Sensacja w świecie historii literatury: odkryto kompletne wydanie tekstu "Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią"

To naukowa sensacja. Dotąd znaliśmy bowiem ten tekst tylko z płockiego rękopisu. Zakończenie natomiast w znanych nam do dziś „Rozmowach” końcówka została zrekonstruowana na podstawie znanych nam ruskich tłumaczeń. Odnaleziona wersja zaś zachowała się w całości.

– To będzie wyzwanie dla znawców historii literatury polskiej, bowiem odkryta właśnie wersja jest sto lat późniejsza niż rękopis z Płocka. I nawet we fragmentach wspólnych pojawiają się pewne różnice – mówi prof. UAM dr hab. Marek Osiewicz, redaktor naczelny wydawnictwa Poznańskie Studia Polonistyczne, w którym jesienią ukaże się ta nieznana wersja „Rozmów Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”.

Co ciekawe, odkryta wersja tekstu wydana była w Krakowie, w 1542 roku. Opublikowana została przez drukarza Macieja Szarfenberga.
„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” to jeden z najbardziej znanych polskich utworów średniowiecznych. Przypisywany jest Mikołajowi z Mierzyńca, który pełnił funkcję kanonika płockiego. Utwór najprawdopodobniej napisany został na początku XV wieku. Niestety, oryginał pozostaje nieznany. Około roku 1463 nieznany kopista przepisał większą część utworu, poza zakończeniem. Znane nam dziś ostatnie wersy zostały dopisane w XIX wieku. Zrekonstruowano je na podstawie przekładów utworu na język ruski z XVI wieku.

Wersja utworu z 1463 roku została odnaleziona w latach 80. XIX wieku przez Wojciecha Kętrzyńskiego, polskiego historyka i wieloletniego dyrektora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Natrafił na „Rozmowy” w jednym z rękopisów Biblioteki Katedralnej w Płocku.

Polski autor wzorował się na łacińskich pierwowzorach dialogów ze śmiercią, bardzo popularnych w czasach średniowiecza. W skrócie opowiadać miały o ulotności życia oraz równości wszystkich wobec spraw ostatecznych – stąd występowali w nich przedstawiciele różnych stanów społecznych. Od żebraka przez mieszczan i szlachtę aż po duchowieństwo. Zazwyczaj w utworach tych wszystkie te grupy opisywane były w satyrycznym i humorystycznym tonie. I nie inaczej też jest i w „Rozmowie Mistrza Polikarpa...”.