Tanie oświetlenie w mieszkaniu

Fot. Theta

TECHNOLOGIE. Rewolucję w dziedzinie energooszczędności zawdzięczamy pojawieniu się nowych źródeł światła, które są trwalsze od tradycyjnych i zużywają mniej prądu

Podejmując decyzję o wyborze oświetlenia, warto zastanowić się nad docelowym przeznaczeniem źródła światła, określając precyzyjnie miejsca, w których zostanie ono zamontowane. Wymagane natężenie oświetlenia, mierzone w luksach, uzależnione jest od rodzaju wykonywanych czynności. W przypadku precyzyjnych prac - np. montażu drobnych elementów - powinno ono odpowiadać 750-800 lx, do czytania natomiast wystarczy około 300 lx.

Obecnie coraz częściej stosowane są punktowe źródła światła, montowane nie tylko w miejscach pracy czy lektury i służące odpowiedniemu eksponowaniu detali znajdujących się we wnętrzach (przeszklonych witryn, obrazów i fotografii), a nawet całych ścian o dekoracyjnej fakturze oraz ciągów komunikacyjnych w domu, mieszkaniu i poza nimi.

Świetlówka w nowym wydaniu

Dzięki najnowszym rozwiązaniom wybór odpowiedniego źródła światła nie nastręcza większych trudności. Klasyczne żarówki, które dają ciepłe światło, są stopniowo wypierane przez rozwiązania bardziej uniwersalne i zużywające mniej energii elektrycznej do wytworzenia tej samej ilości światła. Kryzys energetyczny, który dotknął bogate społeczeństwa przyczynił się do wzrostu popularności świetlówek nowej kategorii, charakteryzujących się pięciokrotnie mniejszym zapotrzebowaniem na energię niż żarówki tradycyjne, których żywotność nie przekracza na ogół 1000 godzin, cechujących się jednocześnie kilkunastokrotnie większą trwałością.

Wyrób ten z powodzeniem przyjął się również w Polsce, gdzie przez lata rurowate świetlówki kojarzone były z ostrym, migotliwym białym światłem i zastosowaniem przemysłowym. Do nowoczesnych, zintegrowanych, tzw. kompaktowych świetlówek przekonały konsumentów ich niewielkie rozmiary oraz kształt (część tych wyrobów nawiązuje nim wprost do tradycyjnych żarówek) oraz uniwersalność wykorzystania, gdyż mogą być umieszczane w normalnych oprawach.

Oblicza się, że w Polsce wykorzystuje się obecnie w gospodarstwach domowych ćwierć miliarda żarówek starego typu. Jest to czyste marnotrawstwo energii, gdyż klasyczne żarówki zamieniają jedynie 5 proc. energii w światło widzialne, pozostała jej część zamienia się w ciepło.

Uniwersalne halogeny

Alternatywnym źródłem światła mogą być reflektorki i żarówki halogenowe, do których stosuje się dodatkowy osprzęt w postaci transformatorów o różnej mocy, zasilanych napięciem 12 V. Tego typu źródła światła ze względu na odbłyśniki, które w zależności od kształtu dają rozmaite efekty, wykorzystywane są do punktowego oświetlania wybranych miejsc.

Reflektorki mogą być osadzane bezpośrednio w podłożu - w ścianie lub w suficie, często jednak stanowią mobilny element umieszczony na linkach, wysięgnikach lub szynach. W praktyce dają dwa razy więcej światła niż żarówki tradycyjne, które charakteryzuje taka sama moc, a ich żywotność jest przy tym 2-3 krotnie dłuższa, zużywają przy tym o jedną trzecią mniej energii. Takimi samymi walorami użytkowymi charakteryzują się żarówki halogenowe zasilane napięciem 230 V, których zaletą jest możliwość umieszczania w tych samych oprawach, co żarówki tradycyjne.
Kupując oświetlenie energooszczędne, warto zwrócić uwagę na informacje umieszczone na jego opakowaniu. Znajdują się tu dane dotyczące zarówno mocy, jak i napięcia zasilania, typu trzonka (np. E27) oraz bańki (literą określony jest jej kształt, a cyfrą - średnica w milimetrach np. T60). W przypadku halogenów znajdziemy informację o kącie rozproszenia wiązki światła podawanym w stopniach - np. 38 st. lub 38D.

Z użytkowego punktu widzenia bardzo istotne znaczenie ma barwa światła. Oznaczenie CDL oznacza dzienną (cool daylight), CW chłodno-białą (cool white), a WW - ciepło-białą (warm white). Często informację na temat barwy światła zawiera podawany odrębnie ciąg cyfr, gdzie pierwsza z nich określa stopień oddawania barw w skali 1 do 9 (im jest ona większa, tym barwy są bardziej zbliżone do tych, jakie widzimy w świetle naturalnym).

Dwie pozostałe cyfry informują o odcieniu bieli światła. Np. oznaczenie 940 oznacza świetlówkę emitującą jasne, przypominające dzienne światło (4000 kelwinów), które zapewnia znakomity rozwój np. roślinom. Świetlówka 927 (2700 kelwinów) daje ciepłe białe światło, często stosowane np. we wnętrzach biur czy hoteli, a 965 - o barwie chłodno-białej, cieszące się dużą popularnością wśród akwarystów.

Rewolucja w oświetleniu, czyli żarówki LED

Rewolucję, która dokonuje się naszych oczach w technice oświetleniowej zawdzięczamy pojawieniu się diod LED (Light Emitting Diode). Te niewielkie źródła światła znane są od dawna, jednak dzięki postępowi technologicznemu mogą być wykorzystywane w miejsce tradycyjnych żarówek. Ich podstawową zaletą jest niebywała wręcz trwałość, bowiem sięga ona w warunkach domowych 30-100 tys. godzin (!).

Charakteryzuje je jednocześnie aż dziewięciokrotnie większa sprawność energetyczna w porównaniu z żarówkami tradycyjnymi i pięciokrotnie - w zestawieniu z halogenami. Znaczącą zaletą jest osiąganie przez oświetlenie typu LED pełnej jasności już w momencie włączenia oraz możliwość przyciemniania w zakresie od 1 do 100 proc. bez uszczerbku dla diody. Do zalet żarówek LED zaliczyć można dodatkowo większą odporność na spadki napięć, brak emisji promieniowania UV i IR i nienagrzewanie się podczas pracy.

Walorem oświetlenia typu LED jest ich wszechstronność zastosowań. Produkowane również w postaci modułów oraz pasków o dowolnej długości pozwalają na uzyskiwanie bardzo ciekawych efektów aranżacyjnych. Uruchomienie produkcji nowych rodzajów oświetlenia w masowej skali spowodowało, że są to rozwiązania właściwie na każdą kieszeń. Obecnie dobrej jakości żarówki halogenowe można nabyć już za kilka złotych, ceny świetlówek kompaktowych rozpoczynają się od 10 zł, a żarówek typu LED - od dwudziestu paru, choć na rynku można znaleźć wyroby dziesięciokrotnie droższe.

(M)