Ujarzmianie diabła

Krakowskie Centrum Badawcze Inżynierii Jonowej IONMED otwarte

W Instytucie Fizyki Jądrowej PAN odbyło się uroczyste otwarcie laboratoriów Krakowskiego Centrum Badawczego Inżynierii Jonowej IONMED.

Za łączną sumę 5,7 miliona zł, zdobytą głównie z funduszy unijnych, zakupiono znakomite urządzenia na miarę XXI wieku. Mianowicie**aparaturę do formowania powłok metodami jonowymi, w tym laser dużej mocy, reaktor MW CVD, reaktory hydrotermalne, niskoenergetyczne źródła jonów, elementy wyposażenia dwuwiązkowego implantatora jonów. Ponadto wyremontowano pomieszczenia i urządzono laboratoria.
Konsorcjum IONMED skupia wiele krakowskich jednostek badawczych. Koordynatorem jego jest kierownik Pracowni Fizykochemii i Inżynierii Powierzchni IFJ PAN dr Bogusław Rajchel. Oprócz IFJ PAN w strukturę centrum wchodzą: z Uniwersytetu Jagiellońskiego - Instytut Fizyki (Zakład Fizyki Medycznej oraz Katedra Fizyki Chemicznej Wydziału Chemii; z Akademii Górniczo-Hutniczej - laboratoria Wydziałów Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej, Inżynierii Materiałowej, Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Matematyki Stosowanej oraz Geologii; z Politechniki Krakowskiej - zespoły wydziałów Inżynierii Lądowej, Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej, Inżynierii i Technologii Chemicznej, a także Instytut Zaawansowanych Technologii Wytwarzania (dawny IOS), Krakowskie Centrum Rehabilitacji, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II oraz PREVAC Sp. z.o.o, Rogów i OPTICOM - Wrocław.
Współpracujące zespoły będą stosowały metody jonowe (implantacja, mieszanie jonowe, IBSD oraz IBAD) i jądrowe metody analityczne, spektroskopię mikroramanowską, mikroskopię elektronową, diagnostykę własności mechanicznych i antykorozyjnych, analizę własności mechanicznych modelowanie numeryczne, preparatykę powierzchni. Wszystko to w celu uzyskania powierzchni o odpowiednich parametrach. W medycynie modelowane oraz formowane powierzchnie wykorzystuje się głównie do endoprotetyki.
Na przykład w przypadku endoprotez stawu biodrowego konieczna jest wytrzymałość na ogromne tarcie materiału, jakim pokrywa się panewki stawu i główki kości udowej. Taką własność uzyskuje podłoże, przez zmianę jego składu pierwiastkowego oraz struktury warstwy wierzchniej w wyniku implantacji jonów i penetracji ich do sieci krystalicznej. Inny przykład: implanty używane w kardiologii są w postaci cieniuteńkich rurek, przez które musi przepływać krew. Ważna jest więc gładkość ich wewnętrznej powierzchni. Całkiem oczywiste jest też znaczenie antykorozyjnych i wytrzymałościowych własności materiałów w zawansowanych gałęziach przemysłu samochodowego czy lotniczego.
Laboratoria IONMED mają stanowić zaplecze dla różnych gałęzi przemysłu. W przyszłości będą tam powstawać materiały mające powierzchnie o zadanych parametrach, dokładnie przebadane i wypróbowane. Opracowywane będą także nowe technologie uszlachetniania powierzchni.
- Jestem pod wrażeniem laboratorium IONMED i całego Instytutu Fizyki Jądrowej PAN - powiedział obecny podczas uroczystości otwarcia prof. Krzysztof Kurzydłowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, specjalista w dziedzinie inżynierii materiałowej.
A prorektor Akademii Górniczo-Hutniczej prof. Kazimierz Jeleń zażartował: - Do niedawna uważano, że na powierzchni różnych materiałów siedzi diabeł, bo wiele prowadzonych eksperymentów zaburzały nieznane zjawiska powierzchniowe. Laboratorium IONMED potrafi ujarzmić diabła, nie tylko przez badanie tych efektów, ale i sterowanie nimi zgodnie z zapotrzebowaniem. To ogromny sukces.MAŁGORZATA NOWINA-KONOPKA**