To już kryzys!

Polska na tle Europy

Sytuacja, z jaką mamy do czynienia na rynku motoryzacyjnym, z miesiąca na miesiąc jest coraz gorsza. Jak wynika z analizy firmy Samar, to już nie zwykła korekta spowodowana znacznym wzrostem sprzedaży pod koniec zeszłego roku, ale prawdziwe załamanie, które może się jeszcze pogłębić, jeżeli zostaną wprowadzone w życie pomysły przedstawicieli Ministerstwa Transportu oraz nie zostaną powstrzymane dążenia Ministerstwa Finansów do generowania jak największych wpływów do budżetu, nawet kosztem tak dobrze dotychczas rozwijającej się branży.
 Sprzedaż samochodów w okresie styczeń - lipiec 1999 wyniosła 379 759 sztuk, natomiast całkowita liczba samochodów zarejestrowana od początku roku do końca lipca 2000 roku wyniosła 320 571 samochodów, była więc o prawie 60 000 sztuk niższa. Jak tak duży spadek ma się do dochodów budżetowych, nie trzeba chyba wyjaśniać. Pierwotny "zysk dla budżetu w stosunku do roku 1999", jaki został wypracowany przez Ministerstwo Finansów zaczyna się powoli zmniejszać, ale jeśli dodać do tego kłopoty producentów i sieci dealerskich poszczególnych marek, to sytuacja nie wygląda wesoło.
 Polska wciąż utrzymuje ósmą pozycję na liście rankingowej krajów europejskich. Pierwsza pozycja listy, pomimo spadku sprzedaży w lipcu, należy do rynku niemieckiego. Sprzedaż samochodów w tym kraju przekroczyła już 2,1 miliona sztuk, a za główną przyczynę aktualnego spadku upatruje się dość dużą liczbę dobrze wyposażonych samochodów, dostępnych na rynku wtórnym, która powoduje to, iż zakup samochodów nowych staje się mniej atrakcyjny.
 Ponadto bieżąca oferta poszczególnych producentów jest mało atrakcyjna, gdyż brak w niej nowości zachęcających do zakupu. Pozycja druga listy wciąż należy do Włoch, jednak w przeciwieństwie do czerwca, kiedy mieliśmy do czynienia ze wzrostem sprzedaży, w lipcu sprzedaż samochodów spadła o prawie 6%. Sprzedaż samochodów we Włoszech do końca lipca wyniosła ponad 1,6 mln sztuk. Również rynek brytyjski, znajdujący się na 3. pozycji, zanotował w lipcu 6-proc. spadek. Sprzedaż w Wielkiej Brytanii od początku roku do końca lipca wyniosła prawie 1,37 mln samochodów.
 Rynek francuski znajdujący się na czwartej pozycji zanotował w lipcu największy, bo ponad 36-proc. spadek sprzedaży. Spadek ten wywołany został głównie zmianą roku modelowego. Całkowita liczba samochodów sprzedanych we Francji od początku roku do końca lipca wyniosła 1,31 mln sztuk.
 Jak dotychczas nie zmieniła się również sytuacja rynku duńskiego i portugalskiego. Także tam sprzedaż spada. Wzrost stawek podatkowych i oprocentowania kredytów wymieniany jest jako jedna z głównych przyczyn zanotowanego w tych krajach spadku.

