Suma wszystkich strachów

Fot. Ingimage

Specjaliści zdiagnozowali przynajmniej kilkaset rodzajów fobii i lęków, a wciąż pojawiają się nowe. Choć wielu ludzi twierdzi, że niczego się nie boi, tak naprawdę nie zna dnia i godziny, kiedy trzeba będzie skonfrontować się z przedziwnym lękiem, o którym nigdy wcześniej nie mieliśmy pojęcia.

Chcąc zdefiniować fobie mamy do dyspozycji wiele źródeł słownikowych czy opracowań medycznych. Sięgając do etymologii słowa fobia znaleźć można dwa odniesienia – łacińskie phobia "stany lęku u neuropatów" lub greckie φόβος phóbos "strach, lęk". Portal doctormed.pl podaje, że fobia to zaburzenie nerwicowe, którego objawem osiowym jest uporczywy lęk przed różnymi określonymi sytuacjami, zjawiskami lub przedmiotami, związany z unikaniem sytuacji wywołujących go i utrudnieniem funkcjonowania w społeczeństwie. Możemy też się dowiedzieć, że fobie wywołane są przez pewne sytuacje lub obiekty zewnętrzne wobec osoby przeżywającej lęk, które obiektywnie nie są niebezpieczne.

Polska Agencja Prasowa w artykule „Fobia, czyli "choroba duszy" podaje natomiast, że geneza fobii nie jest dokładnie znana. Według dostępnych informacji niektórzy specjaliści przypuszczają, że fobie są rezultatem przykrych doświadczeń i przeżyć z dzieciństwa, emocji, marzeń i pragnień, także seksualnych i agresywnych, które ze względu na wychowanie nigdy nie zostały uzewnętrznione. Później rzutują one jednak na dorosłe życie.

Według różnych źródeł na fobie cierpi od 8% do 12% ludzi, jednak zależy to od wielu uwarunkowań danego regionu świata. Należ także zauważyć, że wielu z chorych nie przyznaje się lub wręcz zaprzecza faktowi istnienia leku. Bywają natomiast sytuacje, że lęk fobiczny współistnieje z pewnymi elementami depresji. Wiele z fobii ma swoje źródło z doświadczeń dzieciństwa, a nawet z pamięci prenatalnej z okresu bycia w łonie matki.

Przyroda, która przeraża

Trudno sobie wyobrazić, że dla niektórych osób zwykły spacer po lesie nigdy nie będzie możliwy, gdyż za każdym drzewem, pod każdym z krzaków może kryć się krwiożercza bestia, która będzie chciała rozerwać nas na strzępy. Jeśli dzikie zwierzęta budzą w nas paniczny strach jest to objaw agrizoofobii. Jeśli dodatkowo obawiamy się żab (batrachofobia) lub wszelakich owadów począwszy od much, komarów, a na ważkach i pszczołach skończywszy (entomofobia) to pozornie spokojny grill na działce może zmienić się w piekło. – Dżdżownice i wszelakie larwy obrzydzają mnie do granic możliwości. Nawet nie chce myśleć, co by się stało gdybym musiała wziąć coś takiego do ręki – wzdryga się Agnieszka z Radomia. Dodaje, że oprócz tego boi się także głębokiej wody. Z wodą bezpośrednio związane są także ichtiofobia, czyli lęk przed rybami, zaś niektórzy przebywający nad ciepłymi morzami za żadne skarby nie wejdą do wody. Wszystko przez galeofobię, czyli lęk przed rekinami.

_- Kiedyś, gdy zobaczyłam pająka na swojej poduszce wyskoczyłam z łóżka tak szybko, że uderzyłam głową w futrynę i obudziłam się w szpitalu. Okazało się, że lekarze musieli mi założyć mi kilka szwów. Dodatkowo miałam wstrząs mózgu – _wspomina Monika, studentka kulturoznastwa. Dodaje, że odkąd pamięta każdy nawet najmniejszy pająk powodował, że krzyczała ze strachu lub zanosiła się płaczem i trudno było ją uspokoić. Według specjalistów arachnofobia jest dość powszechnym lękiem.
Innymi przyczynami silnych lęków mogą być koty ailurofobia (felinofobia), psy (kynofobia), także węże (ofidofobia). _– W lesie lub górach zawsze spaceruje bardzo ostrożnie. Strach wywołują u mnie żmije. Niepokój nasila się szczególnie w górach. Zawsze trzy razy sprawdzę zaczym usiądę na jakimś kamieniu. Boję się, że w przypadku ugryzienia nikt nie wiedziałby jak udzielić mi pomocy, albo ratunek przyszedłby zbyt późno – _opowiada z niepokojem Małgorzata, polonistka. Jak dodaje, skrajnie obawia się także zarazków i po każdym kontakcie z psem czy otwarciu szafki pod zlewem od razu idzie umyć ręce. Być może jest to skutek arachibutyrofobii (obawy przed zarazkami) lub mizofobii (obawy przed brudem).**

