Skalna brama do Krakowa

Ojców

   Jej ściany zbudowane są z wielkich, ułożonych na sobie, brył wapienia. Wysokie na kilkadziesiąt metrów, obło zakończone skały tworzą rzeczywiście jakby gigantyczne wrota. Ich nazwa - Brama Krakowska - wzięła się stąd, że według tradycji wiódł niegdyś przezeń średniowieczny szlak handlowy ze Śląska do Krakowa; niestety, nie ma na to żadnych historycznych dowodów. W 1928 r., gdy otwarto nową drogę łączącą Ojców z Krakowem, w jeden z filarów bramy wmurowano pamiątkową tablicę. Na skutek protestów przyrodników tablicę usunięto w 1933 r. - ślad jednak po niej pozostał. Dziś na jednej ze ścian bramy widnieje obraz Matki Boskiej.

Trzęsienia przy Bramie

   Badacze trzęsień ziemi ustalili - na podstawie wzmianek i zapisów kronikarskich - że okolice Bramy Krakowskiej trzykrotnie dotknęły wstrząsy: w 1016 r., 31 stycznia 1259 r. oraz 8 sierpnia 1303 r. Trzęsienie z 1259 r. miało aż 8 stopni w skali Richtera - i było wręcz niszczące. Dwa pozostałe określono jako średnie: 4 stopnie.
   Dziś dojść do bramy można tylko pieszo, jedną z dwóch możliwych tras: ścieżką od wzgórza zamkowego w Ojcowie dnem doliny Prądnika (około 2 km), lub od Groty Łokietka, trzymając się czarnych znaków Szlaku Łokietka (ok. 1 km). Na łące obok Bramy Krakowskiej rosną dwa cisy. Zostały one specjalnie posadzone, ale kiedyś, jeszcze w połowie XIX w.,. cis był częstym gatunkiem występującym w ojcowskich lasach. Jego ostatnie naturalne stanowisko zniszczono w latach dwudziestych ubiegłego stulecia. Po przeciwnej stronie drogi biegnącej u podnóża bramy można odpocząć na placyku obok obmurowanego Źródła Miłości. Za bramą rozciąga się urocza kotlinka, zwana Doliną - lub Wąwozem - Za Krakowską Bramą. Strome, zalesione zbocza zakończone są wysokimi skalnymi turniami. Szczególnie imponująca jest wysoka skała Dziurawiec Wielki, blisko szczytu przebita otworem, tworzącym malownicze okno skalne.

Klimat jak w Karpatach

   Wąwóz Za Krakowską Bramą powstał z połączenia dwóch wąwozów: Skałbania i Ciasne Skałki. Jego charakterystyczną cechą jest zimny klimat lokalny, podobny do klimatu dolnego piętra Karpat. Zimowy śnieg zalega tam najdłużej w całej dolinie - dlatego też licznie występują rośliny górskie i zwierzęta bezkręgowe; zbocza porasta buczyna karpacka. Od strony Bramy Krakowskiej wejście do Jaskini Ciemnej zasłonięte jest ogromną skalną łapą, zwaną Rękawicą. Podanie mówi, że Rękawicę ustawił sam Pan Bóg, który w ten sposób chciał zasłonić pobożny lud, chroniący się w grocie przed Tatarami.
   Brama jest dziś celem licznych wycieczek. Jej malowniczość i swoisty monumentalizm przyciągają gości, chętnie fotografujących skały i rozciągający się między nimi piękny widok. Ciekawostką są liczne patyki i patyczki (a niekiedy i sążniste drągi) oparte o filary bramy i tam pozostawione.
   Na koniec wspomnieć trzeba, że Bramy Krakowskiej nie omieszkał opisać (skądinąd dość enigmatycznie) w swoich wydanych w 1937 r. w Trembowli "Sonetach Ojcowskich" Józef Cyra:
   Krakowska Brama
   Jak przed bramą tytanów zamku potężnego
   Stanąłem i patrzyłem w czeluści zielone;
   Dokoła mnie spiętrzone stały skały strome,
   Obraz dziwów, potęgi i czynu twórczego.
   
   Wsłuchałem się w uroczą muzykę przestworzy,
   Słuchałem, czy nie dojdzie z minionej epoki,
   Głos tajemnic, które dziś mgłą okryły wieki,
   Lecz dosłyszałem młota stuk, co wszystko burzy.
   
   Przeszłości! Tyś jest święta, bo spoczywasz w grobie,
   Chociaż pełna tajemnic, przedstawiasz się mglisto,
   A mało kto z żyjących pomyśli o tobie.
   
   I cóż będzie, gdy zniknie ludzkości mrowisko?
   Co pozostanie na tym naszym ziemskim globie?
   Ruiny, pustka, trupów pełne cmentarzysko.
Tekst i fot.: (PS)