Tajemnice archiwum

(PK)

 Dziś i jutro trwać będą dni otwarte w bocheńskim oddziale Archiwum Państwowego. Na afiszu napisano: "Tu być może po raz pierwszy zobaczysz: królewskie dokumenty, XV-wieczne księgi, plany i mapy kopalń i miasta, świadectwa szkolne"...
 Bocheńskie archiwum, jako pierwsze w Polsce, mieści się w budynku prywatnym.
 - Od Adama Silberinga wynajmuje parter zabytkowego budynku przy ul. Konstytucji 3 Maja 3, zwanego (od fantazyjnych ozdób elewacji frontowej z kamienną głową lwa) "kocim zamkiem". Gmach jest jednym z najciekawszych dzieł wybitnego architekta Teodora Talowskiego, prekursora neoromantyzmu w polskiej architekturze. Przed wojną w budynku mieściła się drukarnia Samuela Silberinga, którą po 1945 r. upaństwowiono. Potomek prawowitych właścicieli odzyskał nieruchomość dopiero przed kilku laty.
 Największym skarbem archiwum jest "Zasób staropolski", który stanowią akta miejskie z lat 1486 - 1794. W czasie wojny ukryto je w jednej z komór kopalni soli. Na "Zasób" składają się księgi ławnicze, wójtowskie i radzieckie. Pisane ręcznie głównie po łacinie i oprawione w cielęcą skórę. Pomimo obowiązującej w latach pięćdziesiątych ustawy, akta te nie zostały przekazane archiwum w Krakowie i obecnie archiwum w Bochni jest jedyną placówką w Polsce dysponującą tej klasy zbiorem. Dodać jeszcze należy, iż w "kocim zamku" przechowywane są także dokumenty pergaminowe z lat 1528-1787, potwierdzające dawne przywileje Bochni. Przyznali je m.in. królowie Zygmunt August, August II, August III i Stanisław August.
\\\*
 W obecnym województwie małopolskim oddziały Archiwum Państwowego zlokalizowano obok Bochni, jedynie w Tarnowie, Nowym Sączu i Nowym Targu. Kierująca bocheńską placówką Joanna Potasz tak wyjaśnia jej rolę: - Archiwa państwowe w Polsce stanowią administrację specjalną. Zwracam na to uwagę, gdyż wiele osób błędnie sądzi, że archiwum państwowe i np. archiwum Urzędu Miejskiego w Bochni to właściwie jedno i to samo. Zasadniczą różnicą jest fakt, że archiwa państwowe z mocy prawa sprawują nadzór nad archiwami państwowych jednostek organizacyjnych. Archiwum Państwowe w Bochni kontroluje archiwum Urzędu Miejskiego w Bochni, Urzędu Miejskiego w Brzesku, archiwa Urzędów Gmin i Urzędów Stanu Cywilnego powiatów bocheńskiego i brzeskiego, archiwa Sądów Rejonowych Bochni i Brzeska i bocheńskich przedsiębiorstw. Działalność bocheńskiego oddziału polega przede wszystkim na gromadzeniu, przechowywaniu, opracowywaniu i udostępnianiu dokumentów.
 Bocheńskie archiwum zgromadziło ponad 36 tys. jednostek archiwalnych. Akta te zajmują około 600 metrów bieżących.