Stolarka okienna i drzwiowa

Wybierając okna musimy zwrócić uwagę na kilka podstawowych rzeczy. Ważny jest wygląd, kształt i wymiary okna. Duże znaczenie mają parametry techniczne oraz materiał, z jakiego okna są wykonane. Należy pamiętać, że oprócz podstawowej funkcji doświetlania pomieszczeń, okna dodatkowo chronią wnętrze budynku przed utratą ciepła. Nie mogą przepuszczać wody. Muszą być szczelne, wytrzymałe oraz odporne na działanie czynników atmosferycznych.
   Cechy okien określone są przez odpowiednie współczynniki. Izolacyjność cieplną okien i drzwi balkonowych opisuje współczynnik przenikania ciepła Uk. Jego wartość zależy od strefy klimatycznej i funkcji pomieszczenia, w którym okno ma być zamontowane. Izolacyjność akustyczna, zapewniająca ochronę pomieszczenia przed hałasem, zależy od materiału, z jakiego okno jest wykonane, powierzchni i rodzaju szyby oraz od szczelności pomiędzy ościeżnicą a otworem w murze. Jest ona opisana wskaźnikiem izolacyjności akustycznej Rw.
   Maksymalne wielkości współczynnika Uk określa rozporządzenie ministra infrastruktury dot. warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dla okien, drzwi balkonowych i powierzchni przezroczystych nieotwieralnych wartość ta nie może przekraczać 2,6 (W/m kw. K). Dla okien połaciowych nie może być większa niż 2,0 (W/m kw. K), a dla okien w ścianach dzielących pomieszczenia ogrzewane od nie ogrzewanych 4,0 (W/m kw. K). Bez wymagań pozostają okna pomieszczeń piwnicznych i poddaszy nie ogrzewanych, jak również nad nie ogrzewanymi klatkami schodowymi.

   Okna mogą być prostokątne, trójkątne, kwadratowe lub okrągłe. W zależności od sposobu otwierania skrzydeł okiennych, rozróżnia się okna rozwierane, obrotowe, uchylne, rozwierano-uchylne, stałe oraz przesuwane w poziomie lub pionie. Ze względu na konstrukcję skrzydeł, okna dzielą się na jednoramowe, zespolone (skrzydła zewnętrzne i wewnętrzne są połączone w jeden zespół), skrzynkowe (skrzydła zewnętrzne i wewnętrzne są otwierane niezależnie, obydwa do wewnątrz) oraz krosnowe (skrzydła zewnętrzne i wewnętrzne są otwierane niezależnie, zewnętrzne na zewnątrz, wewnętrzne do wewnątrz). W budownictwie jednorodzinnym najczęściej stosowane są profile wykonane z drewna, plastiku lub aluminium. Choć cieszą się dużym zainteresowaniem, nie są jedynymi rozwiązaniami oferowanymi przez producentów. Na rynku dostępne są również okna o konstrukcji mieszanej (aluminiowo-drewniane), tłoczone z masy drzewnej, stalowe oraz z włókna szklanego.

   Projektując rozmieszczenie i kształt okien należy wziąć pod uwagę nie tylko względy estetyczne, ale również wymogi formalnoprawne. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dokładnie określają, jaki powinien być stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi w poszczególnych pomieszczeniach. W tych przeznaczonych na pobyt ludzi, stosunek ten nie powinien być mniejszy niż 1:8. W pozostałych pomieszczeniach, w których naturalne oświetlenie jest wymagane ze względu na ich funkcję, stosunek ten musi wynosić co najmniej 1:12.

