako biskup w latach 1958–1967. Wcześniej (od 1951 r.) mieszkał w sąsiednim domu pod nr 19. Obecnie w obu tych budynkach mieści się Muzeum Archidiecezjalne Kardynała Karola Wojtyły, w którym m.in. prezentowane są pamiątki związane z Janem Pawłem II. Na portalu kamienicy widnieje wymowny napis Procul este profani ("Z dala bądźcie, niegodni”). Po przeciwnej stronie ulicy (pod nr. 18) mieści się powstały w 1995 r. Instytut Jana Pawła II, który obecnie jest częścią Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się!”.

Bazylika Archikatedralna św. Stanisława BM i św. Wacława na Wawelu

W podziemiach katedry, w krypcie św. Leonarda, 2 listopada 1946 r. ks. Karol Wojtyła odprawił swoją pierwszą mszę św., m.in. w intencji swoich zmarłych rodziców i brata. W uroczystość św. Wacława, patrona katedry, 28 września 1958 r. ks. Karol Wojtyła został konsekrowany na biskupa. Jako motto na swoim herbie wybrał łacińskie słowa Totus Tuus ("Cały Twój”). Będąc następcą św. Piotra w Rzymie, Jan Paweł II przybywał do katedry w latach: 1979, 1983, 1987, 1991, 1997, 1999 i 2002. Podczas swojej pierwszej pielgrzymki do ojczyzny, w 900. rocznicę męczeńskiej śmierci św. Stanisława, modlił się przy jego grobie. Osiem lat później odprawiał mszę św. przy łaskami słynącym krzyżu Królowej Jadwigi, a w sierpniu 2002 r. przed konfesją św. Stanisława odmówił modlitwę brewiarzową. Przed katedrą stoi odsłonięty 12 października 2008 r. pomnik Jana Pawła II wykonany z brązu przez Gustawa Zemłę i Pawła Pietrusińskiego.

Kościół św. Michała Archanioła, ul. Skałeczna 15

Na Skałkę prowadzi z Wawelu szlak pielgrzymi królów polskich, który przemierza coroczna majowa procesja św. Stanisława z udziałem Episkopatu Polski. Karol Wojtyła jako arcybiskup Krakowa był od 1963 r. gospodarzem i uczestnikiem tych procesji. W 1979 roku, podczas pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski związanej również z uroczystościami 900–lecia śmierci św. Stanisława, odbyło się tu niezapomniane spotkanie z młodzieżą akademicką, a także ze światem nauki, kultury i sztuki. Za sadzawką w ogrodzie umieszczony jest krzyż upamiętniający to spotkanie, a w kościele znajduje się popiersie Jana Pawła II. Na placu przed klasztorem stoi pomnik papieża autorstwa Czesława Dźwigaja, odsłonięty 3 listopada 2007 r.

Dom Jana Tyranowskiego, ul. Różana 11 – dostępny tylko z zewnątrz

W tym domu spotykali się członkowie Żywego Różańca, do których (w latach 1940–1944) należał Karol Wojtyła. Grupę tę prowadził sługa Boży Jan Leopold Tyranowski (1901–1947). Był prostym krawcem, ale jednocześnie człowiekiem o bogatej duchowości. Jego mistrzami duchowymi byli św. Jan od Krzyża i św. Teresa od Dzieciątka Jezus. Ojciec Święty Jan Paweł II nazwał go "wychowawcą–teologiem, apostołem Bożej wielkości, Bożej piękności”. Jan Tyranowski ujmował innych swoją religijnością. Codzienne, kilkugodzinne medytacje nie zamykały go jednak na innych ludzi, wręcz przeciwnie – wzmagały w nim potrzebę apostolstwa. W 1997 r. nastąpiło otwarcie procesu beatyfikacyjnego sługi Bożego Jana Leopolda Tyranowskiego. W marcu 2000 r. proces został zamknięty, a dokumentację przekazano watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

