Tomas Transtroemer laureatem literackiego Nobla

FOT. EPA/JUREK HOLZER (PAP/EPA)

Tomas Transtroemer, tegoroczny laureat literackiej nagrody Nobla, skończył w tym roku 80 lat. Szwedzki poeta, od lat wymieniany jako kandydat do tej nagrody jest autorem takich tomików jak "Moja przedmowa do ciszy", "Muzeum motyli", "Podsłuchany horyzont".    

Urodzony 15 kwietnia 1931 roku w Sztokholmie w rodzinie nauczycielki i dziennikarza, studiował historię literatury i religii a także psychologię na uniwersytecie w Sztokholmie. Po studiach został asystentem w Instytucie Psychometrii na tej samej uczelni. W latach 1960-1966 pracował jako psycholog.   

Pierwszy zbiorek wierszy opublikował w 1954 "17 wierszy" uznawany w Szwecji za jeden z najbardziej interesujących debiutów dekady.     

W 1990 poeta przeżył udar mózgu. Częściowo sparaliżowany w następstwie choroby, poświęcił się odtąd twórczości poetyckiej. Mimo niedowładu oraz przejściowej utraty mowy nie zaprzestał prowadzenia aktywnego trybu życia i spotykania się z czytelnikami. Jego rzecznikiem jest żona Monika, która towarzyszy mu w podróżach i spotkaniach publicznych. Jak twierdzą uczestnicy tych spotkań (w Polsce ostatnio w 1999 w Krakowie), małżonkowie porozumiewają się przy pomocy swoistego, ledwo zauważalnego dla postronnych kodu znaków.    

Poezję Transtroemera cechuje duża zwięzłość. Pisze o doznaniach religijnych, jego wiersze często inspirowane są muzyką (poeta grał na fortepianie i organach), poruszają problemy zagubienia człowieka we współczesnym świecie. Język poezji Transtroemera jest wyciszony, jednocześnie w utworach spotyka się obrazy pełne paradoksów.

W Polsce ukazały się takie zbiorki wierszy jak m.in. "Moja przedmowa do ciszy"  (1992), "Muzeum motyli" (1994), "Gondola żałobna" (1996), "Późnojesienny labirynt"  (1997), "Niebieski dom" (2000), "Podsłuchany horyzont" (2005). (PAP)