Sejm uchwali ustawę antysmogową. Czy zaakceptuje ją Andrzej Duda?

Fatalne statystyki zachorowań, ostrzeżenia lekarzy, apele organizacji pozarządowych i krakowskich mediów w końcu przyniosły skutek. W przyszłym tygodniu Sejm prawdopodobnie przyjmie wreszcie tzw. ustawę antysmogową.

Poparcie gwarantowane

Na najbliższym posiedzeniu (4-5 sierpnia) odbędzie się drugie czytanie projektu. - I nawet jeżeli zostaną zgłoszone poprawki, to szybko je przepracujemy w komisji. Tak, żeby podczas tego posiedzenia można było przeprowadzić głosowanie - mówi poseł Tadeusz Arkit (PO), sprawozdawca projektu ustawy.

Posłowie Platformy są spokojni o jego wynik. - Wszyscy zagłosujemy tak, żeby było dobrze dla Krakowa, ale również dla innych gmin, których dotyczy problem smogu - mówi poseł Jerzy Fedorowicz (PO). Podobne deklaracje składają też inni politycy PO z Krakowa.

W tej sprawie Platforma może liczyć na pełne poparcie koalicjanta. - Tu nie ma żadnych większych kontrowersji. Projekt jest dobrze przygotowany od strony merytorycznej, więc nie widzimy żadnego powodu, aby go nie przyjąć - tłumaczy poseł PSL Stanisław Żelichowski, przewodniczący sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

Tylko PiS jest przeciwko

Ustawa antysmogowa raczej nie zyska za to poparcia PiS, choć posłowie tej partii z Krakowa na razie nie mówią jednoznacznie "nie". Andrzej Adamczyk i Ryszard Terlecki podkreślają, że decyzja odnośnie głosowania ws. ustawy zapadnie dopiero po sejmowej debacie nad projektem. Ale już dzisiaj wiele można odczytać ze słów posłanki Anny Paluch z Nowego Targu, która uczestniczyła w pracach nad projektem w sejmowej Komisji Ochrony Środowiska.

- Ten projekt ma wady konstytucyjne. Sejmik wojewódzki nie może narzucać gminom norm dotyczących emisji zanieczyszczeń. Nie ma w nim też żadnych gwarancji rekompensat finansowych dla ludzi wymieniających piece - mówi Anna Paluch. Podobnego zdania w sprawie finansowania wymian pieców jest inna posłanka PiS Barbara Bubula.

- To jest poszukiwanie na siłę przeszkód i próba rozbicia naszych propozycji - uważa poseł Arkit. Wskazuje, że mieszkańcy Małopolski mogą korzystać z kilku programów dofinansowania wymiany pieców. Przykładowo w Krakowie do końca roku można jeszcze starać się o 100-proc. dofinansowanie do wymiany palenisk. W przyszłym roku będzie to 80 procent.

Możliwość zwrotu poniesionych kosztów już teraz mają też osoby mieszkające w innych gminach naszego regionu. Sięgają one 85 proc. poniesionych kosztów. Większość pieniędzy na wymianę pieców pochodzi ze środków unijnych.

- Możemy oczywiście nic nie robić. Mieszkańcy nie poniosą żadnych kosztów i wszystko pozostanie po staremu. Ale wtedy pieniądze będą wydawać na leczenie chorób, do których przyczynia się smog - przestrzega poseł Tadeusz Arkit.

Zdrowie i pieniądze

Głównym założeniem projektu jest bowiem poprawa jakości życia mieszkańców. Przypomnijmy: w Polsce z powodu smogu traci życie ok. 45 tys. osób rocznie! Najgorzej wypada Kraków, w którym normy jakości powietrza przekroczone są przez 150 dni w roku. Nasze miasto znalazło się na trzecim miejscu najbardziej zanieczyszczonych miast Unii Europejskiej.

Smog zwiększa ryzyko zapadalności na nowotwory, choroby układu krążenia, zawały serca, astmę. Ma też niebezpieczny wpływ na życie płodu i rozwój intelektualny dzieci.

Posłów PiS argumenty zdrowotne nie przekonują. - W ciągu 10 lat w parlamencie widziałam już wiele projektów, które miały szczytne idee, a później okazywało się, że stoją za nimi lobbyści i wielkie interesy - twierdzi posłanka Anna Paluch.

- Nowelizacja ustawy jest niezbędna - zapewnia jednak Andrzej Guła z Krakowskiego Alarmu Smogowego, walczącego o poprawę jakości powietrza. - Dzięki zmianom gminy zyskają narzędzia do skutecznej walki ze smogiem. Na ich terenie będzie można wprowadzić normy dla pieców i węgla, które pozwolą obniżyć emisję szkodliwych substancji do środowiska - podkreśla Guła.

Nowa ustawa ma także doprecyzować przepisy, które dają gminom możliwość wprowadzenia zakazu palenia węglem. Obecne prawo jest tak niejasne, że umożliwiło Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu unieważnienie uchwały sejmiku małopolskiego, która miała wyeliminować paleniska węglowe w Krakowie. W efekcie trwająca w mieście operacja może stracić dynamikę

Za przyjęciem ustawy przemawiają jeszcze inne kwestie. Jeśli nowe prawo nie zostanie w najbliższym czasie przyjęte, Komisja Europejska będzie miała kolejny dowód na to, że Polska nic nie robi w sprawie smogu, choć jest jednym z największych europejskich trucicieli. Już w lutym tego roku KE wezwała nasz rząd do podjęcia skutecznych działań. Jeśli ich nie będzie, Trybunał Sprawiedliwości może nałożyć na Polskę nawet 4 mld zł kary.

Zdecyduje prezydent

Uchwalenie ustawy to dopiero pierwszy krok. To, czy przepisy mające ułatwić walkę ze smogiem rzeczywiście wejdą w życie, zależeć będzie od nowego prezydenta. Jako mieszkaniec Krakowa Andrzej Duda powinien zdawać sobie sprawę ze skali problemu trującego powietrza.

Z drugiej strony w dotychczasowych wypowiedziach polityk zdecydowanie częściej niż o walce o świeże powietrze mówił o kluczowej roli węgla dla polskiej gospodarki. Czy możliwe jest więc, że prezydent zmieni zdanie i podpisze ustawę wbrew opiniom własnego środowiska politycznego? - Prezydent będzie się nad tym zastanawiał, kiedy otrzyma ustawę do podpisania. W tej chwili nie zna jeszcze projektu ustawy - mówi Wojciech Kolarski, jeden z najbliższych współpracowników Andrzeja Dudy.

Podobnych pytań nie byłoby, gdyby posłowie wcześniej przystąpili do pracy nad projektem ustawy antysmogowej. Trafił on bowiem do Sejmu już w lutym tego roku, ale przy biernej postawie krakowskich parlamentarzystów kilka miesięcy przeleżał w sejmowej "zamrażarce".

[email protected]