   Najliczniejszą grupę okien stosowanych w budownictwie jednorodzinnym stanowią okna z PCV. Produkowane z różnych profili konstrukcyjnych różniących się składem chemicznym, właściwościami tworzywa, kształtem i liczbą komór, grubością ścianek oraz sposobem ich usztywnienia i wzmocnienia. Ramy okienne montuje się z przyciętych ukośnie i zgrzanych w narożach profili. Jako usztywnienie stosuje się kształtowniki z ocynkowanej blachy stalowej. Większość profili ma dwie lub trzy komory. Okna cztero- lub pięciokomorowe są rzadko stosowane, chociaż lepiej chronią wnętrze budynku przed utratą ciepła. Od ilości komór zależy bowiem izolacyjność cieplna całego okna. Profile okienne z PCV dostępne są w różnych kształtach i kolorach uzyskiwanych poprzez wprasowanie na gorąco w biały profil specjalnych folii.
   Ogromną zaletą okien plastikowych jest trwałość. Ich powierzchnia zachowuje ładny wygląd nawet przez kilkadziesiąt lat. Ponadto, łatwo je utrzymać w czystości, gdyż są gładkie i nie chłoną brudu. Niestety, nie można ich odnawiać. Jeżeli z upływem czasu ulegną zniszczeniu - należy je wymienić.

   Dużym zainteresowaniem cieszą się również okna drewniane. Wykonane według najnowszych technologii w niczym nie ustępują oknom z tworzywa sztucznego. Do ich produkcji używa się drewna sosnowego, mahoniowego lub dębowego. Profile wykonuje się z materiału najwyższej jakości, który powinien mieć regularny, podłużny przebieg słojów oraz regularne i wąskie przyrosty. Oglądając okna powinniśmy zwrócić uwagę na to, czy drewno jest pomalowane transparentnie, czy farbą zakrywającą rysunek. Zdarza się, że producenci starają się w ten sposób ukryć wady drewna. Gruba warstwa powłoki malarskiej zakrywa sęki, wypełnienia, żywicę, nieregularne przebiegi słojów oraz poprzeczne klejenia profili. Należy dowiedzieć się, czy profile klejone są wzdłużnie, gdyż taki sposób klejenia sprawia, że mają mniejszą tendencję do wypaczania się.
   Podstawową zaletą okien drewnianych jest ich naturalny wygląd oraz wrażenie ciepła, które nadają elewacji. Ponadto, ramy i ościeżnice takich okien lepiej izolują cieplnie niż okna tworzywowe lub z aluminium. Są mocne i trwałe. W razie jakichkolwiek uszkodzeń lub odkształceń ramę drewnianą można łatwo naprawić i odnowić. Ich niekorzystną cechą jest konieczność konserwacji. Co 5-6 lat należy odnowić powłokę malarską, nanosząc nową warstwę farby. Niestety, powierzchnia ramy jest mało odporna na czynniki atmosferyczne, dlatego musi być odpowiednio zabezpieczona. Zwykle pokrywa się ją lakierem akrylowym lub inną farbą.

   Okna aluminiowe są bardziej rozbudowane niż okna drewniane. Składają się z kilku komór. W środku profilu znajdują się wkładki tworzywowe, które chronią ramy przed przemarzaniem. Ukośnie przycięte profile nakłada się na wzmacniający element narożnikowy i zagina krawędzie. Profile aluminiowe najczęściej stosowane są w budynkach użyteczności publicznej, rzadziej w budynkach jednorodzinnych. Wykonuje się z nich także ogrody zimowe. Jednak tutaj stosuje się specjalnie opracowane do tego celu systemy. Okna te dostępne są w szerokiej gamie kolorów - od naturalnego aluminium przez brąz, aż do złotego. Są trwałe i łatwe w utrzymaniu. Należy jednak eksploatować je bardzo ostrożnie, gdyż łatwo zarysować powierzchnię ram.

