Tym żył Kraków w 2022 roku. Fala uchodźców, miliony zł na miejską telewizję, kryzys w MPK, konflikt w urzędzie miasta, spadek Wisły

Rok 2022 przechodzi do historii. Już sam jego początek był bardzo burzliwy. 24 lutego doszło bowiem do ataku Rosji na Ukrainę, co zapoczątkowało trwającą do dziś wojnę, w której życie straciło ponad 20 tys. cywilów i ponad 100 tys. żołnierzy ukraińskich (dane z listopada). Po jej wybuchu przez Polskę przelała się wielka fala uchodźców wojennych. Uciekający przed wojną Ukraińcy znaleźli bezpieczne schronienie także w Krakowie, gdzie czekał na nich nocleg oraz ciepły posiłek. Z czasem dorośli znaleźli tutaj pracę, a dzieci miejsce w przedszkolach i szkołach.

Uchodźcom pomagali przedstawiciele miasta Krakowa oraz województwa małopolskiego, ale przede wszystkim krakowianie, którzy przyjmowali uciekających przed wojną pod swój dach. Z szacunków urzędników wynikało, że w marcu br. w Krakowie przebywało od 110 do 130 tys. Ukraińców, którzy uciekli przed wojną. Pomoc dla nich trwa do dziś. Wśród krakowian znalazły się również takie osoby, które zaczęły jeździć ze wsparciem na samą Ukrainę, zawożąc potrzebującym jedzenie, lekarstwa itp.

Kraków chciał pokazać i pochwalić się tym, jak pomaga uchodźcom wojennym z Ukrainy. W tym celu powstała druga miejska telewizja Play Kraków News (aktualnie Hello Kraków News). Z czasem stała się kolejnym kanałem informacyjnym władz miasta, kosztującym podatników miliony złotych. Jej działalność zaczęła budzić kontrowersje wśród radnych miejskich i mieszkańców. Szczególnie dużo narosło ich wokół wydatków na Play Kraków News. Jak informowaliśmy w sierpniu, na produkcję 160 odcinków PKN wydano ponad 1,8 mln, a wyświetlono je zaledwie 556 tys. razy. Z kolei 7,6 mln kosztowało urządzenie studia, w którym nagrywano Play Kraków News.

Za drugą miejską telewizję odpowiada gminna spółka Kraków 5020, której działalność w minionym roku również budziła dużo emocji. Powołano ją do zarządzania m.in. Centrum Kongresowym ICE, tymczasem zasłynęła głównie z tworzenia Play Kraków News. Nie spodobało się to radnym miejskim, którzy powołali komisję do spraw zbadania wydatków Krakowa 5020. Nie zakończyła ona jeszcze swoich prac. Działalnością gminnej spółki zainteresowało się również Centralne Biuro Antykorupcyjne, jednak jak przekazał ostatnio portal lovekrakow.pl, funkcjonariusze CBA mieli nie dopatrzyć się nieprawidłowości.

W mijającym roku kontrowersji nie brakowało też wokół innych wydatków, jakie poczyniło miasto. Szczególnie jeden zapadnie na długo w pamięci krakowian: mowa oczywiście o pieniądzach wydanych na ławkę rzeźbiarską, która stanęła na wyremontowanym placu Biskupim. Siedzisko, na którym może równocześnie usiąść więcej osób niż na zwykłej ławce, kosztowało miasto aż... 228 tysięcy złotych!

Mieszkańcy komentowali, że "to prawdopodobnie najdroższa ławka w Polsce". Czy tak jest faktycznie? Nie wiadomo, ale pewne jest, że ławka z placu Biskupiego zyskała ogólnopolską sławę po tym, gdy materiały o niej zrobiły duże stacje telewizyjne. Jak tak duży wydatek tłumaczyli miejscy urzędnicy? Wyjaśniali m.in., że meble miejskie muszą cechować się większą wytrzymałością, więc ich ceny są wyższe niż typowych ławek czy koszy dostępnych w marketach.

Skoro już o dużych wydatkach mowa, to nie można nie wspomnieć o otwartej w sierpniu br. Trasie Łagiewnickiej, którą budowano od 2018 roku. Społecznicy z Akcji Ratunkowej dla Krakowa zwracali uwagę, że "tę prawdopodobnie najdroższą drogę w Europie (koszty jej budowy to ok. 1,3 mld zł z kredytem spłacanym do 2042 r.) będzie spłacało przez lata kolejne pokolenie krakowian".

Przypomnijmy: Trasa Łagiewnicka to element III obwodnicy Krakowa. W trakcie jej otwarcia prezydent Jacek Majchrowski podkreślał, że 3,5-kilometrowa droga biegnąca od ulicy Grota-Roweckiego do skrzyżowania ulic Witosa, Halszki i Beskidzkiej "to nie tylko trasa z jezdniami i linią tramwajową, ale jest tam także 5 kilometrów ścieżek rowerowych, a także bardzo wiele terenów zielonych i rekreacyjnych". Jednak nie wszystkim Trasa Łagiewnicka przypadła do gustu. Przeciwko jej budowie protestowało wielu mieszkańców i aktywistów. Ci ostatni swoje niezadowolenie postanowili wyrazić z okazji otwarcia nowej drogi. Pojawili się z transparentami, na których widniało hasło: "Nie mamy kasy na spłacenie tej trasy".

Przy okazji otwarcia nowej drogi mieszkańcy wytykali miastu, że nie pojedzie nią żaden miejski autobus, natomiast linię tramwajową wybudowano tylko do połowy Trasy, a przecież to właśnie komunikację miejską chcą rozwijać władze Krakowa. W mijającym roku z tym rozwojem różnie bywało. Warto przypomnieć chociażby, że na przełomie maja i czerwca w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym wybuchł kryzys. Chodziło przede wszystkim o to, że kierowcy MPK powiedzieli dość ciężkim ich zdaniem warunkom pracy i niskim zarobkom. Planowali nawet strajk włoski, ale ostatecznie do niego nie doszło.

Sytuacja była jednak bardzo napięta. Na kilkanaście dni przed rozpoczęciem roku szkolnego mieszkańców zaniepokoiła informacja, że od września część autobusów komunikacji miejskiej w ogóle nie wyjedzie na ulice, a niektóre będą miały skrócone trasy i ograniczoną częstotliwość kursowania. MPK próbowało zażegnać kryzys. Ostatecznie sytuacja poprawiła się. Miejska spółka znalazła pieniądze na podwyżki dla pracowników i złagodziła kary dla kierowców i motorniczych.

Kryzys w MPK nierozerwalnie wiąże się z konfliktem, jaki zrodził się między prezydentem Krakowa Jackiem Majchrowskim a jego zastępcą Andrzejem Kuligiem. Panowie nie zgadzali się w sprawie tego, czy w obliczu napiętej sytuacji w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym należy zwolnić prezesa tej miejskiej spółki czy nie. Wiceprezydent stał na stanowisku, że trzeba dokonać zmian w kierownictwie MPK. Prezydent był innego zdania. Ostatecznie prezes MPK Rafał Świerczyński nie został zwolniony.

Nie była to jednak jedyna kość niezgody między Majchrowskim a Kuligiem. Nieoficjalnie mówiło się o tym, że wiceprezydentowi nie podoba się też wydawanie przez gminę milionów zł na wspomnianą już drugą miejską telewizję. 4 października Andrzej Kulig zapowiedział, że idzie na urlop. Jego przyczyną miał być konflikt, jaki zrodził się między nim a Jackiem Majchrowskim. Zastanawiano się, czy to nie koniec Kuliga na stanowisku wiceprezydenta. Ostatecznie jednak dość szybko wrócił do pracy, ponieważ trzeba było przygotowywać budżet miasta na kolejny rok.

W 2022 r. Krakowem wstrząsnęła też afera finansowa w II Liceum Ogólnokształcącym, które uchodzi za jedną z najlepszych szkół średnich w stolicy Małopolski. Okazało się jednak, że w tej prestiżowej placówce mogło dochodzić do finansowych przekrętów. Jak ujawniliśmy, pracownica administracji szkoły oskarżona jest o wyprowadzenie z kasy kwoty co najmniej miliona zł. Z kolei poważnie zadłużony dyrektor Liceum prosił nauczycieli o żyrowanie pożyczek oraz branie kredytów, które obiecywał spłacać.

Mijający rok to też awantura w Sejmiku Województwa Małopolskiego, który pomimo sprzeciwu aktywistów walczących o czyste powietrze złagodził zapisy uchwały antysmogowej dla Małopolski. Zaważyły głosy radnych Prawa i Sprawiedliwości i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Sejmik zdecydował, aby odsunąć w czasie termin, do którego mieszkańcy regionu muszą pozbyć się starych pieców: z końca grudnia br. do końca kwietnia 2024 r. To oznacza, że trującymi kopciuchami nadal można ogrzewać domy przez dwie najbliższe zimy (łącznie z trwającą). To bardzo zła informacja dla Krakowa, do którego docierają zanieczyszczenia z gmin ościennych.