Produkcja lokalna a import

 Lipiec nie przyniósł dalszego spadku udziału samochodów pochodzących z produkcji lokalnej, jednak jego utrzymanie było możliwe tylko dzięki zamykaniu montowni, a co za tym idzie wyprzedażom samochodów wciąż pozostających na placach magazynowych. Niestety, sprzedaż samochodów pochodzących z polskich zakładów produkcyjnych, a więc produktów Daewoo i Fiata, w lipcu w stosunku do czerwca spadła.
 Na koniec lipca udział produkcji lokalnej w sprzedaży samochodów na rynku polskim wyniósł 62,7%. W stosunku do lipca 1999 roku sprzedaż spadła o prawie 38%. W okresie styczeń - lipiec 2000 w porównaniu z analogicznym okresem roku 1999 sprzedaż spadła o ponad 28%.
 Zupełnie inaczej prezentuje się sytuacja importerów. Ich sprzedaż w stosunku do lipca 1999 roku wzrosła o 7,5%. Od początku roku do końca lipca zanotowany wzrost sprzedaży wyniósł ponad 20%. Wyraźnie widać poprawę sytuacji importerów pochodzących z Unii Europejskiej. Ich udział w rynku na koniec 1999 wynosił 20,3%, natomiast na koniec lipca 2000 wyniósł już 31,6%.
 Raz jeszcze należy podkreślić, iż jeżeli nie zostaną zmienione regulacje dotyczące podatku akcyzowego, spadek sprzedaży samochodów wyprodukowanych w Polsce w przyszłości może się jeszcze pogłębić, szczególnie jeżeli weźmiemy pod uwagę kolejną obniżkę stawki celnej dla samochodów importowanych z Unii Europejskiej, która będzie miała miejsce w styczniu przyszłego roku. Brak działań w kierunku zmiany aktualnych uregulowań skutkować może jeszcze większymi problemami polskich producentów, które na pewno znajdą odzwierciedlenie w wydatkach budżetowych.

Segmentacja i średnia cena sprzedaży

 Wzrost podatku akcyzowego, będący jednym z podstawowych czynników kształtujących ceny samochodów, rosnące koszty ubezpieczenia, wzrastające stawki oprocentowania kredytów oraz wysokie koszty eksploatacji wpłynęły w największym stopniu na sprzedaż samochodów z segmentów aut najpopularniejszych. Spadek sprzedaży segmentów A i A Plus wzrósł w porównaniu z czerwcem o ponad 1% i wyniósł ponad 20,3%. Spadła sprzedaż zarówno daewoo matiza, jak i fiata seicento, których udział w segmencie jest największy.
 Również segment samochodów klasy B utrzymujący dotychczas w stosunku do roku 1999 niewielki wzrost, został dotknięty spadkiem. Nie jest to spadek duży (-0,52%), jednak świadczy o tym, iż czynnik nowości będący jednym z głównych elementów napędzających sprzedaż w tym segmencie przestaje odgrywać znaczącą rolę. Udział segmentu w rynku wynoszący 23,26% jest jednak w stosunku do roku 1999 wciąż większy o ponad 3%.
 Spadek sprzedaży samochodów klasy niższej średniej również się pogłębił i osiągnął poziom -24,8%. Jest to segment, który ze względu na wielkość sprzedaży ponosi największe straty. Jego udział w rynku na koniec lipca wyniósł 30,63%, czyli był o ponad 4% niższy w stosunku do lipca 1999. Całkowita sprzedaż samochodów klasyfikowanych w tym segmencie do końca lipca wyniosła 98 190 sztuk.
 Spadek sprzedaży samochodów klasy wyższej średniej wyniósł ponad 13%. Dzięki temu, iż był on niższy niż spadek całego rynku, udział segmentu w sprzedaży nieznacznie wzrósł z 9,51% do 9,79%.
 Segment samochodów klasy wyższej jest kolejnym segmentem tracącym swoją pozycję. Sprzedaż aut należących do tego segmentu spadła o ponad 16%. Największe straty poniosły daewoo leganza, hyundai sonata oraz kia clarus. Jedynie samochody lepiej specyfikowane, a więc droższe zanotowały wzrost.
 Segment samochodów luksusowych jest pierwszym segmentem, którego sprzedaż od początku roku jest wciąż większa w porównaniu z rokiem 1999. Wzrost ten (9,45%) jednak z miesiąca na miesiąc maleje. W stosunku do czerwca spadł o ponad 7,5%. Spadek sprzedaży w lipcu, w stosunku do lipca 1999 wyniósł ponad 28,6%. Spadek sprzedaży w tym segmencie wpłynął między innymi na spadek średniej ceny sprzedaży.
 Kolejnymi segmentami notującymi przyrosty sprzedaży są segment minivanów oraz segment samochodów terenowych, z tym że w przypadku tego ostatniego, podobnie jak i w przypadku samochodów luksusowych wzrost wciąż się zmniejsza.
 Udział minivanów w rynku na koniec lipca wyniósł 4,05%, natomiast sprzedaż samochodów klasyfikowanych w tym segmencie wzrosła o ponad 39%. Podobnie jak i w poprzednich miesiącach rozwój tego segmentu rynku odbywa się głównie za sprawą marek francuskich, w tym citroena xsara picasso, peugeota partnera, renault scenica oraz kia carnival, mitsubishi santamo i opla zafiry.
 Segment samochodów terenowych, których sprzedaż bardzo dobrze rozwijała się do końca maja, na koniec lipca zanotował wzrost na poziomie 3%. Spadek sprzedaży w lipcu, w porównaniu z lipcem 1999 wyniósł 2,19%. Całkowita sprzedaż samochodów terenowych w Polsce do końca lipca 2000 roku wyniosła 2 301 sztuk, średnia cena sprzedaży samochodów na rynku polskim wyniosła w lipcu 40 896 zł i była niższa od średniej ceny zanotowanej w czerwcu o 385 złotych.