Kościół św. Stanisława Kostki xx. Salezjanów na Dębnikach, ul. Konfederacka 6

Kościół św. Stanisława Kostki na Dębnikach Fot. Anna Kaczmarz

Był to kościół parafialny Karola Wojtyły podczas jego pobytu na Dębnikach w latach 1938–1944. Młody Wojtyła modlił się często w tutejszej kaplicy Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. W lutym 1940 r. poznał tu Jana Tyranowskiego jako współuczestnika religijnych spotkań młodzieży, organizowanych z inspiracji księży salezjanów. W tym kościele 3 listopada 1946 r. ks. Karol Wojtyła odprawił swą pierwszą mszę św. z udziałem wiernych. Tu spoczywają doczesne szczątki sługi Bożego Jana Tyranowskiego.

Dom przy ul. Tynieckiej 10, dostępny tylko z zewnątrz

Latem 1938 r. Karol Wojtyła zamieszkał wraz ze swym ojcem (Karolem Wojtyłą seniorem) w dwóch pokojach z kuchnią sutereny domu swojego wuja, Roberta Kaczorowskiego. Przebywał tu w latach 1938–1944 podczas studiów polonistycznych na UJ, pracy w kamieniołomie i zakładach sodowych oraz studiów filozoficznych w zakonspirowanym seminarium duchownym. Po śmierci ojca Karola Wojtyły w roku 1941 w domu tym zamieszkał przybyły z Wadowic reżyser teatralny i założyciel Teatru Rapsodycznego Mieczysław Kotlarczyk z żoną.

Dom przy ul. Komorowskiego 7

Jest to miejsce, w którym 22 sierpnia 1941 r. spotkali się przyjaciele Karola Wojtyły i postanowili utworzyć konspiracyjny Teatr Rapsodyczny. Inicjatorem tego niezwykłego teatru słowa był Mieczysław Kotlarczyk, a Karol Wojtyła od początku był jednym z głównych aktorów i współtwórców spektakli. Mieszkanie przy ul. Komorowskiego należało do państwa Dębowskich. Teatr Rapsodyczny przetrwał do 1967 roku, kiedy to został zamknięty przez władze komunistyczne.

Kamień papieski na Błoniach

Ważący 26 ton kamień granitowy z okolic Morskiego Oka został tu umieszczony w październiku 1997 r. z inicjatywy metropolity krakowskiego kard. Franciszka Macharskiego, w 19. rocznicę inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II. Głaz upamiętnia spotkania Jana Pawła II z pielgrzymami na Błoniach od czerwca 1979 r. Daty kolejnych wizyt w Polsce papieża to: 1979 (pamiętne Bierzmowanie Narodu), 1983, 1987, 1997 i 2002 r. W 1999 r. z powodu nagłej choroby papież nie mógł wziąć udziału w uroczystościach. Napis na kamieniu brzmi: "Ty jesteś Skała”.

Pomnik Jana Pawła II w parku im. dr. H. Jordana, wejście od al. 3 Maja

W parku stoi pomnik Jana Pawła II autorstwa Stefana Dousy, ufundowany w 2000 r. przez Zarząd Regionu Małopolska NSZZ "Solidarność”. Z tego miejsca szlak wędrówki z Janem Pawłem II po Krakowie wiedzie trasą tzw. białego marszu. 17 maja 1981 r., w odpowiedzi na zamach na Ojca Świętego, pół miliona ludzi ubranych na biało (symbol światłości i dobra) w milczeniu przeszło na krakowski Rynek, aby zamanifestować swą jedność z walczącym o życie papieżem, przeciwstawić się przemocy, dać odpowiedź złu.

Dom przy ul. Felicjanek 10

Po śmierci ojca w 1941 r. Karol Wojtyła mieszkał w tym domu przez kilka miesięcy. Gościny udzieliła mu rodzina jego przyjaciela ze studiów polonistycznych oraz podziemnych działań teatralnych – Juliusza Kydryńskiego.

Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Gołębia 24

W 1938 r. Karol Wojtyła rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasie wojny kontynuował tajne studia między innymi na Wydziale Teologicznym tej uczelni. Na tym uniwersytecie w 1948 r. młody ks. Wojtyła uzyskał stopień doktora i prowadził wykłady z etyki społecznej, a w 1954 r. habilitował się jako ostatni przed usunięciem wydziału z UJ. Wszechnica Jagiellońska nie zapomniała o swoim profesorze i 22 czerwca 1983 r. nadała Janowi Pawłowi II doktorat honoris causa.

Kolegiata św. Anny, ul. św. Anny 11

Karol Wojtyła często modlił się w tym kościele przy relikwiach św. Jana Kantego, profesora i rektora Akademii Krakowskiej z XV wieku. Przyszły papież stawiał świętego za wzór pracownikom nauki i studentom. Odwiedzając Kraków w 1997 r., w kolegiacie akademickiej św. Anny, wygłosił pamiętne przemówienie do pracowników nauki z okazji 600–lecia Wydziału Teologicznego UJ.

Collegium Maius, ul. Jagiellońska 15e

Najstarszy w Polsce, ufundowany w 1400 r., budynek uniwersytecki. W starej auli Uniwersytetu Jagiellońskiego 22 czerwca 1983 r. Jan Paweł II odebrał tytuł doktora honoris causa pierwszej polskiej uczelni. Na Uniwersytecie Jagiellońskim Karol Wojtyła studiował najpierw polonistykę, a następnie teologię. Tutaj w 1949 r. obronił pracę doktorską o doktrynie wiary w pismach św. Jana od Krzyża. W czasach studenckich był wiceprezesem Towarzystwa "Bratnia Pomoc”, a po ukończeniu studiów prowadził wykłady na Wydziale Teologicznym UJ.

Bazylika Mariacka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Rynek Główny

W latach 1952–1957 Jan Paweł II był kaznodzieją i spowiednikiem w tej bazylice. Jako papież odwiedził ją trzykrotnie, a w 1991 r. przy ołtarzu stojącym u jej wejścia odprawił mszę świętą, podczas której dokonał beatyfikacji bł. Anieli Salawy. 17 maja 1981 r. przed Bazyliką Mariacką zebrali się wszyscy uczestnicy białego marszu zorganizowanego po zamachu na życie Jana Pawła II (w ścianę kościoła wmurowane są tablice upamiętniające beatyfikację Anieli Salawy i biały marsz). Kilka dni po śmierci papieża, 7 kwietnia 2005 r., wyruszył stąd na Błonia zorganizowany przez krakowską młodzież biały marsz wdzięczności.

Bazylika św. Floriana, ul. Warszawska 1

W tej parafii od sierpnia 1949 r. ks. Karol Wojtyła był wikarym. Tutaj zainicjował działalność duszpasterstwa akademickiego, a jednocześnie kontynuował swoją pracę naukową. Z parafii odszedł w listopadzie 1951 r., pozostając do 1958 r. duszpasterzem akademickim. 18 sierpnia 2002 r. na dziedzińcu bazyliki Jan Paweł II spotkał się z mieszkańcami parafii.

Grób Rodziców Jana Pawła II na cmentarzu Rakowickim

W nowej części cmentarza znajduje się grobowiec rodziny Wojtyłów i Kaczorowskich. Pochowani są tutaj: matka Jana Pawła II Emilia z Kaczorowskich Wojtyła (zmarła w 1929 r.), ojciec Karol Wojtyła (zmarł w 1941 r.), brat Edmund Wojtyła (zmarł w 1932 r.), a także rodzice matki – Feliks i Maria Kaczorowscy oraz trzy inne osoby z rodziny Kaczorowskich. Groby te Jan Paweł II odwiedzał podczas każdego pobytu w Krakowie. Po śmierci papieża w 2005 r. odsłonięty został tu pomnik autorstwa Czesława Dźwigaja, przedstawiający klęczącego Jana Pawła II z różańcem w ręku, zwróconego w kierunku pobliskiego grobu rodziców.

