Ten wiek nie ominie nikogo

Boimy się starości. Boimy się chorób, utraty samodzielności, samotności i cierpienia. Badania pokazują, że 72 proc. Polaków myśli o swojej starości i tylko 6 proc. deklaruje, że nie czuje lęku przed tym okresem.

Nie chcemy się starzeć, ale jak dotąd nikomu nie udało się wynaleźć skutecznej metody na powstrzymanie tego procesu. Nie możemy zatrzymać czasu, jednak to, w jaki sposób będziemy odczuwać jego upływ, w dużej mierze zależy od nas samych. W dużej, bo aż w 80 procentach. Geny tylko w 20 proc. decydują o szybkości starzenia się organizmu.

Co możemy zrobić dla siebie? Ważny jest styl życia: odpowiednia dieta, aktywność fizyczna i intelektualna, unikanie używek. Istotna jest profilaktyka chorób i leczenie ich we wczesnym stadium. Ponadto, jak pokazują badania, satysfakcja z życia osobistego, kontakty z innymi ludźmi i pogodne nastawienie do świata mają wpływ na zachowanie dobrej formy.

Naturalny proces

Starzenie się to naturalny proces. Komórki z wiekiem ulegają uszkodzeniom, zmniejsza się też ich zdolność do regeneracji. Każda z nich ma ponadto przypisaną określoną długość życia.

Chociaż pierwsze objawy starzenia uwidaczniają się w średnim wieku, proces zaczyna się wcześniej. Najmniej odporne na upływ czasu są skóra, mięśnie oraz… mózg.

Już w drugiej dekadzie życia zmniejsza się w nim liczba komórek nerwowych, czyli neuronów. Wygląd skóry zmienia się ok. 30. roku życia, kiedy mogą się już pojawić pierwsze zmarszczki. Wtedy też na sile i jędrności zaczynają tracić mięśnie. Ich komórki coraz wolniej się odnawiają, dlatego tak ważne jest, by w młodym wieku utrzymywać mięśnie w dobrej formie. Organem, który starzeje się wolno jest wątroba – nawet po wycięciu dużej części potrafi się zregenerować.

Magiczna czterdziestka

Po 40. roku życia skutki starzenia się organizmu zaczynają się nasilać. Oczywiście, nie przez każdego są odczuwalne w równym stopniu. Wiele zależy od trybu życia oraz indywidualnych predyspozycji. Czterdziestka stanowi jednak granicę, po przekroczeniu której mogą dać się we znaki dolegliwości ze strony układów: kostnego, krwionośnego i nerwowego.

Mniej więcej od 40. roku życia liczba komórek tworzących kości zaczyna się stopniowo zmniejszać, dlatego osoby w podeszłym wieku są niższe. Kości stają się słabsze, mniej wytrzymałe i odporne na urazy. Problem ten dotyczy zwłaszcza kobiet, których szkielet traci dwa razy więcej minerałów niż układ kostny mężczyzn.

Za to mężczyźni wcześniej są narażeni na choroby układu krwionośnego, w tym miażdżycę. Około 40. roku życia pojawiają się problemy ze wzrokiem. Coraz gorzej widzimy na bliskie odległości, nie potrafimy odczytać gazety, jeżeli nie odsuniemy jej na długość ramienia. To prezbiopia, inaczej nazywana starczowzrocznością.

Kiedy starość?

Według badań CBOS aż trzy czwarte Polaków uważa, że w wieku 63. lat wchodzimy w etap starości. Czy tak jest rzeczywiście?

W szóstej dekadzie życia ściany serca stają się grubsze, bije ono wolniej, a organizm jest gorzej ukrwiony, mamy zimniejsze stopy i ręce. Jeszcze przed 50. rokiem życia możemy zacząć odczuwać starzenie się mózgu. Jego masa zmniejsza się, zmienia się też sposób przyswajania wiedzy, m.in. trudniejsza staje się nauka języków.

Zaczynają się problemy z koncentracją, częściej zdarza się, że zapominamy o drobiazgach. Pogłębia się starczowzroczność, pogorszeniu ulega słuch. Około 20 proc. wszystkich osób mających tego typu problemy, to ludzie między 45. a 65. rokiem życia. Ta granica może się przesunąć, np. ze względu na powszechnie korzystamy z odtwarzaczy mp3. Naukowcy donoszą też o negatywnym wpływie na słuch niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Tymczasem średnia długość życia się wydłuża i osoby starsze chcą mieć możliwość sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie. To duże wyzwanie dla medycyny, nauk pokrewnych i dla rządów państw. Ale głównie dla nas samych.

SENIORZY

- Komisja Polityki Senioralnej powołana przez Sejm 9 maja br., podczas posiedzenia 28 maja omówiła sytuację osób starszych w Polsce i podstawowe wyniki badań PolSenior. Do zadań komisji należą sprawy dotyczące różnych wymiarów życia osób starszych, m.in. zdrowia i samodzielności, aktywności zawodowej osób 50+, aktywności edukacyjnej, społecznej i kulturalnej, wolontariatu, tzw. srebrnej gospodarki i relacji międzypokoleniowych.

Podstawowe wnioski płynące ze środowych obrad to m.in.:

- sytuacja życiowa ludzi starszych ulega szybkiemu pogorszeniu po 80. roku życia;

- konieczne jest rozszerzenie zakresu świadczeń o charakterze profilaktycznym i przygotowanie do starości;

- potrzebna jest zmiana sposobu postrzegania potrzeb seniorów: obok koncentracji na deficytach okresu starości, szersze uwzględnienie potrzeb związanych z utrzymaniem aktywności fizycznej i umysłowej;

- upowszechnienie zorganizowanych zajęć aktywności ruchowej seniorów przyczyni się do podniesienia poziomu ich sprawności i wpłynie na wyższą ocenę jakości życia oraz kształtować będzie nawyki i postawy systematycznych ćwiczeń fizycznych;

- seniorzy poprzez udział w programach aktywności ruchowej winni poznać wartości zdrowotne ćwiczeń fizycznych, aby móc wykorzystywać je w samodzielnie w domu.

(DD)