Ranking firm

 Brak jest zmian na liście rankingowej firm sprzedających samochody na rynku polskim. Pozycja pierwsza niezmiennie należy do Fiata. Jego udział w rynku na koniec lipca wyniósł 28,32% i był tylko o 0,6% gorszy w stosunku do czerwca. W stosunku do lipca 1999 roku udział Fiata w sprzedaży wzrósł o 0,1%.
 Całkowity spadek sprzedaży Fiata w stosunku do roku 1999 wyniósł 15,27% i był o ponad 2% wyższy w porównaniu z czerwcem. Spadek sprzedaży włoskiego koncernu związany jest ze spadkiem sprzedaży produktów pochodzących z lokalnych zakładów produkcyjnych. W przypadku importu marka ta zanotowała wzrost sprzedaży o ponad 520%, głównie dzięki modelowi punto, który jest drugim po seicento najlepiej sprzedającym się modelem w gamie Fiata. Liczba samochodów tej marki sprzedanych do końca lipca wyniosła 90 792 sztuki.
 Pozycja druga listy należy do Daewoo. Marka ta, przeżywająca od początku roku kłopoty związane z olbrzymim szumem informacyjnym dotyczącym jej przyszłości, posiada 22,71% udziału w rynku. Podobnie jak w przypadku Fiata udział ten zmalał w stosunku do czerwca o 0,5%, jednak całkowity udział Daewoo w porównaniu z wynikami osiągniętymi na koniec lipca 1999 był o 4,5% niższy.
 Całkowita liczba samochodów Daewoo sprzedana do końca lipca 2000 roku wyniosła 72 794 sztuki. Istnieje szansa na poprawę sytuacji tej marki w niedalekiej przyszłości, w związku ze zbliżającymi się do końca negocjacjami dotyczącymi jej przejęcia.
 Sytuacja General Motors zajmującego trzecią pozycję listy jest zbliżona do sytuacji firm wymienionych wyżej. Udział GM w rynku (8,71%) spadł w stosunku do lipca 1999, jednak w stosunku do czerwca był wyższy o 0,5%. Całkowita sprzedaż GM wyniosła 27 919 sztuk i była o prawie 7000 mniejsza w porównaniu z zeszłym rokiem.
 Odmiennie prezentują się wyniki czwartej na liście firmy, a mianowicie Skody. Jej udział w rynku w stosunku do lipca 1999 wzrósł o**0,2%, był również wyższy o 0,1% w stosunku do czerwca 2000. Całkowita sprzedaż na poziomie 21 956 sztuk jednak spadła o ponad 13%. Spadek ten jednak zmniejszył się o prawie 1%.
 Pozycja piąta listy należy do największego importera samochodów na rynku polskim - firmy Renault. Jej sprzedaż do końca lipca wyniosła 18 379 sztuk samochodów i była niższa w porównaniu z rokiem 1999 tylko o niecałe 0,5%. Udział Renault w rynku wyniósł 5,73% i był wyższy niż w roku 1999 o prawie 1%.
 Pozycja szósta listy pozostaje niezmiennie w rękach Volkswagena. Udział tej firmy w przeciwieństwie do pozostałych wzrósł o prawie 20% i wyniósł 3,99%. Całkowita sprzedaż VW do końca lipca wyniosła 12 786 sztuk. Tak znaczny wzrost sprzedaży został spowodowany między innymi wprowadzeniem na rynek nowego polo oraz zwiększeniem dostępności modeli wyposażonych w nowoczesne silniki Diesla.
 Pozycja siódma listy należy do bardzo dynamicznie rozwijającego się Peugeota. Wzrost sprzedaży tej marki był jeszcze lepszy niż VW i wyniósł na koniec lipca prawie 30%. Udział Peugeota w rynku wyniósł 3,83% i był o 1,3% wyższy w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego.
 Miejsce ósme listy wciąż należy do Forda. Jednak udział tej marki w rynku, wynoszący 3,77%, systematycznie spada. W stosunku do czerwca zmniejszył się o 0,02%, natomiast w stosunku do lipca 1999 spadł o prawie 1%. Całkowita sprzedaż Forda na koniec lipca wyniosła 12 101 sztuk i była mniejsza w stosunku do lipca 1999 o ponad 32%.
 Miejsce dziewiąte i dziesiąte listy zajęły kolejno Toyota i Citroen. W przypadku obydwu tych firm zanotowano wzrosty sprzedaży. Ich udział w rynku wyniósł odpowiednio 2,94% i 2,46%.

