W obliczu krytyki i duchowości

Nie podejmuję się też -zpowodów jak wyżej -wydawać cenzurek. Ale oczywiście pewne książki zwróciły moją uwagę. Zatem wymienię je zpełną świadomością, iż lektura moja jest stronnicza i____nie oddaje sprawiedliwości wszystkim autorom.
Mało czytam polskiej prozy fabularnej -więcej krytyki iwierszy. Zksiążek krytycznych, które ukazały się jeszcze wroku 2005, ale poktóre chętnie sięgałam wroku ubiegłym, wymienię "Zamiast" Marka Zaleskiego (WL), zbiór niezmiernie pobudzających iznakomicie napisanych esejów opoezji Czesława Miłosza (dostrzeżony i____wyróżniony nagrodą Gdynia).
Zkrytyki również -ale zupełnie innej, nie tyle literackiej, ile politycznej, atakże ideologicznej -dwa zbiory eseistyczne Dariusza Gawina, opublikowane przez niewielką krakowską oficynę Dante, zatytułowane zaś "Polska, wieczny romans. Ozwiązkach literatury ipolityki wXXwieku", oraz "Blask igorycz wolności" wydane przez Ośrodek Myśli Politycznej wKrakowie, przywspółpracy Wyższej Szkoły Europejskiej im. J. Tischnera. Autor należący doformacji młodych konserwatystów wsposób arcyciekawy opisuje polskie problemy związane zróżnymi wersjami patriotyzmu i____obywatelskości. Warto przeczytać.
Gdzieś wokolicy książek (mam namyśli rodzaj problematyki) umieściłabym Anny Bikont iJoanny Szczęsnej "Lawinę ikamienie". Praca dziennikarska autorek jest imponująca iperfekcyjna, trud "odkrywczy" włożony wto dzieło imponujący. Nie oceniam go tutaj jako manifestu światopoglądowego autorek -____ale jako efekt znakomitego funkcjonowania warsztatu dziennikarskiego, jako swoistą "literaturę faktu".
Ponieważ zaś, jak powiedziałam, czytam poezję, wymienię dwa tytuły: "Wiersze zebrane" Stanisława Barańczaka i"Muzykę środka" MarcinaŚwietlickiego. Oba znakomite (każdy naswój sposób, oczywiście), oba przygotowane przez krakowską oficynę a5. Idorzuciłabym jeszcze "Dwanaście" Świetlickiego -bardzo zabawną, amiejscami dającą do____myślenia powieść kryminalną.
Książką, której nie zdążyłam przeczytać, bo ukazała się w____ostatnich dniach ubiegłego roku jest "Niesamowita słowiańszczyzna" Marii Janion (WL).
Wymieniam ją, bo -według mnie -Janion czytać warto i____należy.
Prof. ZOFIA ZARĘBIANKA, historyk literatury, krytyk, Katedra Historii Literatury XX**Wieku Uniwersytetu Jagiellońskiego: **-Pyta pan oważne duchowo wydarzenia literackie 2006 roku... Odpowiedziałabym tak: każda wybitna, dobra książka jest ważnatakże, amoże nawet -przede wszystkim -wwymiarze duchowym, wkońcu cała sztuka jako taka, więcej: kultura jako taka jest przecież wyrazem duchowej aktywności człowieka... Możnaitrzeba, rzecz jasna, zastanawiać się nadkształtem owej kultury, nadwpisanymi wnią wdanym czasie historycznym wartościami iwzorcami, które zjednej strony -stanowią odzwierciedlenie świadomości ludzi tego okresu, zdrugiej -____są czynnikiem ową świadomość modyfikującym.
Rok 2006 -odtej strony patrząc -nie przyniósł, wmoim odczuciu, dzieł znaczących. Nie uznałabym zatakie dwu dużych objętościowo powieści. Wiesława Myśliwskiego "Traktat ołuskaniu fasoli" byłby książką istotną, gdyby... nie był książką nazbyt przegadaną, kompozycyjnie nie wytrzymującą naporu problematyki. Zinnych względów, rozczarowuje również najnowsza powieść gdańskiego prozaika StefanaChwina"Dolinaradości" -fabularnie nieco rozchwiana, oniejasnym, by nie powiedzieć immoralnym, przesłaniu, sprowadzającym się dotragicznej wswej istocie konstatacji, iż człowiek poddany działaniu wielkich sił historii musi, aby przeżyć, zaprzęgać się nasłużbę temu, kto aktualnie sprawuje władzę... Zamysł tej powieści jest niezmiernie interesujący, szkoda, że gdzieś "podrodze" gubi się wmeandrach losu głównego bohatera, osobnika opostawie wysoce dwuznacznej.
Rozczarowała mnie także kontynuacja "Jadąc doBabadag" nagrodzonego zbioru Andrzeja Stasiuka -również nie jest już tak udanajak poprzednia pozycja. "Fado", bo onim tu myślę, utrzymane wpodobnej tonacji nie wytwarza już tak magicznej atmosfery, autorowi nie udaje się też zbudować tej fascynującej perspektywy metafizycznej, wktórej były osadzone opowiadania z__"Babadag".
By kontynuować ten wątek rozczarowań -nieporozumieniem były dla mnie ubiegłoroczne werdykty najważniejszych nagród literackich. Ani "Paw królowej" Masłowskiej ani tomik Jolanty Stefko nie zasługiwały wmoim odczuciu na____nobilitację.
Żeby jednak zanadto nie przyczernić obrazu wyłaniającego się zmojej wypowiedzi, wskazałabym napewną ważną literaturoznawczą serię wydawniczą. Mam mianowicie namyśli cykl pięknie wydanych książek "Biblioteki PanaCogito", wramach której ukazują się pozycje opisujące -wróżnych aspektach -twórczość pisarską Zbigniewa Herberta. To ważnaseria iwarto zwrócić na____nią uwagę.
Nie mogę też pominąć milczeniem poezji. Wśród wielu interesujących tomów wymieniłabym dwa: "Wiersze ostatnie" Czesława Miłosza -domykające jego wielkie dzieło - nie wnoszą co prawda czegoś absolutnie nowego dowiedzy opoecie, ale potwierdzają dotychczasowe ustalenia badaczy, azarazem stanowią przejmujące świadectwo zmagań odchodzenia. Zwróciłabym też uwagę nazbiór wierszy Artura Międzyrzeckiego, wydany tuż przedświętami przez wydawnictwo a5. Międzyrzecki to świetny inieco zapomniany twórca idobrze, że go nam przypomniano.
Zebrał: MW