Z kolei kibice piłkarscy z pewnością zapamiętają 2022 rok jako ten, kiedy Wisła Kraków spadła z ekstraklasy do I ligi. Po 26 latach. Wprawdzie widmo spadku wisiało nad "Białą Gwiazdą" od pewnego czasu, jednak dla żyjącego piękną, a niedaleką i pełną sukcesów przeszłością klubu był to bez wątpienia wstrząs. Dyskutowano o tym nie tylko w samym Krakowie, ale też w całej Polsce.

A to nie był wcale koniec problemów przy ulicy Reymonta, ponieważ jesienią doszło też do nieporozumień oraz publicznego prania brudów w gronie właścicieli Wisły o sposób, w jaki krakowski klub ma być zarządzany. Sprawiły, że jesienią Tomasz Jażdżyński zdecydował się nie tylko ustąpić z funkcji przewodniczącego rady nadzorczej, ale w ogóle wycofać z działalności w piłkarskiej spółce, oddając należące do niego akcje Jarosławowi Królewskiemu. Teraz to właśnie Królewski, już jako nowy prezes zarządu, jest posiadaczem większościowego pakietu 53,68 procent akcji "Białej Gwiazdy".

Krakowianie z pewnością będą też wspominać wielkie utrudnienia komunikacyjne na północy miasta, do których doszło w związku z rozpoczęciem w kwietniu kolejnych prac, związanych z budową linii tramwajowej z Krowodrzy Górki do Górki Narodowej. Wstrzymano wówczas ruch tramwajowy do pętli "Krowodrza Górka". Mieszkańcy narzekali, że zmiany zostały wprowadzone niecały tydzień po tym, jak zawężono ruch samochodowy na ul. Opolskiej i auta stoją w tym rejonie w gigantycznych korkach. Doszło więc do kulminacji różnego rodzaju utrudnień na północy miasta.

2022 zostanie również zapamiętany jako rok pożegnań wielkich artystów, związanych z Krakowem. Wśród nich należy wymienić m.in. Jerzego Trelę, wybitnego aktora teatralnego i filmowego. Trela od ponad 50 lat był związany ze Starym Teatrem w Krakowie. Zmarł 15 maja w wieku 80 lat. Odszedł od nas również inny wybitny aktor teatralny, filmowy, ale również telewizyjny: Jan Nowicki. Z krakowskim teatrem był związany przez ponad 30 lat. Grał tu m.in. u Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego czy Andrzeja Wajdy. Nowicki zmarł 7 grudnia w wieku 83 lat.

W mijającym roku Kraków pożegnał też wybitnego kompozytora Krzysztofa Pendereckiego. Zmarł co prawda 29 marca 2020 r. (w wieku 86 lat), ale z powodu pandemicznych obostrzeń na pochówek Mistrza trzeba było czekać do drugiej rocznicy jego śmierci. 29 marca 2022 r. urnę z prochami Pendereckiego pochowano w Krakowie - w Panteonie Narodowym - w trakcie uroczystości o charakterze państwowym.

• Sąd Okręgowy w Krakowie skazał na dożywocie Roberta J., oskarżonego o okrutne zabójstwo studentki Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1998 r. Proces trwał ponad dwa lata, a sam oskarżony od pięciu lat pozostaje w areszcie. Wyrok nie jest prawomocny;
• Kraków został pierwszym miastem w Polsce ze Strefą Czystego Transportu. SCT ma obowiązywać na terenie całego miasta. Do Strefy nie wjadą najstarsze, najbardziej zanieczyszczające powietrze samochody;
• Kraków kupił wreszcie park Jalu Kurka. Właściciel, czyli zakon Salwatorianów, sprzedał go miastu za prawie 11 mln zł. Negocjacje były niełatwe i długie;
• Podpisano najważniejszą umowę, dotyczącą organizacji III Igrzysk Europejskich. Jej zapisy dotyczą m.in. kwestii finansowania tej sportowej imprezy, która odbędzie się w przyszłym roku m.in. w Krakowie;
• Doszło do sensacyjnego odkrycia na Wawelu. Odnaleziono tam grób króla Jana Olbrachta.

Współpraca: Krzysztof Kawa