To jest szansa dla wszystkich

By móc wykorzystać środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności, przygotowano programy, które opisują, kto i na co może otrzymać dotację.

Obecnie wszystkie cele zawarte w Narodowej Strategii Spójności są realizowane poprzez określone programy finansujące:

* Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (współfinansowany z EFRR i FS)  – na realizację programu w latach 2007–2013 zerezerwowano 37,6 mld euro

* Program Rozwoju Obszarów Wiejskich – 17,2 mld euro

* 16 regionalnych programów operacyjnych (finansowane z EFRR) – 16,5 mld euro

* Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (współfinansowany z EFRR) – 9,7 mld euro

* Program Operacyjny Kapitał Ludzki (współfinansowany z EFS) – 11,5 mld euro

* Program Europejskiej Współpracy Terytorialnej (finansowany z EFRR) – 8,5 mld euro

* Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (finansowany zEFRR) – 2,3 mld euro

* Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich – 0,9 mld euro

* Program Operacyjny Pomoc Techniczna (finansowany z EFRR) – 0,6 mld euro

W 2007 r. – w ramach unijnego budżetu finansowego na lata 2007-2013 – do Polski trafiło 7,8 mld euro, co stanowiło 7,4 proc. wszystkich wydatków unijnych. Po zapłaceniu składki jako państwo zarobiliśmy na czysto prawie 5,1 mld euro – to ponad dwa razy więcej w porównaniu z rokiem 2006. Do końca 2010 r. UE zwróciła nam ok. 15,3 mld euro. Szacuje się, że w latach 2007-2013 Polska otrzyma od Unii Europejskiej w sumie 87 mld euro, a do wspólnego budżetu odda 22 mld euro, co oznacza, iż „na czysto” otrzyma około 65 mld euro. To zdecydowanie najwięcej ze wszystkich krajów członkowskich.

Na co te pieniądze?

Na co Unia przeznacza zebrane pieniądze? Przede wszystkim na realizację wspólnej polityki rolnej oraz polityki spójności, by podnosić konkurencyjność państw członkowskich we wszystkich dziedzinach życia ekonomicznego i społecznego. Z budżetu finansowane są też koszty administracyjne utrzymania instytucji UE oraz pomoc humanitarna i rozwojowa dla krajów spoza Wspólnoty.

W obecnym okresie programowania, czyli na lata 2007-2013, po raz pierwszy w historii UE mamy do czynienia z sytuacją, w której środki na wsparcie konkurencyjności i spójności przewyższają fundusze na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich. To dobrze.
Czerpać z kilku źródeł

Unijne pieniądze wydajemy na realizację projektów określonych w ramach programów ogólnokrajowych oraz programów regionalnych, na to samo przedsięwzięcie można więc w praktyce pozyskać środki z kilku źródeł, mając też oczywiście do dyspozycji pieniądze własne (to wymóg formalny). Oprócz więc programów operacyjnych na poziomie krajowym, bardzo ważną rolę odgrywają programy na poziomie poszczególnych województw. To władze samorządowe gminy najlepiej znają potrzeby lokalnej społeczności i wiedzą, jakie inwestycje są niezbędne, wiedzą też, gdzie pisać wnioski i starać się o dotacje.

Duże kompetencje związane z przygotowaniem i realizacją regionalnego programu operacyjnego (RPO) posiada samorząd województwa (sejmik i zarząd oraz urząd marszałkowski jako organ wykonawczy). Kompetencje te łączą się z odpowiedzialnością merytoryczną za takie opracowanie RPO, by był on zgodny z regionalną i krajową strategią rozwoju oraz oczywiście z odpowiedzialnością finansową, w tym za ocenę i wybór projektów do dofinansowania, dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów, kontrolę projektów, a także za monitorowanie i ewaluację realizacji programu.
Siedem lat nauki

Siedem lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej przyniosło wielu z nas wymierne korzyści. Przyznają to również eurosceptycy, którzy nie do końca wierzyli w sukces. Kilka lat obecności i działalności naszego kraju w unijnych strukturach pozwoliło okrzepnąć polskim instytucjom na tyle, że coraz lepiej funkcjonują w odmiennych warunkach.

Dobrym przygotowaniem była wcześniejsza realizacja wielu przedsięwzięć jeszcze przed przystąpieniem do UE – wśród nowych państw kandydujących kilka lat temu do Unii Polska wiodła prym w korzystaniu z dobrodziejstw, jakie dawały fundusze przedakcesyjne (np. PHARE). To była porządna lekcja chociażby ze sporządzania planów inwestycyjnych, wypełniania wniosków o dotacje, bowiem administracja w Brukseli bardzo wnikliwie analizowała nasze projekty zanim zdecydowała o przyznaniu pieniędzy ze wspólnotowej kasy.
Szukaj informacji

Tak jest zresztą nadal, tyle że my nabraliśmy już większej wprawy, coraz lepiej znamy obowiązujące przepisy, coraz lepiej radzimy sobie z procedurami. Pomaga w tym wiele instytucji – powstały ośrodki szkoleniowe i doradcze, firmy wyspecjalizowane w wyszukiwaniu stosownych programów pomocowych i wypełnianiu wniosków o unijne pieniądze, sieci informacyjne, a na stronach internetowych ministerstw oraz regionalnych urzędów administracji rządowej i samorządowej są szczegółowe informacje o programach realizowanych w województwach.

Trzeba umieć szukać, najcenniejszym towarem wciąż jest bowiem dobra i szybka informacja.