Tabletka albo implant

Współczesne metody hormonalne bardzo się zmieniły od czasu wprowadzenia pierwszej pigułki antykoncepcyjnej. Obecne środki mają odmienny skład oraz często inną niż doustna drogę dostarczenia hormonów do organizmu.

Obok tabletki kobieta ma do wyboru pierścienie antykoncepcyjne i plaster naklejany na skórę (zakładane samodzielnie) oraz implant podskórny i wkładkę wewnątrzmaciczną, również z hormonami (zakładane w gabinecie ginekologicznym na kilka lat). Wszystkie hormonalne preparaty antykoncepcyjne wydawane są w Polsce z przepisu lekarza. Ginekolog dr Grzegorz Południewski odpowiada na kilka często zadawanych przez kobiety pytań.

Czy podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej nie zajdę w **ciążę?**
Nie ma stuprocentowo pewnej antykoncepcji, ale zastosowanie hormonów jest najbardziej skutecznym sposobem zabezpieczenia przed nieplanowaną ciążą. Jej skuteczność pokazuje indeks Pearla – to wskaźnik, który określa liczbę ciąż na 100 kobiet, które stosują daną metodę przez rok (inaczej na 1300 cykli stosowania danej metody antykoncepcji). Im niższy wskaźnik, tym wyższa skuteczność danej metody. Dla tabletki antykoncepcyjnej wynosi on 0,1.

Jednak w praktyce skuteczność tabletek może być niższa – 6,0 do 8,0, w przypadku pomyłek, takich jak ominięcie tabletki, zaburzeń żołądkowo-jelitowych czy przyjmowania niektórych innych leków. Tego typu sytuacji można uniknąć stosując tzw. niecodziennie sposoby – pierścień antykoncepcyjny stosowany dopochwowo raz w miesiącu, plaster naklejany na skórę raz w tygodniu czy implant antykoncepcyjny zakładany podskórnie na trzy lata.

Stosowanie preparatów niecodziennych zmniejsza ryzyko popełniania błędów, co podnosi ich skuteczność. Dodatkowo, sposób dostarczania hormonów zapewnia dobry efekt przy małym i równym ich stężeniu we krwi. Inna droga podania hormonów sprawia ponadto, że omijają układ pokarmowy i wymioty lub biegunka nie obniżają ich skuteczności.

Skąd wiadomo, czy mogę stosować antykoncepcję hormonalną i **jakie mogą być przeciwwskazania?**
Antykoncepcję dobiera lekarz po przeprowadzeniu wywiadu i badań. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego badanie powinno obejmować: dokładny wywiad lekarski, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, badanie piersi, badanie ginekologiczne połączone z pobraniem rozmazu cytologicznego.

Przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej obejmują m.in. żylną chorobę zakrzepowo-zatorową (w tym obciążenia w wywiadzie rodzinnym), migreny z aurą, niektóre choroby wątroby, raka piersi (lub podejrzenie), niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych, ciążę lub podejrzenie ciąży. W przypadku takich problemów jak cukrzyca z powikłaniami naczyniowymi, znaczna otyłość, można stosować metody zawierające tylko jeden hormon – progestagen (np. tabletki gestagenne czy implant). Można je stosować u kobiet palących papierosy, po 35. roku życia, mających nadciśnienie tętnicze.

Jakie badania powinno się wykonywać w **trakcie przyjmowania antykoncepcji hormonalnej?**
Po rozpoczęciu stosowania antykoncepcji hormonalnej zaleca się odwiedzić gabinet ginekologiczny na wizytę kontrolną po trzech miesiącach. W późniejszym czasie kobiety, które nie mają żadnych dolegliwości, mogą odbywać taką wizytę raz w roku. Wizyta kontrolna obejmuje wywiad lekarski, kontrolę ciśnienia krwi, badanie ginekologiczne, badanie cytologiczne według ogólnie obowiązującego schematu i badanie piersi.

Dodatkowo, można wykonać badanie USG piersi (raz na 1-1,5 roku), USG narządu rodnego, rzadziej zalecane są badania biochemiczne (lipidogram, poziom glukozy, ocena funkcji wątroby). Wskazania do tych badań są ustalane indywidualnie dla każdej pacjentki.

Rozpoczęłam stosowanie antykoncepcji i **odczuwam skutki uboczne. Czy to oznacza, że w ogóle nie mogę stosować metod hormonalnych?**
Dobranie metody antykoncepcji jest sprawą indywidualną każdej kobiety. Zdarza się, że kobieta nie czuje się komfortowo podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej, skarży się na złe samopoczucie. Warto pamiętać, że obecnie mamy do wyboru wiele różnych tabletek antykoncepcyjnych, pierścienie, plaster, implant czy wkładkę domaciczną.

Zmiana preparatu może przynieść poprawę w przypadku takich powikłań jak bolesność piersi, zwiększenie masy ciała (często związane z nadmiernym łaknieniem), przebarwienia skóry, trądzik, spadek libido, dolegliwości ze strony układu trawiennego, wahania nastrojów. Czasem potrzeba spróbować kilku preparatów, zanim uda się znaleźć taki, który będzie dobrze tolerowany.