   W przypadku poddaszy użytkowych zastosowanie znajdują okna połaciowe umieszczane w konstrukcji dachu. Okna takie muszą charakteryzować się dobrą przepuszczalnością światła, odpowiednią izolacyjnością cieplną i akustyczną, dostateczną sztywnością, infiltracją powietrza oraz szczelnością ze względu na wody opadowe. Są montowane w płaszczyźnie połaci dachu jako okna z osią obrotu umiejscowioną w środku przekroju. Dodatkowo mogą być wyposażone w klapę wentylacyjną, umożliwiającą odpływ powietrza, gdy okno jest zamknięte. Wbudowany filtr zapobiega przedostawaniu się do wnętrza kurzu, nieczystości i owadów.
   Okna połaciowe najczęściej wykonane są z wysokiej jakości, klejonego warstwowo drewna. Okna z PCV, choć ogólnie dostępne, stosowane są znacznie rzadziej niż okna drewniane. Drewno używane do produkcji okien jest impregnowane ciśnieniowo. Od zewnętrznej strony jest zabezpieczone okładzinami z blachy aluminiowej lub miedzianej, dwustronnie lakierowanej, odpornej na działanie promieni UV. Okna takie szklone są szybami zespolonymi jednokomorowymi wypełnionymi argonem, podwójnymi typu float lub termo float, szybami energooszczędnymi, antywłamaniowymi, hartowanymi i dźwiękoszczelnymi. Spotykane są również jednokomorowe szyby zespolone z powłokami niskoemisyjnymi, wypełnione argonem lub kryptonem. Szyby osadzane są w skrzydłach na uszczelkach gumowych, które w dolnej części mają specjalne otwory umożliwiające odpływ wody, powstałej na skutek kondensacji pary wodnej na wewnętrznej powierzchni szyby.

   Drzwi oddzielają pomieszczenia o różnym przeznaczeniu, zapewniając im indywidualny charakter. Chronią akustycznie i termicznie wnętrza, w których są zamontowane. W domach jednorodzinnych drzwi wewnętrzne najczęściej wykonane są z drewna litego lub klejonego. Najlepiej do tego celu nadają się buk, sosna, jesion mahoń i dąb. Dobrym materiałem są także gładkie bądź tłoczone płyty drewnopochodne. Wiele firm oferuje drzwi wykonane z profili tworzywowych lub aluminiowych wypełnionych szkłem. Choć są to drzwi bardzo atrakcyjne, rzadko znajdują zastosowanie w budynkach mieszkalnych. Znacznie częściej montowane są w obiektach użyteczności publicznej. Tradycyjne drzwi drewniane lub z materiałów drewnopochodnych zwykle pozostawiane są bez wykończenia. Mogą jednak być impregnowane, gruntowane bądź malowane. Czasami okleja się je warstwą drewna grubości ok. 2-3 mm, okleiną naturalną wykonaną z różnych gatunków drzew, folią z tworzyw sztucznych lub laminatem.

   Standardowe drzwi składają się z kilku elementów. Podstawą całej konstrukcji jest skrzydło drzwiowe osadzone w ościeżnicy. Jest to rama umieszczona w otworze wykonanym w ścianie. Może ona być wykonana z drewna, metalu lub z materiałów drewnopochodnych. Ościeżnica po osadzaniu jest stabilizowana i mocowana za pomocą kotew bądź łączników rozprężnych. Na rynku dostępne są ościeżnice w różnych rozmiarach, dzięki czemu łatwo je dopasować do grubości ściany, w której montowane są drzwi. Umieszczenie skrzydła w ościeżnicy ułatwiają okucia. Są to zawiasy, na których osadzana jest cała konstrukcja. Aby drzwi wyglądały atrakcyjnie i zdobiły pomieszczenie, w którym się znajdują, powinny mieć odpowiednio dobraną klamkę lub gałkę oraz zamek.

   Ze względu na sposób otwierania skrzydeł, wyróżniamy drzwi rozwieralne, harmonijkowe, przesuwne, składane i wahadłowe. Drzwi rozwieralne mogą być jedno- lub dwuskrzydłowe. Otwierają się przez obrót skrzydła względem osi pionowej przechodzącej przez jego boczną krawędź. Drzwi harmonijkowe składają się z wąskich, połączonych ze sobą elementów. Podczas otwierania elementy te składają się w harmonijkę z jednej strony otworu, zmniejszając tym samym jego szerokość. W drzwiach przesuwnych skrzydło jest przesuwane równolegle do ściany lub chowane w jej wnętrzu. Jest to rozwiązanie bardzo ekonomiczne, gdyż pozwala zaoszczędzić sporo przestrzeni. Drzwi składane (łamane) podzielone są na dwa lub więcej elementów. Działają podobnie jak drzwi harmonijkowe. Otwieranie odbywa się także poprzez złożenie elementów z jednej strony otworu.
MAGDALENA ŚLAGA