To nie jest kraj dla związków partnerskich w biznesie?

Współpraca sektora publicznego i prywatnego, nazywana często PPP, czyli partnerstwem publiczno-prywatnym, pozwala każdej ze stron osiągnąć konkretne korzyści. Podmioty publiczne bądź jednostki samorządowe realizują swoje ustawowe zadania, natomiast firmy prywatne osiągają zyski.

Najbardziej znany na świecie przykład PPP to budowa tunelu pod kanałem La Manche. Prywatne konsorcjum, które wybudowało na własny koszt ów tunel, będzie go eksploatować przez 55 lat, zarabiając na opłatach za przejazd. Następnie przekaże tunel na własność Francji i Wielkiej Brytanii.

- To jeden z najpopularniejszych modeli partnerstwa publiczno-prywatnego. W Polsce zastosowano go m.in. przy budowie autostrady A2 między Koninem a Nowym Tomyślem - przypomina Jacek Krzemiński z portalu edukacji ekonomicznej nbportal.pl. - Na tej samej zasadzie powstają np. w centrach polskich miast podziemne parkingi.

Mało kto dziś pamięta, że pierwszym przedsięwzięciem pilotażowym typu PPP w krajach oczekujących na przyjęcie do Unii Europejskiej był Międzynarodowy Port Lotniczy na Okęciu w Warszawie. Miało to miejsce w latach 1990-1992. Projekt był realizowany przez międzynarodową prywatną firmę budowlaną Hochtief i finansowany przez współpracujący z nią CityBank.

Partnerstwo publiczno-prywatne najczęściej realizuje się dziś przy budowie różnych odcinków autostrad, ale nie tylko. W Krakowie na przykład zbudowano w takim systemie podziemny parking pod placem Na Groblach, dokonano przebudowy przejścia podziemnego Lubicz - Basztowa wraz z budową licznych pawilonów handlowych. W Małopolsce stworzono telekomunikacyjną sieć szerokopasmową.

- Partnerstwo publiczno-prywatne to forma współpracy, która wymaga wysokiego poziomu etyki i moralności z obu stron, aby unikać elementów korupcji i marnotrawstwa. W innym przypadku tego typu współpraca nie będzie dobra - mówi Ireneusz Jabłoński z Centrum Adama Smitha.

PPP funkcjonuje różnie w różnych krajach. Najlepiej w krajach wysokorozwiniętych. Zależy to od wielu czynników. W Polsce ten system współpracy jest jeszcze słabo rozwinięty. Eksperci tłumaczą to tym, że budujemy państwo i społeczeństwo obywatelskie raptem od dwudziestu kilku lat. Na wprowadzenie zachodnich standardów w całym obszarze gospodarki nie jesteśmy po prostu jeszcze gotowi.

- Partnerstwo publiczno-prywatne jest w naszym kraju słabo rozwinięte. To fakt - przytakuje Andrzej Zdebski, prezydent Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie. - Jesteśmy dopiero na etapie utwierdzania się w przekonaniu, że może to być dobry mechanizm finansowania wielu potrzebnych inwestycji publicznych. Mamy jednak problem z szerszym jego wykorzystaniem w praktyce. Jest tak dlatego, że przepisy prawa dotyczące PPP nie do końca są jasne i precyzyjne.

W opinii szefa IPH, problemem dla partnera prywatnego jest głównie to, że oczekiwany zysk jest często niezbyt pewny i trudny do określenia. - Ryzyko jest duże, a dodatkowo - ponadstandardowy jest nadzór ze strony różnego rodzaju organów kontrolnych - mówi ekspert.

Po stronie publicznej też mogą być problemy, związane głównie z oceną ryzyka przy podejmowaniu decyzji. Urzędnik państwowy może obawiać się kłopotów ze strony NIK lub nawet prokuratora. Nie zawsze chce się więc narażać w przypadku niezbyt precyzyjnych i trudnych do interpretacji przepisów.

Duża część ekspertów zajmujących się zagadnieniami zamówień publicznych od dawna zwraca uwagę na braki i nieścisłości regulacji prawnych dotyczących PPP.

Być może zmieni to, przynajmniej częściowo, wprowadzenie poprawek w ustawie o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz w ustawie o finansach publicznych. Obecnie trwają konsultacje dotyczące projektu założeń nowelizacji tych ustaw.
Zmienione przepisy mają m.in. ułatwić zawieranie z wybranym wykonawcą umowy na dłużej niż cztery lata, znieść limity wysokości zabezpieczenia oraz dać jednostkom samorządu terytorialnego uprawnienia do udzielania wykonawcy dotacji celowych na realizację umowy w ramach PPP.