Trzeba chcieć bardziej od innych

Na początku był film. Powstawał osiem miesięcy. Czterdzieści terabajtów materiału, czy kilkaset godzin nagrań. W tym kilkadziesiąt godzin wywiadów z gwiazdami polskiego sportu. To wszystko trzeba było zamknąć w 90 minutach kinowej historii o pasji, pracy, sukcesach, porażkach, presji.

- Siedziałam w montażowni i zdałam sobie sprawę, że z każdego bohatera zostanie pięć minut. Pomyślałam, kurczę, co zrobić z tak dobrym materiałem? Szkoda byłoby to wyrzucić - opowiada reżyserka i scenarzystka Agnieszka Gola-Rakowska. Rozwiązanie było dość oczywiste. Książka. Pod takim samym tytułem jak film: „110%”. W ubiegłym tygodniu ukazała się na rynku.

Rafał Sonik, Zofia Noceti-Klepacka, Karol Bielecki, Bartłomiej Bonk, Zbigniew Bródka, Rafał Majka, Anita Włodarczyk, Tomasz Majewski, Katarzyna Rogowiec, Natalia Partyka, Maja Włoszczowska, Andrzej Wrona, Mateusz Kusznierewicz. To oni opowiadają o sobie i swojej, często niełatwej drodze na szczyt. W filmie występują też Robert Lewandowski i Adam Małysz, ale wywiadów z nimi w książce nie ma ze względu na ich inne zobowiązania.

- Generalnie wszyscy bardzo chętnie zgodzili się udział w __tym projekcie - mówi autorka. - Zdarzało się, że jeszcze nawet nie skończyłam mówić o założeniach, a w słuchawce już słyszałam: OK, wchodzę w to. Kuszące było dla nich to, że będą mogli opowiedzieć o rzeczach, o których na co dzień w mediach nie mówią. Przed zawodami i po nich nie opowiada się przecież o psychice, emocjach, hejcie i o tym, jakie to uczucie, gdy już przez startem ludzie wieszają ci medal na szyi. Otworzyli się. Na 110 procent.

Tytuł nietrudno rozszyfrować. Chodzi o przekraczanie własnych granic i słabości, tylko wtedy można śnić o sukcesie. Jednym zdaniem podsumowuje to Tomasz Majewski, kulomiot, dwukrotny mistrz olimpijski: - Trzeba chcieć bardziej od __innych.

Gola-Rakowska: - Nie chodziło mi jednak tylko o pytania o ciężki trening, ale przede wszystkim o sferę psychiczną, sferę ducha. Są tu opowieści zabawne, pouczające, poruszające. Podczas rozmowy z Bartkiem Bonkiem sama rozpłakałam się jak dziecko. Przed __nagraniem zapytałam go, czy mogę poruszyć kwestię tragedii, która dotknęła jego rodzinę (w wyniku błędu lekarzy jego córka Julia urodziła się z niedotlenieniem mózgu, kilka miesięcy później zmarła - red.). Powiedział, że absolutnie nie, że to temat, którego nie chce dotykać. W trakcie wywiadu spytała go więc tylko, jak ten dramat wpłynął na jego motywację do sportu. A on wtedy całkowicie się otworzył.

W pracy nad książką uczestniczyła też trójka psychologów sportu: prof. Jan Blecharz, wyrocznia w tej dziedzinie w naszym kraju, dr Nikodem Żukowski, pracujący na co dzień z lekkoatletami oraz dr Małgorzata Siekańska z krakowskiej AWF. Każdy wywiad wieńczą ich analizy - nie konkretnych rozmówców i ich zachowań, ale ogólnych zagadnień. W przypadku piłkarza ręcznego Karola Bieleckiego, który ze szczegółami opowiada o wypadku, w którym stracił oko („Poczułem ból, odruchowo dotknąłem twarzy dłonią, na której poczułem gęstą maź. To nie była krew, tylko coś innego. Jak się później okazało, była to moja gałka oczna”), omawiany jest temat, co dzieje się w głowie sportowca, gdy doznaje ciężkiej kontuzji.

- Myślę, że ta książka pozwoliła pokazać złożoność sportu. To, że za __wynikiem kryje się bardzo duży wysiłek, również intelektualny - ocenia prof. Blecharz. - Dla nas te rozmowy były pretekstem do psychologicznego komentarza, wyjaśnienia pewnych procesów i mechanizmów, które pozwalają lepiej zrozumieć, jak bardzo kręta i zindywidualizowana jest droga do sukcesu.

- To jest więc też dobry poradnik psychologiczny - śmieje się autorka.

Co ciekawe, nie wszyscy bohaterowie książki korzystają z psychologicznego wsparcia. Do tej grupy należą m.in. Bonk, Maja Włoszczowska i Mateusz Kusznierewicz. Ten ostatni opowiada nawet zabawną, związaną z tym anegdotę. Kiedyś mianowicie wybrał się do psychologa, który tak mu namieszał w głowie, że żeglarz doszedł do wniosku, iż po wizycie u specjalisty ma jeszcze więcej problemów niż wcześniej.

Jak mawiają jednak specjaliści: zawodnik może obejść się bez psychologa, ale nie bez psychologii. Na jednym ze spotkań z czytelnikami prof. Blecharz przytoczył słowa Terry’ego Orlicka, znanego psychologa kanadyjskiego: „Jeżeli chcesz osiągnąć coś wielkiego, powinieneś przerobić lekcję z dzieciństwa”.

- Co to znaczy? Dziecko w swojej działalności kieruje się motywacją wewnętrzną, nie zraża się trudnościami, jakie napotyka na swojej drodze. Jeśli uczy się chodzić, upada i wstaje, czerpie niemal narkotyczną radość z tego, co robi, nie ma ograniczeń w marzeniach. Dzisiaj jest lekarzem, jutro strażakiem. Właśnie dlatego w pewnych sytuacjach powinniśmy się stawać tacy jak dzieci - autentyczni, nie narzucający sobie ograniczeń w __swoich marzeniach - wyjaśnia.

Temat-rzeka. Ale może będzie druga część „110%”? Na razie jednak Agnieszka Gola-Rakowska pracuje na filmem „Rok tytanów”, dokumentem o naszych piłkarzach ręcznych.

- Jesteśmy z nimi w szatni podczas meczów, odnowy biologicznej, obserwujemy ich na zgrupowaniach, lecimy z nimi na igrzyska do Rio - opowiada. Premiera jesienią.

Owocem jej współpracy z kadrą szczypiornistów będzie też książka „Tałant Dujszebajew. Prawdziwa historia”, wywiad z charyzmatycznym trenerem polskiej reprezentacji.