Szkoły z fałszywymi nauczycielami

W szkołach publicznych niesamorządowych (prowadzonych przez fundacje, stowarzyszenia, zakony, ale z nauką za darmo) nagminnie łamane jest prawo nakazujące zatrudniać nauczycieli z kwalifikacjami, czyli po studiach i z wykształceniem pedagogicznym.

Taki przypadek zdarzył się ostatnio w Szkole Mistrzostwa Sportowego, którą prowadzi klub sportowy „Cracovia”. Zatrudnionych zostało tam kilku trenerów, którzy nie mają kursu pedagogicznego albo wykształcenia wyższego. - Dostali tę pracę po znajomości, z naruszeniem przepisów - twierdzi jeden z pracowników szkoły.

Sprawą zainteresowało się Małopolskie Kuratorium Oświaty. Przeprowadziło kontrolę, która potwierdziła brak odpowiedniego przygotowania nauczycielskiego.

- W przypadku jednego z trenerów umowa została rozwiązana z dniem 29 lutego, a pozostali pracownicy zostali zobligowani stosownym oświadczeniem do uzupełnienia kwalifikacji. Prawo daje taką możliwość - mówi Katarzyna Gubernat, nowa dyrektor Szkoły Mistrzostwa Sportowego, która pełni tę funkcję od 1 września ubiegłego roku.
Takich przypadków jest jednak znacznie więcej. Tyko w tym roku kuratorium oświaty przeprowadziło 21 kontroli w szkołach niesamorządowych na terenie Krakowa i sąsiednich gmin, sprawdzających przygotowanie nauczycieli do pełnienia zawodu. - Siedem z tych kontroli zakończyło się wydaniem zaleceń związanych z kwalifikacjami nauczycielskimi - mówi Artur Pasek z małopolskiego kuratorium.

W ciągu 30 dni od wydania tych zaleceń dyrektorzy szkoły mają poinformować na piśmie kuratorium, jakie kroki podjęli. Czasem kończy się to na zwolnieniu nauczyciela. Najczęściej jednak dyrektorzy zobowiązują nauczyciela do uzupełnienia wykształcenia. - Zdarza się, że nauczyciel ma wykształcenie przedmiotowe, ale nie ma przygotowania pedagogicznego i właśnie odbywa taki kurs. Wtedy dyrektor nie decyduje się na rozwiązanie z nim umowy pracy - mówi Artur Pasek.

Sytuacje, w których lekcje prowadzi osoba niemająca takich uprawnień, są nie do pomyślenia w szkołach samorządowych, czyli prowadzonych przez gminę. - Wszystkie kwalifikacje są podane w arkuszach organizacyjnych, które zatwierdzają urzędnicy. Nie ma więc takiej możliwości, aby zatwierdzili plan pracy szkoły z nauczycielami bez kwalifikacji - mówi Barbara Nowak, która za kilka dni zostanie mianowana małopolskim kuratorem oświaty.

Nawet jednak w szkołach samorządowych od tej reguły zdarzają się wyjątki, ale zawsze w takich przypadkach odbywa się to za zgodą kuratora, który może pozwolić na pracę nauczycieli bez kwalifikacji w przypadkach, kiedy uczy on tylko kilka godzin w szkole i kończy studia, po których zdobędzie konieczne uprawnienia.

Szkoły niesamorządowe jednak zazwyczaj nie proszą o takie zgody. Liczą na to, że nikt się nie dowie. Zwłaszcza kuratorium nie przeprowadza systematycznych kontroli, sprawdza placówkę tylko wtedy, kiedy dostanie sygnał o nieprawidłowościach.

Zdaniem Barbary Nowak to się powinno zmienić. - Szkoły niesamorządowe powinny być często i systematyczne kontrolowane. Teraz jest tak, że dostają taką samą subwencję jak szkoły samorządowe, ale są poza kontrolą - mówi Barbara Nowak.

W dodatku za łamanie prawa nie ponoszą żadnych konsekwencji. - Nie zdarzyło się, żeby szkoła publiczna straciła dotację ze względu na brak kwalifikacji kadry nauczycielskiej - mówi Jan Machowski z biura prasowego Urzędu Miasta. Szkoła publiczna może stracić dotację jedynie w wyniku cofnięcia zezwolenia na jej założenie. To jednak możliwe jest jedynie w kilku przypadkach: m.in. jeśli szkoła przerwała działalność na dłużej niż dwa miesiące, nie licząc wakacji. Prawo nie przewiduje cofnięcia dopłat z powodu braków w wykształceniu nauczycieli.

Niesamorządowe szkoły otrzymują miesięcznie na ucznia od 632,74 zł - w przypadku szkoły podstawowej, 723,95 zł w gimnazjum i 530,32 zł w liceum.