Sporna opłata za murowane groby

Jerzy Majczyk z Opatkowic w styczniu stracił brata. Na niego spadł ciężar załatwienia formalności związanych z pogrzebem. Był przekonany, że w przypadku kosztów samego pochówku skończy się na standardowej opłacie wnoszonej w parafialnej kancelarii. Tymczasem podczas wizyty usłyszał, że to nie wszystko. Powinien bowiem zawrzeć umowę na dzierżawę rodzinnego grobowca.

Umowa miała być zawarta na 20 lat i łączyła się z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów. – Dostałem do podpisania formularz umowy dzierżawnej, ale odmówiłem. Wtedy usłyszałem, że jeżeli nie podpiszę i nie zapłacę, to brat nie zostanie pochowany. Ogromnie mnie to wzburzyło. Nie dość, że po śmierci bliskiej osoby byłem w ciężkiej sytuacji, to jeszcze ktoś usiłuje wymusić na mnie dodatkową opłatę. Moim zdaniem zupełnie bezprawnie – przekonuje.

Jerzy Majczyk skonsultował się w tej sprawie z prawnikiem. Ten utwierdził go w przekonaniu, że racja jest po jego stronie. – Stwierdził, że parafia nie ma prawa domagać się ode mnie dodatkowej opłaty skoro grób jest murowany – mówi.

Poruszony przez naszego rozmówcę problem nie jest nowy. Kilka lat temu z podobną sprawą zwrócił się do redakcji Wiadomości Wolbromskich jeden z właścicieli zakładów kamieniarskich. On też zarzucał zarządcom miejscowego cmentarza bezprawne pobieranie opłat za groby murowane. Na prośbę redakcji swoją opinię na ten temat wyraził wtedy prawnik Stanisław Proszak. Zwrócił uwagę na fakt, że Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych przewiduje opłaty za przedłużenie użytkowania grobu tylko w przypadku grobów ziemnych. – (...) powyższe unormowanie nie ma zastosowania do chowania zwłok w grobach murowanych (...).

Biorąc pod uwagę ten przepis należy zważyć, iż grób murowany umożliwia trwałe korzystanie z niego i pochówek innych osób bez względu na ograniczenia czasowe i nie wymaga także dalszych opłat, poza opłatą za każdą kolejno pochowaną osobę. Tym samym pobieranie opłat za przedłużenie prawa do grobu murowanego jest niezgodne z prawem, gdyż możliwość pobierania takich opłat istnieje tylko w przypadku grobów ziemnych – stwierdził. Zaznaczył też, że w jego opinii osoby, które taką opłatę wniosły, mogą się domagać jej zwrotu.

Inny pogląd na sprawę przedstawił ks. Aleksander Sobczak w artykule „Organizowanie oraz zarząd cmentarzami wyznaniowymi w polskim prawie cywilnym”. Przyznaje on, że przepisy ustalające termin dwudziestoletni nie mają zastosowania do pochowania zwłok w grobach murowanych. W tym przypadku nie ma określonego jakiegokolwiek terminu i domyślnie, należy uważać je za trwałe. Dodaje jednak również: „dozwolone są natomiast umowy, przedłużające termin, przed upływem którego nie wolno użyć grobu do ponownego pochowania. Umowa taka powinna zostać sporządzona na piśmie”.

Takie umowy się już sprawą powszechną. Stosuje się je choćby na cmentarzach krakowskich. Jerzy Majczyk zapewnia jednak, że żadnej pisemnej umowy z parafią nigdy nie zawierał.

– Grób był budowany w czasach, gdy proboszczem był ks. Jan Iłczyk. Wnieśliśmy wtedy opłatę i nie było w ogóle mowy o tym, że po upływie jakiegokolwiek czasu, będzie potrzebne wniesienie kolejnej. W moim przekonaniu staliśmy się po prostu właścicielami grobu – mówi. Co ciekawe umowa, którą dostał do podpisania w styczniu dotyczy „grobu ziemnego na Starym Cmentarzu (murowany, 6 miejsc)”. ­ Poprzedni proboszcz ks. Henryk Makuła nie pobierał opłat za przedłużenie użytkowania grobów murowanych na starej części cmentarza. Tylko w przypadku grobów nowych były zawierane pisemne umowy, które określają też okres użytkowania. – Budowałam grób na nowej części cmentarza w 2011 roku. Mam w domu spisaną z księdzem umowę i jest tam napisane, że czas użytkowania wynosi 20 lat. Po tym okresie trzeba będzie wnieść kolejną opłatę – mówi mieszkanka Proszowic (nazwisko znane redakcji).

W innych parafiach praktyka bywa różna. Ks. Józef Ostręga z Hebdowa powiedział nam, że w jego parafii podobne opłaty nie są pobierane. Z kolei ks. Jan Majka z Kościelca przyznał, że na tamtejszym cmentarzu opłatę dzierżawną trzeba odnawiać co 20 lat i dotyczy to również grobów murowanych.

Dwa lata temu stanowisko w podobnej sprawie zajęła na łamach „Przeglądu Olkus­kiego” Liliana Urban z zarządu cmentarza w Olkuszu. W jej opinii, jeżeli brakuje oznaczenia, do którego roku opłacone jest miejsce, należy przyjąć, że jest ono ważne przez 20 lat. Dodała też, że zarząd cmentarza nie może uznawać pokwitowań, na którym zostało napisane, że opłata za dzierżawę zostaje uiszczona na stałe. Nie udało nam się uzyskać stanowiska proszowickiej parafii w sprawie, z którą zgłosił się do nas Jerzy Majczyk. Ks. Antoni Sokołowski z prasą nie rozmawia, a nasze pytania wysłane za pośrednictwem parafialnej strony internetowej pozostały dotąd bez odpowiedzi.

Rzecznik Kurii Diecezjalnej w Kielcach ks. Sławomir Sarek zastrzegł, że w sprawie Jerzego Majczyka nie może się wypowiadać, ponieważ jej dokładnie nie zna. Dodał jednak, że nasz rozmówca ma dwie drogi, za pośrednictwem których może sporną kwestię wyjaśnić. Pierwsza to droga kościelna, czyli zwrócenie się z problemem do Kurii, jako jednostki nadrzędnej nad parafiami (Jerzy Majczyk powiedział nam, że interweniował w Kurii, ale nic nie wskórał). Możliwość druga to droga cywilno–prawna.

Jerzy Majczyk ostatecznie opłaty za 20–letnią dzierżawę rodzinnego grobowca nie wniósł, a jego brat został pochowany. Sprawę chce jednak nagłośnić w przekonaniu, że to może pomóc innym osobom. – Nie każdemu chce się dochodzić, czy opłata się należy, czy nie. Ludzie płacą dla świętego spokoju, chociaż według mnie nie muszą. Jeżeli wg parafii taka opłata się należy, to powinna się powołać na odpowiedni przepis . A mnie nikt go nie pokazał– mówi.

[email protected]