Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Starszy Brat zamiast Wielkiego Brata. "1984" Orwella jako audiobook - w nowym przekładzie i ze ścieżką dźwiękową

Paweł Gzyl
Paweł Gzyl
Autorem ścieżki dźwiękowej do audiobooka "1984" według powieści George'a Orwella jest ceniony jazzman i rockman - Tymon Tymański
Autorem ścieżki dźwiękowej do audiobooka "1984" według powieści George'a Orwella jest ceniony jazzman i rockman - Tymon Tymański Materiały prasowe
Powieść „1984” George’a Orwella to jedno z najwybitniejszych dzieł literackich XX wieku. Teraz dostajemy ją w nowej odsłonie – jako audiobook w uwspółcześnionym przekładzie Doroty Konowrockiej-Sawy z przejmującą muzyką Tymona Tymańskiego.

FLESZ - Rewizja podręczników. Będą zmiany?

Gdy powieść ukazała się w 1949 roku, odwołania do ustroju Związku Radzieckiego oraz jego przywódcy Józefa Stalina były się bardzo czytelne. Sam Orwell napisał jednak w oświadczeniu dla magazynu „Life”, że nie wierzy, iż opisane przez niego społeczeństwo kiedykolwiek powstanie. Wyraził natomiast obawę, że idee totalitarne zakorzeniły się w umysłach intelektualistów na całym świecie, a nadużywanie władzy stanowi pokusę pod każdą szerokością geograficzną. „Podjąłem próbę doprowadzenia idei do ich logicznych konsekwencji. Totalitaryzm, jeśli nie będziemy go zwalczali, może powszechnie zatriumfować” – przestrzegał pisarz.

Książka Orwella była w PRL-u zakazana przez cenzurę, jednak funkcjonowała w drugim obiegu. W ciągu niemal 70 lat od pierwszego polskiego tłumaczenia sięgały po nią kolejne pokolenia czytelników, odnajdując w jej treści nieustannie aktualne przesłanie. Opis mrocznego Londynu, którego mieszkańcy poddawani są nieustannej inwigilacji, przedostał się do zbiorowej wyobraźni, natomiast metafory zaproponowane przez Orwella wciąż stanowią uniwersalne narzędzie w dyskusjach o wpływie polityki na życie jednostki.

Kultowa powieść Orwella funkcjonowała w Polsce po 1988 roku głównie w tłumaczeniu Tomasza Mirkowicza. Nowe wydanie dostępne w obecnie w postaci audiobooka w aplikacji Empik Go oferuje czytelnikom uwspółcześniony przekład Doroty Konowrockiej-Sawy, wydobywający na powierzchnię „zaszyfrowane” w tekście sensy i rzucający na dzieło inne światło. Inspiracji dostarczył tłumaczce oryginalny manuskrypt z naniesionymi przez autora poprawkami.

- Tłumacz powinien być w swojej pracy twórczy, a tłumaczenie nie może odbywać się w sposób mechaniczny. Po co dokonywać kolejnego przekładu, jeśli nie po to, aby wydobyć z tekstu to, co poprzedni tłumacze mogli przeoczyć lub odczytać inaczej? Tekst uległ przeobrażeniu – zaproponowałam nieco inne brzmienie oraz inny podział zdań. Niektóre polskojęzyczne odpowiedniki wymyślonych przez Orwella neologizmów zaczerpnęłam z wcześniejszych tłumaczeń, inne wymyśliłam na nowo. Szukałam oszczędności i przejrzystości, które ułatwiłyby wejście w świat przedstawiony, tak różnorodny i bogaty, pełen elementów, które moim zdaniem powinny wybijać się na pierwszy plan – deklaruje tłumaczka.

Orwell wprowadził do potocznego języka wiele nowych pojęć, takich jak „nowomowa” czy „myślozbrodnia”. Wielki Brat, bohater „1984”, dzięki programom rozrywkowym i artykułom poświęconym postępującej inwigilacji w coraz bardziej cyfrowym świecie stał się poręcznym terminem opisującym działania wszechpotężnej, lecz niewidocznej władzy. Dorota Konowrocka-Sawa zaproponowała nowe tłumaczenie tego terminu, zgodne z intuicją wielu autorów przekładów na inne języki. Wielki Brat stał się Starszym Bratem, kimś bliższym jednostce, dwoistym jak cała powieść – jednocześnie dobrotliwym i groźnym.

Audiobook przeczytany przez Marcina Popczyńskiego został wzbogacony o ścieżkę dźwiękową stworzoną przez Tymona Tymańskiego – cenionego jazzmana i rockmana. To ilustracja do wizji 1984 roku z 1949 roku, równie okrutna i przerażająca, co sam tekst. Muzyk, komponując utwory, sięgnął do swoich doświadczeń z lat 80., gdy po raz pierwszy zetknął się z twórczością Orwella i przez literacką soczewkę obserwował rozkład systemu komunistycznego. Starał się przyjąć rolę orwellowskiego wersyfikatora, czyli maszyny generującej utwory muzyczne.

- Komponowanie muzyki do audiobooka jest dla mnie nowym doświadczeniem. Do tej pory głównie pracowałem dla filmu i teatru. Jest to zdecydowanie inny rodzaj twórczości, w ramach której autor niejednokroć zmuszony jest okiełznać ambitne zapędy zaszokowania słuchacza stylistyczną różnorodnością czy bogactwem motywów. Ponoć dobra muzyka ilustracyjna to taka, która nie przeszkadza. Tworzenie dźwiękowych pejzaży do książkowego słuchowiska jest nieustanną nauką muzycznego rzemiosła i artystycznej pokory – tłumaczy muzyk.

„1984” to pierwsza powieść, która w 2021 roku pojawia się na rynku wydawniczym w nowej formule. W drugiej połowie roku otrzymamy „Folwark zwierzęcy” tego samego autora – zarówno w wersji papierowej, jak również jako e-book oraz audiobook z oryginalną ścieżką dźwiękową.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: Starszy Brat zamiast Wielkiego Brata. "1984" Orwella jako audiobook - w nowym przekładzie i ze ścieżką dźwiękową - Gazeta Krakowska

Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski