Tak znajdziesz konto po zmarłym

1 lipca 2016 r. we wszystkich bankach prowadzących działalność w Polsce, a także w Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo-Kredytowych (SKOK-i), udostępniona zostanie nowa usługa - centralna informacja. Usprawni pozyskiwanie wiedzy o odziedziczonych, jak również zapomnianych pieniądzach na kontach.

Tak będzie

Dzięki opracowanemu przez Krajową Izbę Rozliczeniową rozwiązaniu, centralnej informacji o uśpionych rachunkach, łatwiej i szybciej dowiemy się, czy w którejś z instytucji finansowych są pieniądze, do których mamy prawo.

Nie trzeba już będzie poszukiwać rachunków w każdym banku z osobna. Wystarczy, że złożymy zapytanie w wybranej placówce banku lub SKOK-u.

Po co to będzie

Centralna informacja umożliwi rozwiązanie problemu tak zwanych rachunków uśpionych.

Co to są rachunki uśpione

Ten umowny termin to określenie potocznie używane w kontekście kont bankowych osób zmarłych, o których nie wiedzieli spadkobiercy, oraz rachunków należących do osób, których spadkobierców nie odnaleziono (ale też takich kont, o których istnieniu zapomnieli sami ich właściciele).

Już od lipca 2016 r. zdeponowane tam pieniądze będą mogły szybciej trafić do osób upoważnionych do ich posiadania. Wszystko dzięki zmianom w prawie, które ułatwią proces uzyskiwania informacji, między innymi właśnie o rachunkach osób zmarłych.

To się nie zmieni

Aby uzyskać informacje o zgromadzonych przez zmarłego oszczędnościach, należy mieć prawomocne postanowienie sądu, które potwierdza prawo do nabycia spadku, lub akt notarialny poświadczający jego dziedziczenie.

Jest to podstawowy warunek uruchomienia procesu poszukiwania konta. Obowiązuje również po wejściu w życie nowych przepisów.

Tracony czas

Dopełnienie formalności związanych z otrzymaniem dokumentu związanego ze spadkiem to dla spadkobiercy zwykle nie jest problem. Poważniejsze trudności mogły pojawić się na etapie ustalania, czy istnieją rachunki, na których mogą znajdować się pieniądze, które zgodnie z prawem mu się należą (jako spadkobiercy).

Aby zdobyć taką wiedzę, trzeba było zwrócić się z pytaniem o rachunek do każdego banku lub SKOK-u osobno.

- Mając na uwadze to, że w naszym kraju działa obecnie blisko 40 banków komercyjnych, ponad 560 spółdzielczych i około 50 SKOK-ów, proces ten był bardzo czasochłonny, co zniechęcało do poszukiwań - mówi Maja Markiewicz z KIR.

Teraz jest łatwiej

Proces pozyskiwania informacji o rachunkach uśpionych będzie teraz przebiegał sprawniej. Dużym ułatwieniem będzie teraz możliwość złożenia jednego wniosku w dowolnym banku lub SKOK-u przez osobę posiadającą tytuł prawny do spadku albo poszukującą własnych rachunków.

Uwaga: nie trzeba będzie być klientem instytucji, w której będziemy chcieli złożyć zapytanie. Będziemy to mogli zrobić tam, gdzie będzie najwygodniej.

Jak to będzie wyglądać?

Mając tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku (lub poszukując własnego rachunku), będziemy mogli złożyć w banku lub SKOK-u wniosek o udzielenie informacji o rachunkach uśpionych. Na tej podstawie pozyskamy wiedzę o istnieniu rachunku bankowego lub imiennym rachunku członka kasy. W szczególnych przypadkach (śmierć posiadacza rachunku; brak dyspozycji dotyczących rachunku w okresie 10 lat) otrzymamy także informację o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy rachunku bankowego, niezawartej w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, lub umowy imiennego rachunku członka kasy.

Co będzie działo się dalej

Przyjmujący wniosek sprawdzi tożsamość wnioskodawcy i tytuł prawny do spadku (na przykład postanowienie o stwierdzeniu jego nabycia czy akt poświadczenia dziedziczenia). Potem skieruje zapytanie do centralnej informacji. Ta odpyta wszystkie banki i kasy o rachunek należący do danej osoby.

Ile to potrwa

Każdy bank i SKOK będzie miał obowiązek udzielenia odpowiedzi niezwłocznie - ale nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia otrzymania zapytania.

Gdzie trafi odpowiedź

Centralna informacja prześle raport - w formie zbiorczej informacji - do instytucji finansowej, w której złożymy pytanie. W raporcie będzie wskazany podmiot prowadzący rachunek, jego numer, potwierdzenie, czy konto jest aktywne, oraz informacja, czy to rachunek wspólny.

