W białych rękawiczkach

Ks. Robert Nęcek: - Mobbing jest spiskiem wymierzonym przeciwko kompetentnemu i uczciwemu pracownikowi Fot. Anna Kaczmarz

ROZMOWA. Ks. dr ROBERT NĘCEK, rzecznik archidiecezji krakowskiej, wykładowca Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, o mobbingu

- Podczas studiów doktoranckich byłem zapraszany na wykłady do urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich. Dzięki prof. Andrzejowi Zollowi i dyr. Elżbiecie Wichrowskiej-Janikowskiej gościłem wpierw jako słuchacz, a później przyjeżdżałem z wykładami na ten temat organizowanymi dla przedstawicieli zawodów prawniczych. Uważam, że Kościół jest zobowiązany do bycia blisko realnych problemów codziennego dnia. Nauka społeczna Kościoła nie mówi wprost o mobbingu, ale porusza wiele aspektów z dziedziny relacji pracowniczych.

- Chociaż w ostatnich latach często słyszymy to określenie, nie wszyscy wiedzą, co ono oznacza...

- Mobbing jest spiskiem wymierzonym przeciwko kompetentnemu i uczciwemu pracownikowi. Z różnych powodów niewygodnemu dla pracodawcy. Jest szykanowaniem, zastraszaniem i niszczeniem danej osoby w miejscu pracy. Zgodnie z definicją - trwającym nie krócej niż pół roku. W parze z mobbingiem idą często molestowanie psychiczne i seksualne. Inaczej mówiąc, mobbing jest zdegenerowaną i patologiczną formą konfliktu, przejawiającą się w dręczeniu, grożeniu, wymuszaniu wbrew prawu i molestowaniu ludzi. Często odbywa się to w "białych rękawiczkach", czyli przy użyciu wyrafinowanych metod.

- Czy mobbing to zjawisko nasilające się?

- Można powiedzieć, że mobbing jest plagą. W sytuacji kryzysu i rosnącego bezrobocia zachowania patologiczne się nasilają. Mobbingowanie degraduje relacje pracownicze, obniża jakość pracy, niszczy godność pracownika. Szykanowanie przejawia się w postaci aluzji osobistych, niezrozumiałych wycieczek pod adresem rodziny danej osoby. Osoba, która dopuszcza się mobbingu, wydaje podwładnemu sprzeczne polecenia, niejasne dyspozycje, narusza tajemnicę jego korespondencji, fałszuje dokumentację określającą zakres obowiązków. Dodatkowo pojawia się kradzież dokumentów, nadmierne krytykowanie i kontrolowanie, a próbę obrony pracownika przed atakami przedstawia się jako nieposłuszeństwo i bunt. Pracownik poddawany mobbingowi jest pomijany przy podwyżkach i awansach. W ostateczności wiele tych spraw kończy się przed Sądem Pracy.

- Czy jako duszpasterz zetknął się Ksiądz z tym zjawiskiem, np. w czasie spowiedzi, wizyt w domach wiernych?

- Tak. Zetknąłem się, co więcej, udało mi się pomóc w kilku przypadkach. W tym miejscu pragnę przypomnieć, że znęcanie się i uciskanie ubogich, wdów i sierot jest grzechem wołającym o pomstę do nieba. Klasyką deptania prawa jest wymuszanie podpisania zgody na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, strasząc zwolnieniem dyscyplinarnym. Wytoczenie procesu - w takim kontekście - prawie zawsze kończy się wygraniem i odszkodowaniem. Z tego punktu widzenia jest wielką nieodpowiedzialnością mobbingowanie pracowników, gdyż naraża się firmę na wypłacanie odszkodowań, a czasami nawet na upadek.

- Jakie cele stawiają sobie organizatorzy konferencji? Jest to wszak wciąż zjawisko mało rozpoznane.
- Konferencja ma charakter interdyscyplinarny. Konieczne jest spojrzenie na problem z różnych stron. Zatem zaprosiłem przedstawicieli Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wyższej Szkoły Kaszubskiej, przedstawicieli "Solidarności", kancelarii prawnej, teologa i przedstawicielkę biznesu. Celem konferencji jest m.in. to, aby uświadomić ludziom, że dobrze wypełniając swoje zawodowe obowiązki można śmiało upominać się o swoje prawa. Przyświecała mi też myśl, że o wykorzystywaniu w pracy należy mówić coraz głośniej. Kościół musi stać po stronie uciskanych i poszkodowanych. W przeciwnym razie nie będzie Kościołem Jezusa Chrystusa, lecz Kościołem obrządku prywatnego. Dodam, że mobbing świadczy o złej organizacji pracy w danej firmie, słabym przywództwie i niskim poziomie moralnym.

- Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Grażyna Starzak

O szkodliwości mobbingU

Dwudniowa konferencja na temat mobbingu rozpoczyna się jutro o godz. 14.30 na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II. Referaty wygłoszą m. in.: Elżbieta Radziszewska, minister ds. równego statusu kobiet i mężczyzn, prof. Bohdan Wasilewski z Instytutu Psychosomatycznego w Warszawie, prof. Zbigniew Nęcki z UJ, ks. prof. Jan Orzeszyna z UPJPII, Krystyna Kmiecik z NSZZ "Solidarność" i inni. Dyskusja dotyczyć będzie społecznych aspektów mobbingu, medycznych i psychologicznych następstw tego zjawiska oraz aspektów organizacyjno-prawnych.