Stare Miasto, Kazimierz i bulwary czekają na profesjonalną iluminację

Do tego, jak ważne dla wizerunku i promocji Krakowa są rozświetlone nocą ulice i najważniejsze obiekty, nie trzeba nikogo przekonywać. Okazuje się jednak, że miasto nie posiada jednolitych zasad instalacji iluminacji, który fachowo nazywany jest masterplanem.

- W latach 90. powstała koncepcja iluminacji Śródmieścia, co umożliwiło rozświetlenie obiektów historycznego centrum miasta w obrębie Plant. Uwzględniono w niej specyficzny charakter architektury Krakowa, a nocne światła dodały jej tajemniczości i uroku - podkreśla Halina Rojkowska-Tasak z biura Miejskiego Konserwatora Zabytków.

Jednocześnie dodaje, że realizację iluminacji na najważniejszych zabytkach, jak Rynek Główny czy Wawel, ukończono do 2000 roku i od tego momentu nie ma żadnego spójnego planu rozświetlania miasta.

Szczątkowe informacje na temat zasad iluminowania budynków można odnaleźć w uchwale o utworzeniu Parku Kulturowego Stare Miasto oraz miejskich planach zagospodarowania przestrzennego dla konkretnych dzielnic.

Grozi nam "wojna świateł"?
O potrzebie powstania planu czytamy również w opublikowanym przed jedenastoma laty "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa", ale zawarte w nim wytyczne do dziś są tylko pobożnymi życzeniami. Najbardziej cierpi na tym Kazimierz, który stanowi część Światowego Dziedzictwa UNESCO w Krakowie.

- Planowaliśmy opracowanie koncepcji iluminacji dla Kazimierza, jednak z powodu pilniejszych zadań nie została ona zrealizowana. Tymczasem obecnie, wiele obiektów w tej historycznej dzielnicy jest oświetlanych za pomocą najprostszych instalacji, kupionych w marketach budowlanych - alarmuje Halina Rojkowska-Tasak. Dodatkowo, każdy prywatny właściciel dąży do wyróżnienia swojego obiektu z mroku, czego efektem jest niespójny wizerunek miasta nocą. Architekci takie zjawisko nazywają "wojną świateł".

- Jesteśmy świadomi komercyjnego aspektu iluminacji i nie mamy nic przeciwko firmom, które je instalują, czy właścicielom budynków, którym zależy na podkreśleniu swoich kamienic w przestrzeni miejskiej. Niemniej jednak wymaga to spójnej koncepcji - dodała Halina Rojkowska-Tasak.

Koszty to nie wszystko
Tymczasem nie brakuje w Polsce miast, które nie tylko zdecydowały się na opracowanie kompleksowego masterplanu, ale również inwestują w jego realizację. Jednym z nich są Gliwice, dla których sporządzenie koncepcji iluminacji, przy wsparciu firmy dostarczającej prąd kosztowało ponad pół miliona złotych.

- Większość obiektów mających wartość historyczną, czy pełniących funkcje reprezentacyjne, jest już oświetlona, a koszty wdrożenia całości planu mogą się zamknąć w około 200 milionach złotych - podkreśla Marek Jarzębowski, rzecznik prasowy prezydenta Gliwic.

Dla porównania, Warszawa za opracowanie dwóch masterplanów, obejmujących tylko obszar Starego Miasta zapłaciła w sumie prawie 250 tysięcy złotych.
Tak duże kwoty dziwią ekspertów, na co dzień zajmujących się iluminacjami. - Polskich miast nie stać na tak wysokie wydatki. Poza tym, ja projektując masterplan pięć lat temu, w ogóle nie brałbym pod uwagę światła LED. Dziś jest ono standardem, ale trudno ocenić, kiedy zostanie wyparte przez inną technologię. Ponadto, realizacja szerokich koncepcji iluminacji jest zbyt rozciągnięta w czasie - podkreśla prof. Wojciech Żagan z Zakładu Techniki Świetlnej Politechniki Warszawskiej.

Czas na bulwary wiślane
Okazuje się, że nie tylko obiekty w centrum Krakowa chcą wyróżniać się na nocnej mapie miasta. - Bazylika posiada już częściową iluminację, sfinansowaną z miejskiego budżetu. W obliczu zbliżających się Światowych Dni Młodzieży, chcielibyśmy dokończyć rozświetlenie obiektu. Dlatego zwróciliśmy się do władz Krakowa z prośbą o pomoc finansową. Jesteśmy po wstępnych rozmowach z prezydentem Majchrowskim, ale nie wiemy, jaka będzie ostateczna decyzja magistratu - tłumaczy Małgorzata Pabis, rzecznik prasowy Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach.

Miejskie instytucje również dostrzegają potrzebę opracowania szerszej koncepcji iluminacji, ale tylko dla konkretnych obszarów miasta. - Chcielibyśmy przygotować taki plan dla Starego Miasta i bulwarów Wiślanych. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z naszymi oczekiwaniami, to na przełomie roku powstanie koncepcja, dzięki której będziemy mogli zlecać projekty konkretnych iluminacji - potwierdził Piotr Hamarnik z Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie.

Światło na peryferiach
Architekt Mirosław Sulma, który projektował iluminacje dla najważniejszych zabytków Krakowa dziwi się, dlaczego władze miasta nie korzystają z potencjału, jakie może dawać nocne światło.

- Przy projektowaniu masterplanu, nie można popełnić błędu ograniczając go tylko do historycznych dzielnic. Powinien on obejmować także obszary buforowe (peryferyjne), które są swoistą wizytówką i przedpolem nocnego widoku miasta. Światło nie może być lekceważone, dlatego Kraków bardzo potrzebuje kompletnej strategii iluminacji i oświetlenia - podkreśla Sulma.

Według Jerzego Fedorowicza, radnego PO i przewodniczącego Komisji Kultury, Promocji i Ochrony Zabytków UMK, stolica małopolski na masterplanie mogłaby sporo zyskać wizerunkowo.

- Moim zdaniem możliwe jest opracowanie takiego masterplanu, ale wszystko zależy od poniesionych przez miasto kosztów. Kraków potrzebuje takiej koncepcji, ponieważ nawet nowe obiekty wymagają odpowiedniej iluminacji - uważa radny.