Będzie też informacja o rachunkach bankowych rozwiązanych lub wygasłych z przyczyn określonych w prawie bankowym (to znaczy z powodu śmierci jego posiadacza albo braku dyspozycji).

Musimy jednak wiedzieć o tym, że uzyskanie szczegółowych danych dotyczących rachunku - jak sprawdzenie jego rodzaju i salda - będzie możliwe wyłącznie w tej placówce banku czy SKOK-u, w której rachunek jest prowadzony. Tylko tam będzie można również pobrać pieniądze zgromadzone na wskazanych kontach.

ważne informacje

Finanse. Czy ta usługa będzie płatna?
Tak, usługa związana z uzyskaniem informacji o kontach uśpionych jest płatna. Opłata została przewidziana przez ustawodawcę. Zgodnie ze zmienionymi przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe oraz ustawy z 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych informacja może być dostarczona wnioskodawcy przez bank lub SKOK-i odpłatnie. Przy czym zastrzeżono, że opłata ta nie może być wyższa niż koszt wygenerowania informacji.

Formalności. Jakie dokumenty
Wnioskodawca będący osobą, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku, musi wykazać swój tytuł prawny do spadku. Co do zasady, wnioskodawcą będzie spadkobierca. Choć może nim być również nabywca spadku, który - zgodnie z art. 1053 Kodeksu cywilnego - wstępuje w prawa i obowiązki spadkobiercy. Spadkobierca musi mieć prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia oraz wykazać, że jest spadkobiercą wskazanym w tym dokumencie, np. w oparciu o dowód osobisty. W przypadku nabywcy spadku konieczne będzie okazanie umowy nabycia spadku.

Dokumenty. Czego się nie dowiesz ze zbiorczej informacji
Zbiorcza informacja obejmuje wyłącznie informacje na temat tego, czy rachunek uśpiony istnieje. Nie dowiesz się z niej, jaki to jest rachunek i jakie jest jego saldo. Wynika to z przepisów, które jasno określają zakres danych, jakie zawarte zostaną w zbiorczej informacji. Założono, że na etapie jej uzyskiwania istotne jest pozyskanie przez wnioskodawcę informacji, które banki lub SKOK-i prowadzą lub prowadziły poszukiwane rachunki. Po uzyskaniu takiej informacji wnioskodawca z łatwością uzyska dodatkowe informacje w placówce właściwego banku lub SKOK-u.

Opr. KB

warto wiedzieć

Centralna informacja o rachunkach uśpionych

Ruszyła 1 lipca 2016 r. Sprawdź, kto ją prowadzi.
Centralna informacja będzie prowadzona przez KIR (Krajową Izbę Rozliczeniową). To instytucja infrastruktury polskiego sektora bankowego. Odpowiada między innymi za prowadzenie rozliczeń międzybankowych. Jako bazę do utworzenia centralnej informacji wykorzystano aplikację Ognivo, której operatorem jest KIR.

Ta aplikacja to rozwiązanie, które działa od lat.
Umożliwia bezpieczną i szybką komunikację między bankami oraz pomiędzy nimi a innymi uprawnionymi podmiotami.

KIR odpowiada za sprawną i bezpieczną wymianę komunikatów między bankami a SKOK-ami oraz sporządzanie zbiorczej informacji o rachunkach uśpionych w oparciu o otrzymane dane.

Banki i SKOK-i z nowymi obowiązkami

To nie koniec zmian, które wprowadza nowa ustawa.
Do centralnej informacji o rachunkach uśpionych - zgodnie z przepisami Ustawy z 9 października 2015 r. o zmianie prawa bankowego i niektórych innych ustaw - przystąpią wszystkie banki i SKOK-i w Polsce.
Zostaną jednak nałożone na nie również pewne dodatkowe obowiązki. Gdy klient będzie zakładał rachunek, instytucje te będą musiały informować go o możliwości wskazania uprawnionych do dostępu do konta na wypadek śmierci właściciela. A gdy taka sytuacja zaistnieje, będą zawiadamiać wskazane osoby o możliwości wypłaty przez nie pieniędzy. Oprócz tego - w sytuacji, gdy od ostatniej odnotowanej aktywności na danym rachunku minęło pięć lat - banki i SKOK-i będą zobowiązane do ustalenia, czy właściciel danego konta żyje. W tym celu będą musiały wystąpić do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o udostępnienie danych z rejestru PESEL, które umożliwiają ustalenie losów posiadacza rachunku.