Tańczący z piorunami

Pioruny bijące w okolicach Olkusza Fot. Krzysztof Boniecki/olkuszanin.pl

POGODA. Jedni przed burzą uciekają, inni próbują ją złapać

Jednak nie u wszystkich groźne zjawiska atmosferyczne wywołują strach.

- Burza przyciąga mnie jak magnes. Kiedy widzę błyskawice rozdzierające niebo, czuję, że biorę udział w najbardziej ekscytującym spektaklu natury - mówi Paweł Cholewa, łowca burz.

Oficjalnie w Polsce jest ponad 30 poskramiaczy piorunów. Mniej oficjalnie z organizacją "Polscy Łowcy Burz" współpracuje prawie dwa tysiące osób. Najlepiej zorganizowaną grupę miłośników podniebnych wyładowań tworzy pięciu zapaleńców z Krakowa. Wśród nich jest 23-letni Paweł Cholewa.

- Burze uwielbiam od dziecka. Potrafiłem godzinami stać przy oknie i obserwować błyskające pioruny. Dziś nie wystarcza mi samo oglądanie. Jak tylko widzę chmury piętrzące się na kształt kalafiora, dzwonię do kolegów i razem ruszamy na kolejny połów.

Polscy poskramiacze piorunów nie uganiają się za burzami, jeżdżąc w furgonetkach naszpikowanych najnowszymi nowinkami technologicznymi jak ich amerykańscy koledzy. Podstawowym narzędziem pracy jest w tym przypadku kamera lub aparat fotograficzny, potrzebny, by złowić burzę, to znaczy uwiecznić jej spektakl w najbardziej widowiskowym momencie.

Zasada, jaką kierują się członkowie organizacji, to "Ostrzegać, badać, ukazywać i pomagać".

Burzowi zapaleńcy o podniebnej zawierusze najczęściej dowiadują się z map meteorologicznych dostępnych na stronie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Mapa tworzona jest na podstawie zdjęć z radarów i satelitów oraz informacji przesłanych przez detektory wyładowań. - Mamy osiem masztów na terenie kraju. Jeśli gdzieś grzmi, detektor jest w stanie zlokalizować odgłos burzy i zmierzyć jej siłę. W ten sposób możemy śledzić żywot burzy od początku do końca - mówi Łukasz Kiełt z krakowskiego oddziału IMiGW.

W zależności od tego, jak silna jest burza, Instytut wydaje ostrzeżenia w trzystopniowej skali. Aktualnie na stronie IMiGW widnieje pierwszy stopień, który informuje, że może spaść 30 litrów wody na metr kwadratowy, a wiatr może wiać do 90 km/h. Drugie ostrzeżenie to maksymalnie 50 litrów wody i 115 km/h wiatru. Trzecie powyżej tej skali.

- Przy ostatnim ostrzeżeniu mamy do czynienia z groźnymi zjawiskami, takimi jak tornada czy trąby powietrzne - informuje Łukasz Kiełt. - W tym roku jeszcze nie odnotowaliśmy drugiego i trzeciego stopnia zagrożenia - dodaje.

Teren Małopolski ze względu na sąsiedztwo wysokich Tatr jest narażony na częste występowanie burz. - Jest to wymarzone miejsce dla nas - mówi Paweł Cholewa. - W zeszłym roku w czerwcu mieliśmy piękną zapowiedź burzy. Ciemne chmury nadchodziły od Śląska. Czekaliśmy na rozwój wydarzeń na peryferiach miasta. Przez chwilę byliśmy w samym centrum burzy. To było jak taniec z piorunami. Gdyby nie zatrzymały nas korki w centrum miasta, przez które przechodziła ulewa, mielibyśmy wspaniały połów - wspomina krakowski łowca burz.

Małopolscy strażacy od maja wyjeżdżali do 23 pożarów wywołanych wyładowaniami elektrycznymi.
- Podczas burzy powinniśmy wyłączyć cały sprzęt elektroniczny. Najlepiej wyjąć wtyczkę z gniazdka, tak, żeby urządzenie nie miało styczności z siecią elektryczną - mówi Andrzej Siekanka, rzecznik krakowskiej Państwowej Straży Pożarnej.

Jeśli burza zastanie nas poza miejscem zamieszkania, powinniśmy unikać otwartych przestrzeni oraz miejsc wysoko położonych. - W zeszłym roku piorun trafił w drzewo przy ul. Kościuszki w Krakowie. Mężczyzna stojący tuż obok nie przeżył - wspomina Andrzej Siekanka.

Z urządzeń domowych najbardziej czuły na wyładowania elektryczne jest sprzęt elektroniczny. - Jednosekundowe przepięcie może pozbawić nas drogiego komputera - ostrzega rzecznik krakowskiej PSP. Temperatura pioruna sprawia, że jego atomy zmieniają się w ognistą plazmę, taką jak na powierzchni Słońca. Jeśli w gniazdkach mamy napięcie o mocy 230 V, to w momencie uderzenia pioruna wzrasta ono kilkadziesiątkrotnie, paląc wnętrze urządzenia.

Czy możemy się ubezpieczyć od piorunów?- Ubezpieczenia związane z burzami i piorunami to bardzo standardowe oferty, znajdujące się w podstawowych pakietach ubezpieczeń mieszkań - mówi Marcin Tarczyński z Polskiej Izby Ubezpieczeń.

Cena takiego ubezpieczenia zależy od wielu czynników. Przede wszystkim od zakresu (liczby i rodzaju ryzyk, przed którymi się zabezpieczamy) oraz od sumy ubezpieczenia (w skrócie: im większy majątek, tym wyższa cena).

Pracownik PIU zauważa jednak, że świadomość ubezpieczeniowa w Polsce jest bardzo niska. - Nie tylko burze nie powodują większej skłonności do ubezpieczania się. Nawet powodzie nie sprawiają, że liczba osób ubezpieczająca własny majątek się zwiększa.

Marcin Banasik