Skarby trafią pod młotek

„W moich zbiorach leży odręczny list Kościuszki do Jeffersona zawierający prośbę o wypłatę spóźniających się pieniędzy” - przyznał niedawno na łamach tygodnika „Do Rzeczy” Waldemar Łysiak, niezwykle popularny pisarz i historyk sztuki, dokonując swoistego kolekcjonerskiego coming outu (któż ze zbieraczy nie lubi się pochwalić swoją kolekcją…). Teraz autor „Malarstwa białego człowieka” będzie mógł powiększyć swoje zbiory.

Na najbliższą, otwierającą nowy sezon aukcję starych druków i innych cymeliów, organizowaną tym razem przez Antykwariat Rara Avis, trafił kolejny list Naczelnika. Notabene już drugi w tym roku - poprzedni można było kupić wiosną na aukcji takoż krakowskiego Antykwariatu Wójtowicz.

Adresatem datowanego na 11 termidora roku VII (tj. 29 VII 1799 - po powrocie z Ameryki Kościuszko zamieszkał w Paryżu) jest niewymieniony z nazwiska minister rządu francuskiego, którego Kościuszko prosi o zgodę na wwóz do Francji skrzyń z różnorakimi dobrami, wysłanymi z Ameryki.

Przesyłka zawiera m.in. sprezentowane Kościuszce podczas pobytu w Anglii srebrny serwis i złoconą szablę - jako wyroby brytyjskie wymagały specjalnego zezwolenia na wwiezienie do Francji, naówczas z tym krajem skonfliktowanej (niestety nie zachował się dokładny spis zawartości). List pisany jest w całości przez Kościuszkę, po francusku, i zakończony jego podpisem; zawiera też urzędowe adnotacje. Stan bardzo dobry, a cena wywoławcza wynosi 36 tys. zł.

Oczywiście to niejedyna atrakcja tej aukcji, obfitującej w cenne dokumenty. Za taki niewątpliwie uznać trzeba też datowaną na 21 kwietnia 1943 roku relację ppłk. Stefana Mossora z wyjazdu do Katynia po odkryciu grobów polskich oficerów. Mossor znalazł się w zorganizowanej przez Niemców grupie polskich jeńców wojennych, mających dać świadectwo prawdzie o autorach zbrodni katyńskiej. Polscy oficerowie zgodzili się na wyjazd z zastrzeżeniem, że nie złożą żadnych publicznych oświadczeń, nie wezmą udziału w niemieckich działaniach propagandowych, a spostrzeżenia przekażą jedynie swoim kolegom - jeńcom.

Specjalny raport, potwierdzający datę dokonania zbrodni, a więc i jej sprawstwo, powstał też dla gen. Władysława Sikorskiego. Po wojnie Mossor, przedwojenny zastępca szefa Sztabu Generalnego WP, wrócił do służby już w Polsce Ludowej, brał udział w Akcji „Wisła”, w roku 1950 został aresztowany (wraz z gen. Stanisławem Tatarem) i skazany na śmierć - wyrok zamieniono na dożywocie. Z więzienia wyszedł w roku 1955 i został zrehabilitowany. Wspomniany dokument to 5 stron powielonego maszynopisu, wycenionych wywoławczo na 600 zł.

Spośród wystawionych na licytację starodruków szczególną uwagę zwraca kalendarz krakowski („Lasztafel”) na rok 1536 Michała Wiśliczki, wydrukowany w firmie Hieronima Wietora. Pisany w języku niemieckim, zawiera różnorakie typowe dla kalendarzy informacje. Co ważne, druk ten nie był znany aż do roku 1913, kiedy to na łamach „Przewodnika Bibliograficznego” opisał go Józef Seruga (pochodzący z Łapczycy historyk i archiwista, notabene zamordowany w Katyniu - w Bochni jest ulica jego imienia). Jedyny znany dziś egzemplarz znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej, dokąd trafił w roku 2012, takoż z aukcji Rara Avis. Wystawiany obecnie jest więc drugim, jaki pojawił się na rynku. Cena wywoławcza to 12 tys. zł.

I jeszcze coś bliższego naszym czasom oraz bardziej dostępnego kieszeni przeciętnego zbieracza - karta stałego wstępu na toczący się w roku 1956 w Krakowie proces seryjnego mordercy Władysława Mazurkiewicza (c.w. 100 zł).

Gwoli dochowania wierności tradycji nie można na koniec nie wspomnieć o licznych mickiewiczianach, w tym pierwodrukach. Wśród nich I wydanie „Konrada Wallenroda” (Petersburg 1828, c.w. 12 800 zł).

Licytacja rozpocznie się 21 października o godzinie 11 w krakowskim Centrum Kultury Żydowskiej.

WIDEO: Co Ty wiesz o Krakowie - odcinek 22

Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Nas
ze Miasto