Uciec z domu starców

W domu starców niemal wszyscy pensjonariusze są poważnie chorzy. Ciocia Ala czuje się zbędna. Niby jest ulubienicą personelu (cioci Ali trudno nie lubić), ale pielęgniarki mają pełne ręce roboty z tymi, którzy nie wstają z łóżek i na konwersacje czasu brak. Mogłaby pobyć w kuchni, coś pomóc, ale kuchni nie ma; posiłki dowozi firma zewnętrzna. Ksiądz przychodzi w niedzielę albo do chorego, i też się spieszy. Ciocia Ala jest cierpliwa, jakoś żyje, choć w zasadzie wolałaby umrzeć.

Wielu ludzi czeka podobny scenariusz. W pewnym momencie będą musieli zrezygnować z mieszkania, bo stało się za duże i za drogie w utrzymaniu. Co wtedy? Rzadko kto może wprowadzić się do dzieci. Emerytury zapowiadają się głodowe. Czy rzeczywiście jedynym rozwiązaniem pozostanie dom starców?

W Europie miliony seniorów stają przed takim problemem. W Polsce zjawisko, już widoczne, będzie gwałtownie rosnąć. Sytuacja jest na tyle nowa, że impuls musi przyjść ze strony państwa. Bo pomysłów jest mnóstwo, lecz są zbyt odległe od tradycyjnych rozwiązań, a testowane spontanicznie mogą się nie sprawdzić. Przykłady? Proszę bardzo. Hitem na Zachodzie są mieszkania międzypokoleniowe. Chodzi o to, by odtworzyć relacje pararodzinne w miejscu zamieszkania. Powstają więc osiedla dla ludzi starych i młodych rodzin z dziećmi, gdzie już w momencie kupna czy wynajmu, lokatorzy zobowiązują się do wymiany usług. Np. sąsiadka-seniorka przypilnuje wieczorem dzieci, w zamian może liczyć na pomoc w zakupach i rozmowę.

Inną formą wymiany usług jest wynajem pokoju młodym. Ktoś powie: to dzieje się od zawsze. Nieprawda! Dzisiaj i młodzi, i starzy boją się takiej koegzystencji. Prawo ewoluowało, obyczaje również, wszyscy wiedzą, że wiele ryzykują. Dlatego niektóre samorządy opracowały wzór umowy najmu precyzyjnie zabezpieczającej interesy stron. Pracownicy gmin monitorują sytuację, a w razie skarg zmieniają lokatorów. I to działa: młodzi dostają lokum znacznie tańsze niż w obiegu komercyjnym, a seniorzy parę dodatkowych groszy oraz pomoc i/lub towarzystwo.

Budowane są też osiedla projektowane specjalnie dla ludzi starych z odpowiednimi łazienkami, bezpieczną kuchnią i monitoringiem wewnętrznym. Ze wspólnym salonem, gdzie można pogawędzić w większej grupie oraz salą ćwiczeń i pokojem pielęgniarskim. Różne standardy, od luksusowych do zapewniających podstawowy komfort, różne formuły, od własnościowej do lokatorskiej czy nawet socjalnej.

Ubóstwo, osamotnienie, depresja, rozpacz ludzi starszych - tak być nie musi! Ale to ostatni moment, by podjąć działania wyprzedzające. I chyba muszą to zrobić sami zainteresowani, dopóki mają siły, energię i możliwości działania.