Trzydzieści lat minęło... galerii

W wakacyjne dni, latem 1985 roku, siłami młodzieży i dorosłych odgruzowano zabetonowane piwniczki pod Sądem Rejonowym, będącym częścią budynku poklasztornego z XII wieku. To w tych piwnicach została potem ulokowana galeria. Urok zabytkowych wnętrz pomogła wydobyć ekipa nieistniejącego już Rejonowego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej.

Remont był finansowany przez Urząd Wojewódzki w Kielcach, a nadzorowany przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Trwał pół roku. Potem jeszcze przez 3 miesiące trwało osuszanie piwnic i 16 maja 1986 r zainaugurowano działalność filii kieleckiego Biura Wystaw Artystycznych. Pierwszą wystawą była pośmiertna prezentacja rysunku Stefana Żechowskiego z Książa Wielkiego. Tego też dnia „ochrzczono” galerię, nadając jej oficjalną nazwę „U Jaksy”.

Po podziale administracyjnym kraju, po prawie 14 „kieleckich” latach, przeszliśmy do Małopolski. Ale nie stało się to natychmiast.

- Niemal cały rok 1999 był okresem niepokojów, negocjacji, ale i nadziei - przypomina kierująca galerią od początku Krystyna Olchawa.

Oficjalne przejęcie galerii przez Urząd Marszałkowski w Krakowie i włączenie jej do sieci Małopolskiego Biura Wystaw Artystycznych z siedzibą w Nowym Sączu nastąpiło 10 grudnia 1999 r.

W roku 2008 r. galeria stała się niezależną, samorządową instytucją kultury zarządzaną przez miasto, ale dofinansowywaną przez województwo małopolskie.

Obecnie jest w ponad 50 procentach finansowana ze środków wojewódzkich i dofinansowywana przez Urząd Gminy i Miasta oraz częściowo Starostwo Powiatowe. Dochody własne stanowią 10 procent.

- Jednak województwo nie daje pieniędzy ot tak sobie. Musimy spełniać określone wymagania, dbać o prestiż i klasę placówki. Jesteśmy zobowiązani prezentować uznanych artystów z całej Polski a nawet zagranicy. Żeby nas było widać, żeby promować nie tylko miasto, gminę, powiat, ale Małopolskę daleko poza jej granicami. Ciągle pod tym względem jesteśmy kontrolowani i rozliczani. Jak będę wystawiała sztukę tzw. amatorską (ludzi, którzy nie zweryfikowali swojego profesjonalizmu), to od razu postrzeganie galerii spadnie - mówi dyrektor Krystyna Olchawa.

Swoje dokonania pokazują również lokalni twórcy. Wystawy indywidualne mieli tu Roman Breitenwald, Barbara Chorążek, Marek Hołda, Krzysztof Kolarz, Paweł Olchawa oraz spowinowacony ze Stefanem Żechowskim - Mirosław Szumerowski. Od 2010 r. odbyło się w Miechowie 16 Międzynarodowych Plenerów Malarskich. Na wszystkich byli obecni miechowscy artyści.

W ciągu 30 lat galeria „U Jaksy” zorganizowała prawie 400 wystaw. Gościła takie sławy jak Jan Szancenbach, Stanisław Rodziński, Irena Popiołek, Alan Rzepka, Wincenty Kućma, Stanisław Batruch, Zbylut Grzywacz, Józef Wilkoń, Krzysztof Jackowski, Stanisław Mazuś, Arkadiusz Waloch, Jerzy Duda-Gracz, Paweł Pierściński i wielu innych.

- To malarze i rzeźbiarze, ale wystawiali u nas również mistrzowie innych technik. Gościliśmy uznanych twórców zagranicznych z Europy, Azji i obu Ameryk - przypomina dyrektor.

W zabytkowych piwnicach koncertowali Leszek Długosz, Marta Szmigielska, Andrzej Sikorowski, Marek Grechuta, Anna Szałapak, Jorgos Skolias, Leszek Wójtowicz, Alosza Awdiejew, Irena Urbańska, Grzegorz Turnau, a ostatnio Przemysław Sokół z zespołem „Orkestar”. Występowali aktorzy Jerzy Nowak, Tadeusz Malak.

Pytana o artystę, który w szczególny sposob pomógł w rozsławieniu Miechowa, Krystyna Olchawa bez wahania wskazuje na prof. Wincentego Kućmę, honorowego obywatela miasta, który miał tu kilka wystaw indywidualnych.

- Jest autorem pomnika Macieja Miechowity, który świetnie wkomponował się w monumentalną strukturę Bazyliki Grobu Bożego. Przybyło nam kolejne miejsce, które odwiedzają gromadnie pielgrzymi i turyści - twierdzi Krystyna Olchawa.

Pracę galerii wspomaga od 2009 roku Dom Pracy Twórczej im. Stefana Żechowskiego urządzony w pomieszczeniach po dawnym miechowskim magistracie oraz osiemnastowieczny Dworek „Zacisze” zagospodarowany w 2011 roku.

W tym pierwszym prezentowana jest spuścizna artystyczna Stefana Żechowskiego. Dworek z kolei jest miejscem wielu przedsięwzięć edukacyjnych, plenerów, koncertów, sesji poświęconych sztuce.

- W sumie te trzy placówki stanowią potrzebną regionowi, świetnie uzupełniającą się całość - słyszymy.

Nie sposób też nie wspomnieć o edukacyjnej roli, jaką pełni przez te wszystkie lata miechowska galeria. Widać to szczególnie w ostatnich latach, kiedy nie ma w szkołach takiego przedmiotu jak wychowanie plastyczne. Lekcje wychowania do sztuki i plastyki odbywają się w podwojach galerii.

- Udało nam się też zainteresować część młodych ludzi malowaniem, rzeźbieniem i innymi technikami plastycznymi. Zorganizowaliśmy sześć plenerów malarskich dla młodych twórców w kraju i za granicą. Liczba warsztatów oraz konkursów plastycznych jest wręcz niepoliczalna.

W poniedziałek o godz. 14, wernisażem wystawy „Trzy-dziestolatkowie” w sali galerii, rozpoczną się obchody jubileuszowe. Będzie wystawa prac artystów, którzy urodzili się w latach osiemdziesiątych. W Domu Kultury zaplanowano koncert zespołu „Sokół Orkestar”, a o godz. 17 w ogrodach dworku „Zacisze”, plenerowe spotkanie zaproszonych założycieli galerii, twórców i gości.