Cały ten zgiełk

Cisza, a potem siąpi, czasem tylko spadnie rosa, znów ulewa i mżawka – aż w końcu krople nierównego znaczenia przelewają dzban. Ilu kardynałów, arcybiskupów i biskupów polskich zawiniło czynnie, ilu biernością, albo ślepotą, nie wiem. Najpewniej niewielu lecz to nie zmienia faktu, że Kościół znalazł się na ławie oskarżonych, a obrońców brak, bo ci którzy przemówili, powiększają tylko irytację.

Wbrew pozorom, nie będzie to felieton kulinarny. Raczej magia przeciwwirusowa, kojące wspomnienie wieczorów z warzechą w dłoni i zachęta do działania.

Życie ze swej natury jest niebezpieczne.

Mamy być dobrymi ludźmi. A jeśli do przemiany w człowieka lepszego nam się nie spieszy, to pomoże Hollywood. Samo też będzie musiało się poprawić. Właśnie poinformowano, że wg nowych zasad do Oskara za najlepszy film będzie mogła kandydować tylko produkcja, która zapewni odpowiednie kwoty bohaterów i pracowników pochodzących z mniejszości oraz kobiet, które mniejszością nie są.

Jak to jest spędzić 20 lat będąc przykutym do łóżka w sanatoryjnym szpitalu? Gdy planujący zostać artystą osiemnastoletni chłopak zachorował na gruźlicę z pewnością nie przypuszczał, że do śmierci przyjdzie mu żyć w sanatorium. To była wyjątkowo agresywna postać choroby.

Są trzy hipotezy i każda ma swoich zwolenników. Według pierwszej, po epidemiiwszystko się zmieni i obudzimy się w nowym świecie. Druga zakłada, że nie zmieni się nic. A trzecia mówi, że koronawirus nasili i przyspieszy wcześniej istniejące tendencje. Zwolennikami tej trzeciej są m.in. interesujący francuski pisarz Michel Houellebecq oraz Jacek Dukaj.

Okrucieństwa, jakich się wobec nich dopuszczano, przypominają najkrwawsze opowieści z Wołynia. Zrzucanie w przepaść, palenie żywcem, przybijanie podków końskich do stóp ormiańskich duchownych, a przede wszystkim „marsze śmierci”, podczas których wypędzeni marli z głodu i pragnienia. Tak zamordowano półtora miliona Ormian.

Słucham wypowiedzi emerytowanego profesora medycyny. Mówi, że w czasach gdy studiował, wykłady o metodzie walki z epidemiami były obowiązkowe. I dodaje, że z tego dawno zrezygnowano. Ktoś najwyraźniej uznał, że zarazy należą do przeszłości, a współczesna nauka poradzi sobie z każdą bakterią i każdym wirusem. Poza specjalistami zakaźnikami - kontynuował profesor - personel medyczny jest nieprzygotowany: uczą się w boju, narażając przede wszystkim siebie samych.

Szyją maseczki ochronne, i to z filtrem, według zaleceń epidemiologów. W stacjach krwiodawstwa ustawiły się kolejki chętnych do oddania krwi. Tysiące organizują się np. na profilu „Widzialna ręka”, by pomagać tym, którzy pomocy potrzebują. Małe firmy uruchamiają produkcję fartuchów ochronnych dla szpitali. Pielęgniarze oferują zastrzyki i kroplówki w domach.

Urzeczeni marzeniami o idylli opuszczają miasta. Kupują działki i budują domy. Miejscowi nazywają ich najeźdźcami lub wlazłokami. Uważają, że z najeźdźców nie ma żadnego pożytku. Nie angażują się w życie wsi, bo bladym świtem wyjeżdżają do pracy i wracają wieczorem - muszą zarobić na spłatę kredytu. Zabierają ze sobą dzieci, bo są przekonani, że poziom w szkole wiejskiej musi być niższy. ( W rzeczywistości często jest odwrotnie.) Rzadko płacą podatki w gminach, gdzie się osiedlili. Jedni chcą zachować miejskie przywileje, jak choćby prawo parkowania, innym nie przychodzi do głowy, że infrastruktura, z której korzystają - sieć wodociągowa, kanalizacja, drogi i ich oświetlenie - zbudowała i utrzymuje gmina. Żeby to jakoś działało potrzebne są pieniądze.

