Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Sposób na zatrutą Małopolskę

Agnieszka Maj
Anna Kaczmarz
Ekologia. Największy problem ze smogiem mają takie miejscowości, jak Sucha Beskidzka, Skawina i Zakopane. Do tej pory prawie nic w nich nie zrobiono, aby poprawić jakość powietrza. Teraz ma się to radykalnie zmienić.

Choć Kraków zajmuje trzecie miejsce na liście najbardziej zanieczyszczonych miast na terenie Unii Europejskiej, to są w Małopolsce miejsca, w których jest jeszcze gorzej.

"Gościu, zachłyśnij się naszym powietrzem" - przeczytaj komentarz Marka Kęskrawca >>

Należy do nich Sucha Beskidzka, która jeszcze dekadę temu uchodziła za miejscowość z czystym powietrzem. – Nie prowadzono tam jednak systematycznych pomiarów smogu. Dlatego Suchej nie ma w rankingach mówi Ryszard Listwan, zastępca wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska w Krakowie.

W ubiegłym roku niewiele lepiej niż w Suchej Beskidzkiej było w Skawinie, Tuchowie, Wadowicach, Proszowicach, Niepołomicach i Nowym Sączu. We wszystkich tych miastach normy zanieczyszczenia powietrza przekraczane są od 100 do 150 razy w roku. Problem ze smogiem ma także Zakopane. W styczniu stężenia trujących pyłów były tu zbyt wysokie przez 19 dni.

Aby uniknąć milionów kar, które Unia Europejska może nałożyć na Polskę za nieprzestrzeganie norm zanieczyszczenia powierza, władze województwa chcą wprowadzić nowe zasady, które zachęcą mieszkańców Małopolski do wymiany trujących pieców na bardziej ekologiczne. Ci, którzy zainstalują nowoczesne urządzenia węglowe, emitujące najwyżej 40 miligramów pyłów na metr sześcienny (to kilkadziesiąt razy mniej niż stare piece), będą mogli liczyć na zwrot 90 proc. kosztów inwestycji. – _Program dopłat może zostać uruchomiony w wakacje. Nie chcemy wprowadzać restrykcji, ale system zachęt do wymiany pieców ___– mówi Marek Sowa, marszałek Małopolski. Pieniądze na wymianę pieców mają pochodzić z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska.

Rozpocznie się także kampania edukacyjna, uświadamiająca, że palenie złej jakości węglem w starych piecach jest dwa razy droższe niż ogrzewanie domu nowoczesnym urządzeniem. _– Stare piece wypuszczają połowę ciepła na zewnątrz, zamiast zostawić je w domu _– mówi Ryszard Listwan. Niskiej jakości paliwo produkuje też o wiele mniej ciepła niż dobry, wysokoenergetyczny węgiel.

W zanieczyszczonych gminach od lat realizowane są programy dopłat do wymiany pieców: można od gminy dostać na ten cel zwrot połowy kosztów. Do tej pory działania te nie przyniosły jednak rezultatów. Wręcz przeciwnie: jakość powietrza pogorszyła się tam w ciągu ostatnich lat. Wynika to z faktu, że mieszkańcy, aby zaoszczędzić pieniądze, palą węglem coraz gorszej jakości, a nawet miałem.

Teraz będą mieli okazję, aby wymienić ogrzewanie na lepsze, prawie za darmo. Pomysł ten podoba się Andrzejowi Gule z Krakowskiego Alarmu Smogowego. – W małych miejscowościach w końcu coś trzeba zrobić, ponieważ jest to teren całkowicie zaniedbany. Dodaje, że Unia Europejska planuje od 2018 roku zakazać używania pieców, które emitują więcej niż 40 jednostek pyłów. – My powinniśmy to jednak zrobić wcześniej, bo ponosimy największe koszty zdrowotne smogu – mówi Andrzej Guła.

Na razie przystąpienie do programu jest dobrowolne. Niewykluczone jednak, że w przyszłości wymiana pieców będzie obowiązkowa. – _Najpierw musimy dać marchewkę, a __potem postraszyć kijem – _mówi Ryszard Listwan.

W Suchej umierają z powodu smogu

W Suchej Beskidzkiej umiera rocznie 11 niemowląt na tysiąc. W innych gminach, np. w Myślenicach, ten wskaźnik wynosi tylko 2.

Sucha ma także jedne z najwyższych w województwie wskaźników umieralności mężczyzn z powodu chorób układu krążenia i nowotworów złośliwych układu oddechowego. – _To wszystko efekt smogu _– uważa Ryszard Listwan, zastępca wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Dodaje, że problem ten dotyczy nie tylko Suchej Beskidzkiej, ale też innych miejscowości w Małopolsce.

W niektórych z nich poziom rakotwórczego benzoapirenu jest dwa razy wyższy niż w Krakowie.

Poprawa jakości powietrza w Suchej i innych małych miejscowościach będzie możliwa dzięki wprowadzeniu nowych zasad dopłat do wymiany pieców na ekologiczne, którymi zajmuje się teraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska.

Musimy zmienić nasze przepisy, które teraz nie pozwalają nam dofinansowywać wymiany __pieców węglowych – mówi Małgorzata Mrugała, dyrektor Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska.

Trzeba będzie również opracować sposób kontrolowania nowych instalacji. – _Ważne jest to, aby mieszkańcy nie palili w __nich śmieciami, ani niskiej jakości węglem _– mówi Ryszard Listwan. Jego zdaniem zasady kontroli musi ustalić każda gmina.

Według Andrzeja Guły z Krakowskiego Alarmu Smogowego wymiana starych pieców węglowych na ekologiczne jest na razie jedynym dobrym rozwiązaniem w mniejszych miejscowościach Małopolski.

– _Nie ma tam możliwości podłączenia się do miejskiej sieci ciepłowniczej, jak w Krakowie. Trudniej jest także zainstalować __ogrzewanie gazowe _– mówi Andrzej Guła.

Kraków poszedł znacznie bardziej radykalną drogą: tu piece na węgiel mają zostać zlikwidowane w ciągu najbliższych pięciu lat. – _W Krakowie to konieczne, żeby przywrócić jakość powietrza do poziomów bezpiecznych dla zdrowia i __życia _– uważa Andrzej Guła.

Restrykcje dotyczące krakowskich pieców chciał ostatnio złagodzić wicemarszałek Wojciech Kozak. Zaproponował, aby nie musieli ich wymieniać mieszkańcy starszych domów znajdujących się na peryferyjnych osiedlach Krakowa. Szybko się jednak z tego pomysłu wycofał.

– _Ten pomysł nie był konsultowany z zarządem województwa. My jesteśmy za utrzymaniem zakazu dla pieców na węgiel w całym Krakowie _– podkreśla Marek Sowa, marszałek Małopolski.

Napisz do autora:
[email protected]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski