Siuda Baba to nie tylko obrzęd kultywowany w wielkanocny poniedziałek, ale także inspiracja dla działań artystycznych. Jury wielkanocnego konkursu ogłoszonego przez wielickie Centrum Kultury i Turystyki oceniało w tym roku aż ponad 80 umorusanych sadzą postaci! Autorami wielkanocnych symboli Wieliczki są uczniowie przedszkoli i szkół podstawowych z całego powiatu wielickiego.
Według legendy w czasach pogańskich na Kopcowej Górze w podwielickiej Lednicy Górnej znajdowała się drewniana świątynia bogini Ledy, w której płonął święty ogień strzeżony przez kapłankę. Strażniczce ognia nie wolno było podczas pełnienia obowiązków myć się, czesać ani przebierać, a o wikt dla niej dbali okoliczni mieszkańcy.
„Postać paskudna, niechlujna, ubrana w podartą spódnicę, ustrojona koralami z ziemniaków, umorusana sadzą...” - tak opisywana jest zazwyczaj kapłanka z Lednicy. Na świat mogła ona wyjrzeć tylko raz w roku - wiosną, by znaleźć następczynię. Kiedy nadchodził czas Siudej Baby, w okolicy trudno było spotkać choćby jedną młodą dziewczynę, jasne było bowiem, że jeśli taka wpadnie kapłance w łapy, to musi zapłacić sowity okup lub zająć jej miejsce przy świętym ogniu na cały rok.
Inny wątek tej historii głosi, że Siuda nie szukała następczyni sama, ale w towarzystwie zaopatrzonego w bat Cygana.
Podobno przed laty w drugi dzień Wielkanocy po Wieliczce i okolicy grasowały stada tych, które nie chciały dłużej służyć bogini Ledzie. Często były to pary zwane „dziadem i dziadówką”. Baba niosła na ręku lub plecach dziecko (zwykle była to szmaciana lub drewniana lalka) oraz drewnianą sikawkę. Dziad dzierżył natomiast bat, którego nie wahał się używać oraz usmolony sadzą i najeżony ostrymi gwoździami krzyż, który podsuwał do całowania wszystkim odmawiającym zapłacenia okupu, o który niektóre Siude dopominały się podobno bardzo natarczywie.
Obrzęd Siudej Baby, który kiedyś kultywowany był w wielu miejscowościach Małopolski, dziś żywy jest tylko w okolicach Wieliczki. Od niemal dziesięciu lat historię usmolonej sadzą postaci prezentują tu w wielkanocny poniedziałek członkowie Zespołu Regionalnego Mietniowiacy. Tegoroczne widowisko rozpocznie się o godz. 12.15, a jego scenerią będzie tradycyjnie Plac św. Krzyża przy kościele św. Klemensa.
Od 2010 roku uczestnicy obrzędowego spotkania mogą nabyć również nietypową lalkę-maskotkę, przedstawiającą Siudą Babę.
wyniki konkursu na najciekawszą siudą Babę
- przedszkola i klasy „0”: 1. Wiktoria Marzec (SP w Mietniowie, filia w Pawlikowicach), 2. Natalia Madej (przedszkole w Strumianach), 3. Joanna Tabor (Przedszkole nr 5 w Wieliczce); wyróżnienia: Ewelina Łanoszka (przedszkole w Trąbkach), Karolina Wojdała, Gabriela Piwowarska (obie z przedszkola w Śledziejowicach)
- klasy I-II: 1. Wiktoria Krzemińska (SP nr 3 w Wieliczce), 2. Anna Ślusarczyk, 3. Mikołaj Mikosza (oboje z SP w Sierczy); wyróżnienia: Dominika Kulawik (SP w Sierczy), Adrian Gardecki, Oliwia Turek (oboje z SP nr 3 w Wieliczce)
- klasy III-IV: 1. Gabriela Piech (Szkoła Podstawowa w w Mietniowie), 2. Piotr Kania (SP w Koźmicach Wielkich), 3. Kornelia Hankus (SP w Grajowie); wyróżnienia: Adam Romanek (SP w Grajowie), Klaudia Kupiec (SP w Grajowie), Konstanty Sobula (SP w Janowicach)
- klasy V-VI: 1. Michał Knurowski (SP w Mietniowie), 2. Julia Wróbel (SP w Sierczy), 3. Dawid Hankus (SP w Janowicach); wyróżnienia: Oliwia Malarczyk (SP w Grajowie), Aleksandra Janczura (SP w Grajowie), Natalia Pajor (SP w Grajowie).
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?