Sezonowa udręka

Fot. Ingimage

Co trzeci z nas jest uczulony na naturalne alergeny: pyłek roślin, roztocza czy alergeny odzwierzęce. Liczba alergików ciągle rośnie. Jak pokazują badania z ostatnich lat w Krakowie, u małych dzieci występuje głównie alergia na roztocza kurzu domowego, natomiast alergia pyłkowa to domena nastolatków - i w tym wieku jest ona najczęstsza. Coraz więcej jest zarazem osób, które po raz pierwszy obserwują u siebie objawy w wieku 30, 40, a nawet 50 lat czy później.

Mniej uczulonych jest na wsi, więcej w miastach. Objawy są bardziej nasilone z powodu zanieczyszczeń powietrza. To przez nie mamy podrażnioną śluzówkę, co ułatwia penetrację alergenów wziewnych. Zanieczyszczenia nieorganiczne, pyły przemysłowe mogą też modyfikować strukturę ziarn pyłku, co może wpływać na siłę działania alergenów.

Uciążliwy, wodnisty katar, zatkany nos, świąd nosa (zmusza do ciągłego pocierania), kichanie salwowe, czyli kilka razy pod rząd, łzawienie oczu, poranny kaszel i pochrząkiwanie, stan zmęczenia - jeśli takie objawy powtarzają się corocznie już przez 2 - 3 lata, w tych samych porach roku, to prawdopodobnie jest to alergia pyłkowa. Należy udać się do lekarza specjalisty, wykonać testy diagnostyczne skórne. Uwaga! alergia pyłkowa, która nie jest prawidłowo leczona, może przejść w astmę. Warto też pomyśleć o odczulaniu. Leczenie to trwa 3 - 5 lat i powinno doprowadzić do większej tolerancji alergenów, z którymi pacjent się styka.

Alergia na pyłek roślin to sezonowa udręka. Objawy występują głównie od połowy lutego do końca sierpnia, ale w zależności od roku i pogody może się zacząć nawet już końcem stycznia (pyleniem leszczyny), a zakończyć we wrześniu (pyleniem bylicy). W miastach, gdzie zazwyczaj temperatura jest wyższa w porównaniu do terenów podmiejskich, rozwój roślin, a więc też sezon pyłkowy może być przyspieszony.

Co dokucza uczulonym? Słabe alergeny to: wierzba, topola, dąb, sosna, lipa, pokrzywa. Średnie - olsza, leszczyna. Silne alergeny - brzoza, trawy, bylica, ambrozja. Ponad 80 proc. osób z alergią pyłkową to uczuleni na trawy. Jest to najsilniejszy z alergenów pyłkowych w naszym kraju.

OGRÓD ALERGIKA

Alergolodzy zalecają zarządcom terenów kosić trawy przed momentem zakwitania, zanim będzie widać kwiatostany. Odradzają sadzenie drzew silnie uczulających, np. brzóz. * Jeśli mamy działkę lub ogród, też zrezygnujmy z sadzenia roślin, na które jesteśmy uczuleni. Najbezpieczniej będzie postawić na iglaki, zamiast drzew liściastych. * Trzeba systematycznie kosić trawnik, by trawa i chwasty nie zakwitły. * Nie należy urządzać ogrodu kwiatowego tuż pod oknami domu. * Nie pracujmy w ogrodzie, gdy jest słoneczna pogoda i silny wiatr, tylko po deszczu, bo oczyszcza on powietrze z pyłku.

małgorzata mrowiec

Autorka korzystała z konsultacji Zakładu Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Collegium Medicum UJ

ALERGIA - JAK SOBIE RADZIĆ?

1. Chroń się w sezonie pylenia. Warto, by alergik, będąc na świeżym powietrzu, a zwłaszcza gdy pracuje w ogródku, założył okulary słoneczne i maseczkę na twarz.

2. Spłukuj alergeny. Gdy po pobycie na zewnątrz wraca się do domu, dobrze jest przemyć twarz, zakropić oczy sztucznymi łzami, a nos i gardło przepłukać zwykłą wodą albo solą fizjologiczną. Nie zaszkodzi zmienić ubranie. Ulgę przyniesie też umycie włosów, a więc spłukanie alergenów - na pewno bez tego alergik nie powinien kłaść się wieczorem do łóżka.

3. Kiedy na spacer albo na rower? Najlepiej, by uczuleni przebywali na zewnątrz po lub w czasie deszczu. Deszcz oczyszcza powietrze z pyłku roślin.

4. Uczuleni powinni unikać kontaktu z roślinami, na które reagują alergią. Przykładowo, uczuleni na pyłek olszy nie powinni się wybierać do miejsc, gdzie rośnie bardzo dużo tych drzew - w okresie, gdy pyłek olszy pojawia się w powietrzu, czyli wczesną wiosną. Z kolei jeśli alergik uczulony na pyłek traw (który najbardziej dokucza w czerwcu i lipcu) wybiera się na urlop w okresie ich pylenia, lepiej, by spędził go nad brzegiem morza lub w wysokich górach, bo tam jest mniej traw. Nad morzem czy jeziorem jest też duża wilgotność, a wilgotny pyłek nie jest lotny, opada. Uczuleni na zarodniki grzybów pleśniowych w okresie, gdy są one w powietrzu, niech wybiorą góry, a unikają wycieczek w dolinki, gdzie jest większa wilgotność, więc i więcej zarodników.

5. Kiedy wietrzyć? W okresie, kiedy kwitną uczulające nas rośliny, możemy otwierać okna nocą lub bardzo wczesnym rankiem, bo wtedy stężenia pyłku w powietrzu są najniższe. Właściwie nie powinno się otwierać okna już od 3 - 4 rano.

6. Pyłek nie tylko w powietrzu. Od lipca nierzadko nawet do września trwa pylenie bylicy (szczyt - koniec lipca i sierpień). Bylica należy do najsilniej uczulających chwastów. Warto wiedzieć, że ukrytym źródłem jej pyłku jest miód wielokwiatowy. Jego jedzenie może wywoływać objawy alergii pyłkowej także w innych porach roku niż wtedy, gdy bylica kwitnie.

7. Uwaga na reakcje krzyżowe! W okresie pylenia roślin powinno się wyeliminować ze swojej diety pokarmy, które mogą powodować krzyżowe reakcje alergiczne (objawy alergii jamy ustnej: mrowienie języka, pieczenie i obrzęk warg). Gdy pylą drzewa i trawy, zrezygnujmy z surowych warzyw i owoców, jak marchew, pietruszka, seler.

8. Sprawdzaj komunikaty pyłkowe. Alergik powinien znać kalendarz pylenia roślin, które go uczulają. Należy też śledzić komunikaty pyłkowe - te dotyczące Małopolski są na: www.krakow.pios.gov.pl, www.ptzca.pl i www.toksy-alergo.cm-uj.krakow.pl. Obecnie co piątek komunikaty dla Krakowa publikujemy też w "Dzienniku Polskim".

Małgorzata Mrowiec

[email protected]