Dlaczego rzesze ludzi zaczynają wyznawać idee i przyjmują za swoje poglądy, od których raczej powinni się dystansować? Najwyraźniej jesteśmy podatni na ułudę. Ale może to być również efekt manipulacji. Bo w epoce internetu manipulacja ma się świetnie. Co ciekawe, przepis na pranie mózgów nie zmienił się od stu lat, kiedy to mistrzem nad mistrze propagandy był Willi Münzenberg.

Na wszystko jest rada. Dzieciak nie zasypia natychmiast? - kup i podaj syropek. Nie chce kolacji? Podaj miksturkę. Boli go gardło? - guma albo lizak. Niemowlak ma się szybciej rozwijać? - kup mu syropek!

Najgorsze są chwile, gdy dla chorego nie ma łóżka - mówi lekarka z poradni przy klinice uniwersyteckiej. Pacjent powinien być hospitalizowany, lecz nie ma dla niego miejsca nawet na korytarzu.

Któż nie współczuje Katalończykom? Czyż nie jest naturalne, że chcą mieć własne państwo? Tylko że władze centralne nie chcą słyszeć o niepodległości najbogatszej z 17 autonomicznych prowincji, z których składa się Hiszpania. Niezależnie kto rządzi w Madrycie - lewica czy prawica - wobec Katalonii panuje konsensus: wewnętrzna walka polityczna nie dotyczy niepodległości Katalonii.

Tej szarady sami nie rozgryziemy - ktoś musi nas wprowadzić w treści ukryte za materią. Taką komplikację zakładała zresztą koncepcja pierwotna: zwykły pielgrzym zwracał uwagę na inne sprawy niż uczeni teologowie, profesorowie Akademii Krakowskiej. Przy rebusach, jakich pełen jest krakowski kościół św. Anny, bałamutny bestseller Kod Leonarda ujawnia swą popową miałkość.

Prof. B.F. Skinner z Harvardu umieścił mysz w klatce z podajnikiem karmy i przyciskiem. W podajniku była zawsze ta sama porcja jedzenia. Mysz szybko opanowała mechanizm i naciskała przycisk z jedzeniem, jeśli była głodna. Wtedy Skinner zmienił zasady: zasilał podajnik raz małą, raz dużą ilością karmy i tego już mysz nie zdołała kontrolować. Niezależnie od głodu - kompulsywnie naciskała dźwignię: stała się niewolnicą mechanizmu.

Jeśli z tegorocznej kanikuły czegoś nie wolno zapomnieć, to widoku cieniutkiego strumyka Wisły. Polska wysycha. I nie jest to problem przejściowy.

Wspólne normy dotyczące np. jakości produktów wprowadzić można dość łatwo. Natomiast standardy niematerialne, dotyczące obyczaju czy norm zachowania, z trudem poddają się ujednoliceniu. Czy taki ujednolicony, ustawiony pod sznurek europejski świat byłby ciekawszy i lepszy? A może będzie odwrotnie? Może standaryzacja ( zakładając, że się uda) uczyniłaby Unię nudną i płaską, jak naleśnik?

Polak zazwyczaj o sztuce wie niewiele - zwłaszcza polskiej. Nawet nie chcę się zastanawiać, dlaczego, bo szkoda nerwów. Natomiast skutki tej ignorancji widzimy w podłej architekturze, spotworniałych miastach, a nawet w uderzająco paskudnych logo wielu polskich firm.

A gdyby Polacy należeli do najbardziej uczciwych narodów świata? Kto nie wierzy lub kogo to dziwi, ten może zapoznać się z wynikami badania opublikowanymi przez renomowane czasopismo naukowe Science.

O tym, że mamy w Polsce niski kapitał społeczny chyba tylko dzieci przedszkolne jeszcze nie słyszały. Naszą zmorą byłby brak sieci znajomych i lojalności umożliwiających działania wspólne.

Cały ten zgiełk. Jeszcze trochę i wszyscy zwariują - powiedziała młoda lekarka zapytana dlaczego wybrała specjalizację z psychiatrii. Zabrzmiało jak żart. Od rozmowy minęły 4 lata i teraz widzę, ile miała racji.