Srebrna gospodarka, złoty interes

Od ośmiu lat imprezą towarzyszącą Forum Ekonomicznemu w Krynicy jest Forum III Wieku. W ciągu tych ośmiu lat jednym z najważniejszych tematów polskiego Davos stała się problematyka starzejącego się społeczeństwa. W tegorocznym Forum III Wieku (7-10 IX) uczestniczyło ok. 200 osób.

Coroczne spotkania ekspertów - ludzi nauki i praktyków, polityków, przedstawicieli kultury, sztuki, służby zdrowia, rynku pracy, instytucji edukacyjnych i pomocy społecznej, dziennikarzy - z działaczami organizacji seniorskich są nie tylko analizą stanu rzeczywistego. Uczestnicy debat formułują diagnozy i proponują konkretne rozwiązania najpilniejszych problemów, wynikających ze zmian demograficznych. Ranga Forum sprawia, że te postulaty znajdują odzwierciedlenie w dokumentach rządowych i są realizowane przez organy administracji państwowej wszystkich szczebli. Forum III Wieku ma istotny wpływ na kształtowanie się polityki senioralnej w Polsce.

W tym roku debaty Forum III Wieku odbywały się w największej sali plenarnej; w poprzednich edycjach wielu zainteresowanych musiało odejść z kwitkiem z powodu braku miejsc.

Kapitał rozwoju

W ciągu tych 8 lat widać ewolucję spojrzenia na konsekwencje starzenia się społeczeństwa. Początkowo to zjawisko było postrzegane wyłącznie jako obciążenie dla gospodarki i społeczeństwa, zagrożenie dla stabilności systemów emerytalnych i wyzwanie dla służby zdrowia. Dziś w rosnącej grupie osób starszych dostrzegamy ogromny kapitał, który może służyć rozwojowi społecznemu.

W trakcie panelu pt. „Czy srebrna gospodarka może stanowić szanse rozwoju społecznego i ekonomicznego regionów?” najbardziej obrazowo to zjawisko opisał wicemarszałek województwa małopolskiego Wojciech Kozak. Podał przykład działań władz samorządowych Neapolu. Tamtejsi emeryci, wzorem bogatszych krajów Zachodu (Brytyjczycy, Francuzi i Niemcy na emeryturę chętnie przenoszą się do Hiszpanii, Portugalii, Tunezji) zaczęli wyprowadzać się do Bułgarii. Kolejki w przychodniach się skróciły, ale zaczęły upadać sklepiki i zakłady usługowe. Dopiero zmniejszenie się liczby seniorów uświadomiło decydentom jak ważna jest to grupa konsumentów. Dziś władze Neapolu podejmują różnorodne działania, aby zatrzymać swoich seniorów w kraju.

Grzegorz Lot, wiceprezes Zarządu Tauron Sprzedaż, stwierdził w dyskusji, że przeciętny klient energetycznego giganta ma obecnie 56 lat i będzie się starzeć. Firmy obsesyjnie skupiają się na pozyskiwaniu młodych klientów, zapominając o lojalnym i przywiązanym do marki seniorze. A srebrna gospodarka to - zdaniem Grzegorza Lota - złoty interes. Srebrna (od srebrnych skroni) gospodarka, to wszelkie działania ekonomiczne i społeczne odpowiadające na potrzeby starzejącego się społeczeństwa, dostrzegające seniora jako świadomego, wymagającego konsumenta.

- Biznes już to zauważył i nie czekając na rozwiązania systemowe zaczyna zaspokajać potrzeby starszego odbiorcy - mówiła Marzena Rudnicka, prezes Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej. Emeryci mają stałe, wcale nie tak małe dochody, a ich aspiracje stymulują rozwój usług, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw i przyczyniają się do powstawania nowych miejsc pracy. Dla przykładu niektóre regiony uzdrowiskowe na zachodzie Polski znakomicie rozwijają się, dzięki zagranicznym kuracjuszom - seniorom.

Senior lubi podróże

Turystyka jest jednym z obszarów gospodarki, których rozwój mogą bardzo skutecznie napędzać starsi konsumenci.

- Liczba zagranicznych podróży samych turystów 65+ ma wzrosnąć na świecie do 2025 roku do 180 mln wyjazdów rocznie - mówił podczas wspomnianej debaty prof. ekonomii, specjalista w dziedzinie turystyki międzynarodowej François Vellas z uniwersytetu w Tuluzie - gość specjalny Forum III Wieku.

Jeśli uwzględnić dodatkowo osoby między 60. a 65. rokiem życia, należy dodać kolejne 100 mln wyjazdów rocznie. Trzeba przy tym pamiętać, że starsi turyści chętniej wybierają wyjazdy krajowe. Wydatki na podróże to potężny zastrzyk środków dla małych i średnich firm z branży turystycznej, której seniorzy dają szanse prosperowania poza sezonem. Ta grupa wiekowa ratuje branżę, podróżując w tzw. niskim sezonie.

Edukacyjny fenomen

François Vellas - prezydent Międzynarodowego Stowarzyszenia UTW - zwracał uwagę na rozwój usług, a zwłaszcza szkolnictwa, w których szybkie, czasem innowacyjne, zmiany dokonują się dzięki starszej generacji konsumentów. Samochód, którym nie trzeba kierować, to przecież idealny produkt dla seniora z różnymi ograniczeniami. Zaś edukacja stała się cywilizacyjną koniecznością. W dziedzinie uczenia seniorów dominują uniwersytety trzeciego wieku, które na świecie skupiają już ponad 20 mln osób starszych. Tej liczby nie można nie docenić.

„Edukacja” - to było słowo najczęściej wymieniane podczas paneli w ramach Forum III Wieku. Ustawiczne kształcenie jest jedyną szansą na jak najdłuższe pozostanie seniorów na rynku pracy. Tylko dzięki edukacji na temat zdrowego stylu życia można odciążyć system ochrony zdrowia. Edukacja osób starszych pozwoli wdrożyć ułatwiające im życie rozwiązania z zakresu telemedycyny i teleopieki. Wiedza może skutecznie zapobiec wykluczeniu finansowemu tej grupy wiekowej. I tak dalej.

Działania edukacyjne na rzecz osób starszych podejmują przede wszystkim UTW. Tegoroczne Forum III Wieku apelowało o wzmocnienie współpracy UTW z uczelniami wyższymi. Obecny na Forum minister szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin zareagował na ten apel. W ogłoszonej 9 września nowej strategii dla nauki i szkolnictwa wyższego w części ,,Nauka dla Ciebie” znalazł się program wsparcia dla uniwersytetów trzeciego wieku. - To fantastyczny fenomen społeczny, trwający w Polsce od wielu lat - mówił minister.

Pilotażowa edycja programu ruszy już w październiku, a jej budżet wyniesie 4 mln zł.