Staromodne piękności

   Swoją nazwę wywodzą od mitycznego greckiego boga zdrowia - Paeona. Od niedawna należą do rodziny własnej - Paeoniaceae - piwoniowate, przedtem zaliczane były do rodziny jaskrowatych - Ranunculaceae. _Obecnie rodzaj ten obejmuje 33 gatunki pochodzące z Europy, Ameryki Północnej i Azji.
   Jednym z najbardziej znanych, a jednocześnie najcenniejszym z nich jest piwonia chińska (_P. lactiflora, syn. P. albiflora lub P. chinensis). Występuje w stanie naturalnym w Chinach i Mandżurii, gdzie jej ogrodowe formy znajdują się w uprawie od ponad 1000 lat. Jest to okazała, długowieczna roślina dorastająca do 1 m wysokości, szeroko rozpowszechniona w świecie. W naszych warunkach klimatycznych kwitnie w połowie czerwca. Kwiaty ma duże, pojedyncze, półpełne lub pełne o różnych barwach - od białej poprzez różową, czerwoną do ciemnoczerwonej, rzadko żółtej, choć kolor ten występuje stosunkowo często u piwonii krzewiastych, dorastających do 2 m wysokości i obficie kwitnących.

Uprawa piwonii

nie powinna sprawić dużych kłopotów. Wprawdzie rośliny wymagają starannego przygotowania gleby przed sadzeniem oraz prawidłowego posadzenia (koniec sierpnia lub pierwsza połowa września), natomiast praktycznie nie wymagają nawożenia. Zbyt obficie dokarmiane stają się podatne na choroby grzybowe, a w następnym roku słabo kwitną. Tylko na ubogich w składniki pokarmowe glebach, wiosną można je zasilić nawozem dla roślin kwitnących.
   Preferują miejsca zaciszne, dobrze naświetlone (co najmniej przez 3-4 godziny dziennie światłem słonecznym), choć kwitną i w półcieniu, co zresztą zdecydowanie przedłuża okres ich kwitnienia.
   Najlepszym podłożem do uprawy piwonii w naszych ogródkach jest gleba piaszczysto-gliniasta o dużej zawartości próchnicy, głęboko uprawiona, z niskim poziomem wody gruntowej. W połączeniu z głębokim systemem korzeniowym omawianych roślin, zbyt wysoki utrzymujący się poziom wody mógłby doprowadzić do ich zalania i "uduszenia się" korzeni. Na glebach ciężkich piwonie obficiej kwitną, natomiast na bardziej piaszczystych szybciej się rozrastają. Świeżo posadzone rośliny można kopczykować - w ten sposób stworzymy szansę wyrastania bocznych pędów, które ukorzenione można odejmować od rośliny matecznej i wykorzystać jako nowy materiał nasadzeniowy. W praktyce jest to rzadko stosowany sposób - piwonie rozmnaża się głównie wegetatywnie przez podział karp korzeniowych (połowa sierpnia do początku września).

Do podstawowych

zabiegów pielęgnacyjnych

w trakcie uprawy należy oprócz systemtycznego odchwaszczania, usuwanie uschniętych pędów, a w maju przekwitłych kwiatów. Starsze okazy, ogołocone u podstawy, można odmłodzić przycinając wiosną pędy 30-40 cm nad ziemią. Spowoduje to wyrastanie nowych, młodych silnych pędów.
   Przed zimą, po zakończeniu wegatacji, ścina się roślinom pędy i pali, by zniszczyć zarodniki grzybów chorobotwórczych. Przy starannej uprawie piwonie mogą pozostawać na tym samym miejscu nawet do 20 lat!
   Prawidłowo uprawiane i pielęgnowane rośliny są odporne na choroby i rzadko atakowane przez szkodniki. Jedynie zbyt obfite podlewanie może być przyczyną rozwoju szarej pleśni - wroga numer jeden naszych upraw. Dlatego wskazane jest przed posadzeniem korzeni poddać je zabiegowi moczenia w 0,2-proc. roztworze kaptanu, natomiast jeśli już zaobserwujemy pierwsze objawy choroby na samych roślinach, najlepiej opryskać je kilkakrotnie, w tygodniowych odstępach preparatami grzybobójczymi np. biosept, rovral, sarfun lub sumilex.
   Na zakończenie dodam, że w naszych ogrodach można uprawiać również piwonie, które nie są bylinami, lecz prawdziwymi krzewami. Należą one do gatunku P. suffruticosa (syn. P. arborea) - piwonia drzewiasta, pochodzącego z Chin i Tybetu. Jest to długowieczny krzew (na zachodzie Polski rosną okazy liczące nawet 60 lat) o pięknych, dużych (o średnicy dochodzącej do 25 cm) pojedynczych, półpełnych lub pełnych, subtelnie pachnących kwiatach. Mają barwę białą, różową albo czerwoną z ciemniejszą plamką u nasady płatków. W naszym kraju kwitną w połowie maja, dwa tygodnie przed popularnymi piwoniami bylinowymi. Gdy jest bardzo ciepło, szybciej przekwitają, lecz za to zdobią je piękne liście i owoce o oryginalnym kształcie. Wyjściowe gatunki rozmnaża się z nasion, natomiast odmiany przez szczepienie w klin na korzeniach piwonii chińskiej lub lekarskiej.
Zbigniew Koziara
Zdjęcia: Olawia Woźnicka