Aż strach się bać

Czy jest możliwe by zebrać wszystkie ludzkie lęki, zaklasyfikować je i opisać? Byłoby to trudne przedsięwzięcie. Mimo to Tim Lihoreau podjął się próby stworzenia katalogu ludzkich lęków od tych najdziwniejszych po te na pozór oczywiste. Jego książka wydana przed niespełna trzech laty to zbiór dwustu strachów, lęków, fobii i fobijek, mimo, że sam cierpi na fronsofobię (strach przed parzeniem herbaty podczas przyjęć rodzinnych), ceterinfanofobię (strach przed cudzymi dziećmi) oraz calvofobię (obawa o kompletne wyłysienie)opisał. Jednak, co mogło autorowi przysporzyć największych problemów przy redagowaniu tej pozycji? Lęk przed powtarzaniem się.

W katalogu specyficznych lęków, które dotykają zarówno mężczyzn, jak i kobiety wymienia calvofobię oraz canusofobię. Obie w wiążą się włosami, dlatego wśród jednym z najlżejszych objawów jest wielogodzinne stanie przed lustrem. Pierwsza przypadłość to notoryczna obawa przed wyłysieniem, zaś druga przed siwieniem. Próbą ratunku są także nader częste wizyty u fryzjera, kupowanie najdroższych specyfików do pielęgnacji włosów oraz częste ich mycie.

Pewnie nie ma osoby, która jadąc w nieznane miejsce pociągiem czy autobusem nerwowo nie zerkała za okno próbując odczytać nazwę przystanku. Do tego gorące prośby kierowane pod adresem kierowcy i innych podróżnych by w odpowiednim momencie powiadomili nas o momencie, kiedy mamy wysiąść. A co jeśli podobna, lecz intensywniejsza nerwowość pojawia się na dobrze znanej krótkiej drodze, którą kilku lat jeździmy do pracy? Może to być znak, że cierpimy na abemorafobię. _– Pewien odsetek poszkodowanych cierpi na abemorafobię interdiu, która wywołuje mdłości, podchodzenia żołądka do góry i, od czasu do czasu, powodowany paniką szalony sprint ku drzwiom pociągu lub autobusu – _opisuje Tim Lihoreau, w swej książce.

Osobną grupę lęków stanowią te związane z toaletami. Expellofob według autora opracowania to osoba, która za nic nie skorzysta z toalety w cudzym domu, zaś forlatrifob nigdy nie wejdzie do miejskiego szaletu, co skutkuje szukaniem toalety w lokalach gastronomicznych. W skrajnych przypadkach połączenie tych dwóch fobii może uniemożliwić dłuższe przebywanie poza domem.

Dość rzadko występującym typem fobii jest lacvasofobia. _– Rzadki, lecz szczególny typ poszkodowanego, lacvasob olidus, obawia się nie tyle samego kartonu, ile jego zawartości – głównie dlatego, że mogła skwaśnieć. Taką osobę łatwo poznać, że często piję herbatę i kawę bez mleka stale wtykając nos w butelkę lub karton sprawdzają czy nie skwaśniało – _pisze Tim Lihoreau.

Typowo damskimi fobiami, które podaje autor są lanxfiobia, czyli lęk przed wejściem na wagę oraz magnafundafobia – strach że strój pogrubia pupę. Natomiast jednymi z najbardziej dziwacznych fobii, które zostały opisane w książce „Spokojnie to tylko fobia. Summa wszystkich strachów” to gyrosaccofobia (strach przed taśmociągami bagażowymi), halusofobia (lęk przed warzywami)czy saltafobia (lęk przed tańcem).
__Poniżej zamieszczamy listę wybranych fobii na podstawie zestawień opublikowanych na stronach www.smutekdepresja.fora.pl oraz www.nerwica.net/fobie/

achluofobia (nyktofobia) – panika, lęk i obawa przed ciemnością i mrokiem; sypianie przy zapalonym świetle;

aerofobia – panika, lęk i obawa przed powietrzem, przeciągiem, wiatrem oraz przed ruchem w powietrzu; lataniem, samolotem czy balonem, podróż kolejką napowietrzną; osoby zachowujące się panicznie lub nawet agresywnie wobec przeciągów cierpią na fobię.