Ranking modeli

 Pierwsze miejsce listy rankingowej przypadło w udziale fiatowi seicento z ilością 40 853 sztuk samochodów sprzedanych. Udział tego modelu w rynku wyniósł 12,74% i był wyższy od wyniku osiągniętego w lipcu 1999 o 0,6%. Całkowita sprzedaż seicento na koniec lipca w porównaniu z analogicznym okresem roku 1999 była niższa o 11,17%.
 Druga pozycja listy rankingowej należy do daewoo matiza. Do końca lipca sprzedano 30 622 sztuki tego modelu i była to sprzedaż w porównaniu z rokiem 1999 niższa o l1,l%. Ponieważ spadek sprzedaży był jednak niższy od spadku sprzedaży całego rynku, udział matiza w rynku wzrósł i wyniósł 9,55%.
 Trzecie miejsce listy zostało utrzymane przez daewoo lanosa, jednak spadek sprzedaży tego modelu w porównaniu z modelami wyżej wymienionymi był zdecydowanie wyższy. Na koniec lipca wyniósł on ponad 35%. Całkowita sprzedaż lanosa do końca lipca wyniosła 18 428 sztuk.
 Pozycja czwarta została zajęta przez skodę felicję. Jej sprzedaż zamknęła się liczbą 14 672 sztuk i była niższa w stosunku do roku 1999 o ponad 31%.
 Pierwszą piątkę listy rankingowej zamyka fiat punto, który jest też pierwszym modelem listy notującym duży, bo aż prawie 50-proc. przyrost sprzedaży. Punto ze sprzedażą 14 607 sztuk jest też pierwszym modelem z listy samochodów notujących największe przyrosty sprzedaży. Jego udział w sprzedaży w stosunku do roku 1999 wzrósł o 2%.
 Kolejne miejsca listy zajmują: szóste - opel astra classic ze sprzedażą 13 937 sztuk, udziałem i spadkiem w porównaniu z zeszłym rokiem na poziomie 21%; siódme - fiat uno ze sprzedażą 13 081 sztuk, udziałem 4,08% i wzrostem sprzedaży na poziomie 14,77%; ósme - daewoo tico ze sprzedażą 11 987 sztuk, udziałem 3,74% i spadkiem 37,19%; dziewiąte - fiat 126 ze sprzedażą 9270 sztuk, udziałem 2,89% i spadkiem sprzedaży 54,04% oraz dziesiąte - fiat siena/palio ze sprzedażą 7 786 sztuk, udziałem w rynku 2,43% i spadkiem w porównaniu z zeszłym rokiem 47%.

