Starcie Dawida z Goliatem - małe browary ruszają do boju

Tanie piwo prosto z puszki jest dobre, bo jest dobre i tanie. Wielu taki stan rzeczy bardzo smakuje. Statystyczny Polak rocznie pije 96 litrów piwa. Ten niestatystyczny coraz większą uwagę zwraca nie tylko na to, ile pije, lecz także co wlewa do gardła. Polska przechodzi piwną rewolucję - tę samą, która niemal pół wieku temu przeszła przez Stany Zjednoczone.

Polski rynek piwny zdążyły już zdominować wielkie koncerny - często zagraniczne, stojące za znanymi od lat markami polskiego piwa. Nawet wrocławski Piast jest warzony i rozlewany przez duńską kompanię na drugim końcu Polski. Dlatego coraz chętniej sięgamy po piwa z wyższej półki - z zagranicznych i lokalnych browarów.

W ostatnich latach takim synonimem "inności" i lepszej jakości były piwa naszych południowych sąsiadów. Potem na piwną mapę zaczęły wracać lokalne browary z Polski. A piwo rzemieślnicze stało się synonimem dobrego smaku i gustu.

Rzemieślniczy smak
- To właśnie unikatowe smak i aromat są tym, co odróżnia piwo rzemieślnicze od popularnych marek. Dobre piwo nie tylko smakuje, ale też pięknie pachnie - mówi Jarosław Kot z Kontynuacji, jednego z sześciu miejsc na Wrocławskim Szlaku Piwnym.
To jeden z tych lokali, gdzie prośba o "zwykłe piwo" brzmi jak profanacja.

Na kredowej tablicy jest wypisanych 18 numerów ze skrótami, które przyzwyczajonemu do zwykłego piwa laikowi więcej zaciemnią, niż rozjaśnią. APA, IPA, Stout, Porter to nie marki, a gatunki. Tych podstawowych jest kilkadziesiąt. Ale pomysłowy piwowar potrafi je tak krzyżować, by stworzyć złocisty trunek, który w ogóle nie smakuje jak piwo.

- Coraz więcej osób nie patrzy, jaką piwo ma zawartość alkoholu, ale jakich doznań dostarcza - dodaje Kot. Bo co powiedzieć o niemal czarnym piwie, które na języku zostawia posmak czekolady, a w gardle palących ostrych papryczek?

- Różnorodność to podstawowa zaleta piw z małych browarów. Popularne piwa koncernowe, niestety, smakują bardzo podobnie - dodaje Łukasz Hudziec z Zakładu Usług Piwnych.

Piwna rewolucja
Uważa się, że to browar PINTA z Żywca zapoczątkował piwną rewolucję w Polsce, wypuszczając w 2011 r. na rynek Atak Chmielu. Czyli pierwsze piwo uwarzone po amerykańsku i z browaru kontraktowego, tzn. takiego, który wynajmuje linie technologiczne, zamiast budować własne warzelnie.

Do grona piwnych rewolucjonistów dołączyły też browary rzemieślnicze z Dolnego Śląska. Przede wszystkim wrocławski Browar Stu Mostów, Browar Widawa z Chrząstawy Małej, Browar Sobótka-Górka. Niebawem wystartują Browar Pod Złotym Psem, Browar Profesja, Browar Jedlinka.

I to zapewne nie koniec, bo jak przyznają właściciele piwnych knajp, miejsca na rynku jest sporo.
- Tylko w styczniu i lutym tego roku było 57 premier nowych piw. A przez cały ubiegły rok ponad 500 - mówi Bartek Wiszniewski z Zakładu Usług Piwnych.

Historyczne receptury
Browary rzemieślnicze to nie tylko eksperymenty i tworzenie nowych smaków. To także odtwarzanie historycznych receptur. W skali kraju takim wielkim powrotem do kranów i butelek może poszczycić się piwo grodziskie.

Produkowane było od czasów średniowiecza. Uznawano je za jedyny czysto polski gatunek piwa górnej fermentacji. Warzono je do 1993 roku w Grodzisku Wielkopolskim. Próby jego odtworzenia podejmowano w Czechach, Skandynawii, USA i Kanadzie. Od 2011 r. piwo a la grodziskie warzy browar Pinta.

Jakie jest "wrocławskie piwo"? Kiedyś za takie uchodził Biały Baran, który z ratuszowych piwnic wyparł piwa świdnickie. Dostępny był też w odmianie ciemnej. Receptury zaginęły. Swoją wizję tego piwa odtworzył Browar Widawa, który uwarzył Nowego Barana. Na koncie ma też wskrzeszenie innego piwa - parowego. Niegdyś było popularne i tanie, bo warzone z już raz przefermentowanych drożdży.
W Sobótce zaś w odtworzeniu receptur działającego niegdyś tam browaru właścicielom Sobótki-Górki pomagała pani Zuzanna, czyli mieszkająca po sąsiedzku była warzelniana, która w browarze przepracowała 30 lat.

Nowi eksperymentatorzy
Browar rzemieślniczy to nie tylko pomysł na trunek, lecz także miejsce. W Oławie pierwszą warkę uwarzył Browar Probus. Powstał na terenie byłych koszar, w budynku, w którym niegdyś mieściła się ujeżdżalnia koni. Teraz powstają tam oprócz browaru m.in. restauracja i pub. Ale nie każda restauracja, która podaje swoje piwo, jest browarem rzemieślniczym.

Jarosław Kot podpowiada jeszcze jedną istotną kwestię, która pozwala odróżnić browar rzemieślniczy od zwykłego. - To taki, w którym piwowar znany jest z imienia i nazwiska - mówi. Czasem nawet mówi się, że piwo w koncernach warzą… księgowi!
W Probusie piwowarem jest Jacek Przywara. Jego przygoda z browarnictwem zaczęła się cztery lata temu od warzenia piwa we własnym mieszkaniu.

- Tak zaczynali wszyscy piwowarzy z browarów rzemieślniczych - od eksperymentowania w kuchni - mówi Łukasz Hudziec. On sam zaczął od… picia piwa. Przede wszystkim ciemnego. Później przyszedł czas na poszukiwanie nowości, piw niepasteryzowanych, wyjazdy do Czech. Jego kolega zza baru Bartek Wiszniewski bez wahania odpowiada, że w jego przypadku inspiracją była książka. O piwach domowych i klasztornych. - Pokazała mi, że piwa nie muszą być jednakowe. Że w butelce lub kuflu może być coś zupełnie innego - wspomina.

Kamil Michalak, współwłaściciel Szynkarni, zaczynał od sklepu z piwami w Głogowie. Szybko zauważył, że ten, kto spróbuje piwa rzemieślniczego, wraca po nie. Jego zdaniem, zainteresowanie piwami rzemieślniczymi nie jest tylko chwilową modą. Bo w przeciwieństwie do wina czy whisky na butelkę dobrego piwa pozwolić sobie może każdy.

- Coraz więcej osób za cenę 2-3 zwykłych piw wolało kupić 1-2 nowe, ciekawe. Zdarzały się osoby przychodzące raz w tygodniu i biorące po jednym piwie na każdy dzień. Co dzień innym - mówi.

Piwo się rozlało
Nawet koncerny zaczęły podążać za piwną rewolucją. Kompania Piwowarska (producent m.in. Lecha, Żubra i Tyskiego) wypuściła piwo Książęce. Żywiec zaś uwarzył APA, czyli American Pale Ale, intensywnie chmielowe piwo górnej fermentacji. Pojawiły się też pszeniczne Białe czy Porter.

- Koncerny zauważyły odpływ konsumentów, a wraz z nimi pieniędzy. Z drugiej zaś strony browary rzemieślnicze z czasem zaczynają szukać szerszego rynku. I pojawiają się na przykład na półkach supermarketów - dodaje Michalak. Piwa z browarów
Dr Brew i Pinta można było swego czasu kupić także w wybranych sklepach Tesco.

Od piwnej rewolucji nie ma odwrotu. Można by rzec, piwo się rozlało. Właściciele lokali z piwem rzemieślniczym przyznają, że dziś już nie ma potrzeby zapełniania tablicy zagranicznymi piwami. Bo mali polscy browarnicy mają wielkie plany.