agorafobia - panika, lęk i obawa przed otwartą przestrzenią; lęk przestrzeni

agrizoofobia – panika, lęk i obawa przed dzikimi zwierzętami

aidsofobia - panika, lęk i obawa przed zakażeniem wirusem HIV i śmiercią na AIDS

ailurofobia (felinofobia) – panika, lęk i obawa, wstręt czy obrzydzenie przed kotami

aichmofobia – panika, lęk i obawa przed ostrymi przedmiotami

ajchmofobia - panika, lęk i obawa przed narzędziami medycznymi, strzykawkami, skalpelami i innymi ostrzami

akrofobia - panika, lęk i obawa przed miejscami wysoko położonymi; lęk wysokości

algofobia – panika, lęk i obawa przed bólem

amaksofobia – panika, lęk i obawa przed prowadzeniem samochodu

amathofobia – panika, lęk i obawa przed kurzem

androfobia - panika, lęk i obawa przed mężczyznami, wstręt do mężczyzn, dawniej choroba lesbijska

anglofobia - panika, lęk i obawa przed niechęć do wszystkiego, co angielskie

antofobia – panika, lęk i obawa przed kwiatami

antropofobia - panika, lęk i obawa przed ludźmi; lękowe wyobcowanie i izolacjonizm; dawniej: lęk pustelniczy;

arachibutyrofobia – panika, lęk i obawa przed zarazkami

arachnofobia - panika, lęk i obawa przed pająkami

arsonfobia – panika, lęk i obawa przed ogniem

awiofobia – panika, lęk i obawa przed lataniem samolotem

awizofobia – panika, lęk i obawa przed ptakami

bakteriofobia – panika, lęk i obawa przed bakteriami

basifobia – panika, lęk i obawa przed chodzeniem

batofobia - panika, lęk i obawa przed miejscami głębokimi, przed głębinami

blanchofobia – panika, lęk i obawa przed śniegiem; czasem połączona z depresją przed zimą

brontofobia – panika, lęk i obawa przed burzą, piorunami etc.

demonofobia - panika, lęk i obawa przed demonami, diabłami, czartami i złymi istotami UFO etc.; często przyczyna ataków na osoby kojarzone z demonami jak sataniści, voodoon, egzorcyści, okultyści etc.;

dogofobia (kynofobia)– panika, lęk i obawa, wstręt czy obrzydzenie na widok psów czy kontakt z psem

dromofobia – panika, lęk i obawa przed podróżowaniem

dysmorfofobia (DMF) – panika, lęki obawa przed deformacją, zaburzenie spostrzegania własnego ciała, objaw w anoreksji i treść urojeń hipochondrycznych w schizofrenii
entomofobia – panika, lęk i obawa przed owadami

equinofobia – panika, lęk i obawa przed końmi

erytrofobia – panika, lęk i obawa przed czerwienieniem się

erytrofobia (hemofobia) - lęk przed widokiem krwi (występuje bradykardia i omdlenia)

fobofobia – panika, lęk i obawa przed lękiem

frankofobia - panika, lęk i obawa , niechęć do wszystkiego, co francuskie; gallofobia

gallofobia - niechęć do wszystkiego, co francuskie; frankofobia

gamofobia – panika, lęk i obawa przed małżeństwem, przed wstąpieniem w związek małżeński

gefynofobia – panika, lęk i obawa przed przekraczaniem mostów

gefyrofobia (gefiro-; getyrofobia) – panika, lęk i obawa przed mostami, kładkami etc.

germanofobia - niechęć do wszystkiego, co niemieckie

glassofobia – panika, lęk i obawa przed wystąpieniami publicznymi; popularna trema;

gynefobia – panika, lęk i obawy przed kobietami; dawniej: choroba homoseksualna;

hagiofobia (gurufobia) – panika, lęk i obawa przed świętością i świętymi; przyczyna ataków na ludzi religijnych, ascetów i guru;

heliofobia - unikanie dużego nasłonecznienia (przez rośliny lub zwierzęta), panika, lęk i obawa przed słońcem

hematofobia, hemofobia - panika, lęk i obawa przed krwią, przed widokiem krwi;

herezjofobia – panika, lęk i obawa przed herezją i heretykami, przed popadnięciem w herezje;

higrofobia - panika, lęk i obawa przed płynami, unikanie picia płynów

hipsofobia – panika lęk i obawa głębokości, lęk przed głębiną

homofobia – panika, lęk i obawa, awersja czy wstręt przed osobami homoseksualnymi; lęk przed zetknięciem z osobami o orientacji homoseksualnej, lęk byciem homoseksualistą;

hydrofobia - panika, lęk i obawa przed wodą, unikanie picia wody, mycia, wchodzenia do wody, skrajnie unika wszelkiego kontaktu z wodą, zabrania rodzinie kąpieli etc.