Kościół św. Jadwigi Królowej, ul. Łokietka 60

W 1997 r. Jan Paweł II dokonał na Błoniach kanonizacji św. Jadwigi Królowej, a także odwiedził ten kościół, co upamiętnia umieszczona nad wejściem tablica z herbem papieskim. Przed kościołem stoi krzyż z ołtarza, przy którym podczas pierwszej pielgrzymki do Polski w 1979 r. Jan Paweł II odprawił mszę świętą na Błoniach.

Kościół Ecce Homo ss. Albertynek, ul. Woronicza 10

Tutaj mają swój klasztor siostry albertynki, opiekujące się między innymi grobem rodziców Jana Pawła II na Rakowicach. W kościele znajduje się oryginał obrazu "Ecce Homo” namalowanego przez Adama Chmielowskiego, św. Brata Alberta, postaci przedstawionej przez Jana Pawła II w sztuce "Brat naszego Boga”. Od 1998 roku kościół nosi miano Sanktuarium św. Brata Alberta.

Kościół Pana Jezusa Dobrego Pasterza, ul. Dobrego Pasterza 4

Od 1998 r. przy kościele stoi, widoczny z drogi prowadzącej z Warszawy do Krakowa, pomnik Jana Pawła II z rękami uniesionymi w geście ojcowskiej opieki. Pomnik wykonany został dla uczczenia 20–lecia pontyfikatu papieża w warsztacie odlewnika Stanisława Kowalówki, a twarz Jana Pawła II wyrzeźbił Władysław Dudek.

Kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego w Mistrzejowicach, os. Tysiąclecia 86

W 1971 r. ks. Karol Wojtyła odprawił tu pierwszą pasterkę pod gołym niebem, w miejscu, w którym życie religijne skupiało się pierwotnie wokół słynnej mistrzejowickiej drewnianej budki. W obecności budowniczego kościoła, pierwszego proboszcza tej parafii – ks. Józefa Kurzei, 1 grudnia 1973 r. poświęcone zostały tymczasowe obiekty parafii. 13 maja 1975 r. poświęcono miejsce pod budowę kościoła, a 22 czerwca 1983 r. Jan Paweł II konsekrował kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego wybudowany według projektu Józefa Dutkiewicza. Przed kościołem od 1991 r. stoi pomnik Jana Pawła II wykonany według projektu Gustawa Zemły.

Kościół Matki Bożej Królowej Polski Arka Pana w Bieńczycach, ul. Obrońców Krzyża 1

Historia powstania tutejszej parafii wiąże się z walką o drewniany krzyż postawiony tu przez mieszkańców nowej dzielnicy Krakowa (Nowej Huty), z założenia traktowanej przez władze komunistyczne jako pozbawioną kościołów i symboli religijnych. Od 1960 r. przy tym krzyżu bp Karol Wojtyła odprawiał pasterki pod gołym niebem. 14 października 1967 r. – już jako kardynał – sprawował mszę św. na rozpoczęcie budowy kościoła, a 18 maja 1969 r. wmurował kamień węgielny pochodzący z resztek murów konstantyńskiej Bazyliki św. Piotra poświęcony przez ówczesnego papieża Pawła VI. W 1973 r. ówczesny metropolita krakowski powiedział tutaj: "Chyba nie ma drugiej parafii w archidiecezji, w której bym tak często bywał jako wasz biskup”. 15 maja 1977 r. kard. K. Wojtyła konsekrował kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski, zbudowany według projektu architekta Wojciecha Pietrzyka. W czasie pierwszej pielgrzymki do Polski Jan Paweł II, odprawiając mszę św. w pobliskiej Mogile, wielokrotnie odnosił się do historii powstania tutejszej świątyni zwanej Arką Pana.