Podsumowanie

 Rezultaty lipca po raz kolejny udowadniają, jak nieprzemyślana polityka rządu wpływająca na wysokie koszty związane z zakupem i eksploatacją pojazdu może wpłynąć na rozwój rynku. Wszystkie obciążenia nakładane dotychczas na potencjalnych klientów przekroczyły poziom akceptowalny przez rynek. Wyniki lipca potwierdzają, iż mamy do czynienia z pogłębiającym się kryzysem. Wzrastająca inflacja, która może przyczynić się do dalszego wzrostu stóp procentowych, mających bezpośredni wpływ na koszt zaciąganych kredytów, kolejna podwyżka podatku akcyzowego na paliwa, z jaką będziemy mieli do czynienia we wrześniu oraz nowe pomysły, nad którymi pracuje Ministerstwo Transportu, a dotyczące dodatkowych opłat na rozbudowę dróg i ograniczające możliwość leasingowania samochodów mogą w dalszym stopniu wpływać w znaczący sposób na rozwój polskiego rynku.
 Obecna polityka w widoczny sposób wpływa dzisiaj na wzrost atrakcyjności importu starych, często porozbijanych samochodów z Zachodu, nie spełniających najnowszych norm dotyczących czystości spalin. Nie poprawi to stanu bezpieczeństwa na naszych drogach, wpływając również na szybsze starzenie się naszego parku samochodowego, nie przyczyni się również do wzrostu wpływów budżetowych. Już dzisiaj średni wiek samochodów poruszających się po naszych drogach szacowany jest na 7 lat. Wzrastający popyt na te samochody, pomimo widocznego spadku sprzedaży samochodów nowych, udowadnia, że rynek nasz jeszcze się nie nasycił. Kolejnym dowodem są również dane opublikowane przez GUS. Liczba samochodów przypadających na 1000 mieszkańców wynosi w Polsce 240 sztuk, podczas gdy w innych krajach europejskich liczba ta przekracza 400 samochodów.
 Wciąż wywierane są naciski na rząd przez przedstawicieli branży, mające na celu poprawę aktualnej sytuacji. Istnieje również szansa, że analiza wpływów do budżetu z tytułu podatku VAT i podatku akcyzowego przeprowadzona przez Ministerstwo Finansów wpłynie na zmianę stanowiska tegoż ministerstwa. Należy jednak pamiętać, iż**analizę tę należy prowadzić z uwzględnieniem obu wyżej wymienionych podatków, a nie tylko podatku akcyzowego, jak to się odbywało do tej pory.
 W przypadku podatku akcyzowego przedstawiciele Ministerstwa Finansów mogą mieć powody do satysfakcji. Szacowany wzrost dochodów wyniósł ponad 306 milionów złotych, jednak w przypadku VAT-u mamy do czynienia z prawie 153-milionową stratą. Strata ta z miesiąca na miesiąc, począwszy od kwietnia zaczyna się powiększać, eliminując tym samym wzrost dochodów osiąganych z akcyzy. Reasumując, brak zmian w obecnych przepisach oraz obecna sytuacja ekonomiczna w dalszym ciągu będą wpływać negatywnie na rozwój naszego rynku.
 Wszystko wskazuje na to, że czarny obraz rozwoju naszego rynku kreowany przez niektórych przedstawicieli branży ma szansę się sprawdzić i spadek sprzedaży samochodów na naszym rynku może osiągnąć poziom 20%.

(W)