kaligynefobia – panika, lęk i obawa przed pięknymi kobietami; czasem agresja wyładowywana na pięknych kobietach;

kancerofobia - panika, lęk i obawa przed rakiem - nowotworem złośliwym; karcinofobia

karcinofobia - panika, lęk i obawa przed rakiem - nowotworem złośliwym; kancerofobia

keraunofobia – panika, lęk i obawa przed piorunami, burzą

klaustrofobia - panika, lęk i obawa przed ciasnym lub zamkniętym pomieszczeniem; lęk przed przebywaniem w zamkniętych pomieszczeniach; psychoza więzienna

kleptofobia – panika, lęk i obawa przed kradzieżą

ksenofobia - panika, lęk i obawa przed obcymi ludźmi; niechęć w stosunku do cudzoziemców i cudzoziemszczyzny

kynofobia (dogofobia) – panika, lęk i obawa przed psami

lepofobia – panika, lęk i obawa przed królikami czy zającami;

maniafobia (agateofobia, dementofobia) - panika, lęk i obawa przed chorobą psychiczną, szaleństwem

mikrofobia – panika, lęk i obawa przed zarazkami, przed bakteriami i wirusami

mizofobia (myzofobia) – panika, lęk i obawa przed brudem

monofobia – panika, lęk i obawa przed samotnością

mykofobia – panika, lęk i obawa przed grzybami; wstręt do grzybów

myzofobia – panika, lęk i obawa przed brudem
nekrofobia - panika, lęk i obawa przed jakimkolwiek zetknięciem się ze zwłokami; lęk przed umarłymi;

neofobia - panika, lęk i obawa przed zmianami, przed wszelką nowością, zmianą, postępem, dawniej choroba konserwatywna

negrofobia – panika, lęk i obawa przed Murzynami, czarnuchami etc.; przyczyna rasizmu;

nozofobia – panika, lęk i obawa przed chorobą i zachorowaniem

nyktofobia (achluofobia)- panika, lęk i obawa przed ciemnością i mrokiem

ochlofobia – panika, lęk i obawa przed tłokiem, tłumem, ściskiem;

odontofobia – panika, lęk i obawy przed stomatologiem

ofidofobia – panika, lęk i obawa przed wężami

ornitofobia - panika, lęk i obawa przed ptakami

pekkatofobia – panika, lęk i obawa przed popełnieniem grzechu

pirofobia - panika, lęk i obawa przed ogniem

polonofobia - panika, lęk i obawa przed tym, co polskie, niechęć do wszystkiego, co polskie

rusofobia - panika, lęk i obawa przed tym, co rosyjskie, niechęć do wszystkiego, co rosyjskie

rodentoofobia – panika, lęk i obawa przed gryzoniami

rytifobia – panika, lęk i obawa przed zmarszczkami

seksofobia – panika, lęk i obawa przed płcią przeciwną; dawniej pederastia, przyczyna homoseksualizmu;

sektofobia – panika, lęk i obawa przed mniejszościami religijnymi, innowiercami, potocznie sektami

socjofobia - panika, lęk i obawa przed byciem osądzanym przez innych, powodująca unikanie kontaktów z ludźmi

stasifobia – panika, lęk i obawa przed staniem

stasibasifobia – panika, lęk i obawa przed staniem i chodzeniem (częste zaburzenie u osób w wieku podeszłym)

syfilidofobia – panika, lęk i obawa przed zachorowaniem na syfilis; uniemożliwia lub utrudnia życie płciowe; dawniej częsta przyczyna celibatu;

tafefobia – panika, lęk i obawa przed pogrzebaniem żywcem

tanatofobia – panika, lęk i obawa przed śmiercią, unikanie mówienia o śmierci i umieraniu

technolofobia – panika, lęk i obawa przed technologią, szczególnie bardzo nowoczesną

teofobia – panika, lęk i obawa przed Bogiem; przyczyna ataków na religię, mistykę i ezoterykę; lęk przed karą Bożą i naukami o tym;

tokofobia – panika, lęk i obawa przed ciążą i porodem

traumatofobia – panika, lęk i obawa przed zranieniem

triskaidekafobia – panika, lęk i obawa przed liczbą 13 (liczbami feralnymi)

wenerofobia – panika, lęk i obawa przed chorobami wenerycznymi

zoofobia - panika, lęk i obawa przed zwierzętami, przed ich widokiem czy dotykiem

żydofobia – panika, lęk i obawa przed osobami religii lub narodowości żydowskiej

MARCIN WARSZAWSKI

[email protected]