Klasztor oo. Cystersów w Mogile, ul. Klasztorna 11

Stare, prawie osiemsetletnie opactwo cysterskie w Mogile, wchodzące teraz w obręb Nowej Huty, mieści sanktuarium Krzyża Świętego, do którego wielokrotnie, jako ordynariusz krakowski, przybywał Karol Wojtyła. Był tu także jako papież podczas pierwszej pielgrzymki do Polski 9 czerwca 1979 r. Wypowiedziane wówczas przez niego słowa o tym, że nie można oddzielić ludzkiej pracy od krzyża, były nawiązaniem do wcześniejszej o 20 lat walki o możliwość postawienia krzyża i wybudowania świątyni w Nowej Hucie. Na dziedzińcu sanktuarium znajduje się pomnik Jana Pawła II wykonany według projektu Marka Kordyacznego odsłonięty w 2008 r., a także stojące na stylizowanych kolumnach tablice przypominające słowa wypowiedziane tu przez Jana Pawła II w 1979 r. oraz fragment tekstu poematu Juliusza Słowackiego zapowiadającego nadejście słowiańskiego papieża.

Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach, ul. Siostry Faustyny 3–9

Kościół na łagiewnickim wzniesieniu gościł Jana Pawła II, gdy w czasie II wojny światowej pracował jako robotnik w pobliskich Zakładach Sodowych "Solvay”. Jako następca św. Piotra przybył do sanktuarium 7 czerwca 1997 r. Powiedział wtedy m.in.: "Orędzie miłosierdzia Bożego zawsze było mi bliskie i drogie. Historia jakby wpisała je w tragiczne doświadczenie II wojny światowej. W tych trudnych latach było ono szczególnym oparciem i niewyczerpanym źródłem nadziei nie tylko dla krakowian, ale dla całego narodu. Było to i moje osobiste doświadczenie, które zabrałem ze sobą na Stolicę Piotrową i które niejako kształtuje obraz tego pontyfikatu”. 17 sierpnia 2002 r. Jan Paweł II poświęcił nowo wybudowaną bazylikę i dokonał Aktu Oddania Świata Miłosierdziu Bożemu.

Kamieniołomy na Zakrzówku, kapliczka przy skrzyżowaniu ulic: Norymberska–Pychowicka–Wyłom

W tutejszych kamieniołomach Karol Wojtyła pracował jako robotnik od września 1940 r. do października 1941 r. Zatrudniono go przy wysadzaniu wapienia za pomocą ładunków amonitu oraz przy rozbijaniu bloków i ładowaniu ich na wagoniki kolejki wąskotorowej. W późniejszym okresie roznosił ładunki amonitu, a następnie pracował jako pomocnik maszynisty przy kolejce wąskotorowej dojeżdżającej do fabryki "Solvay”.

Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II, Kraków–Balice

Port lotniczy w podkrakowskich Balicach (11 km na zachód od centrum Krakowa) 30 listopada 1995 r. otrzymał imię Jana Pawła II. W holu głównym oglądać można płaskorzeźbę poświęconą Ojcu Świętemu. Na płycie lotniska odbywały się uroczystości powitania i pożegnania pielgrzymującego do Polski Ojca Świętego: wylot 10 czerwca 1979 r., wylot 23 czerwca 1983 r., wylot 16 sierpnia 1991 r., wylot 10 czerwca 1997 r., przylot 14 czerwca 1999 r., wylot 17 czerwca 1999 r., przylot 16 sierpnia 2002 r. i wylot 19 sierpnia 2002 r. Podczas ostatniego w Polsce pożegnania na lotnisku w Balicach powiedział: "A na koniec cóż powiedzieć, żal odjeżdżać”. Odlatujący z Janem Pawłem II samolot zawrócił nad lotnisko i poleciał po raz ostatni nad Kraków, a następnie nad Wadowice i Tatry. Opr. AM

Materiały: Urząd Miasta Krakowa

Wydział Informacji, Turystyki i Promocji Miasta