W poszukiwaniu porozumienia między światami

Centrum takie zamierzamy utworzyć w Krakowie” - te słowa Tadeusza Mazowieckiego znalazły swoje miejsce na tablicy upamiętniającej początek Międzynarodowego Centrum Kultury. 20 listopada odsłaniali ją w budynku MCK przy Rynku Głównym 25 w Krakowie Izabella Cywińska, minister kultury w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, i prezydent miasta Jacek Majchrowski.

Data nie jest przypadkowa. Przytoczone słowa Mazowieckiego padły 20 listopada 1990 r. Wtedy właśnie premier Polski występował na szczycie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w Paryżu.

- Był to moment, kiedy kształtował się nowy porządek europejski po wielu latach zimnej wojny. A myśmy mówili o kulturze jako narzędziu zmiany i porozumienia - mówi prof. Jacek Purchla, kierujący Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie od jego powstania do dziś.

Dodaje, że powstawaniu MCK towarzyszyła niezwykła energia oraz nieprzeciętni ludzie, którzy nie szczędzili wysiłków, wśród których wymienia takie osoby, jak m.in. premier Tadeusz Mazowiecki, wicepremier Jan Janowski, minister kultury Izabella Cywińska, a także ówczesny prezydent Krakowa, prof. Jacek Woźniakowski.

- W przeciwieństwie do obecnych czasów wtedy była wszechogarniająca, wszechpanująca nadzieja. Bardzo wierzyliśmy, że wszystko się zaczyna, że pójdziemy zaraz do przodu, że kultura stanie się tą dziedziną, która będzie decydować o naszym dalszym rozwoju. To były ogromne emocje, ale z tamtych czasów pozostało mi wspomnienie, że wszyscy uśmiechali się do siebie, mieli do siebie zaufanie, bo mieliśmy nadzieję, że wszystko będzie dobrze - zaznacza Izabella Cywińska, którą prof. Jacek Purchla nazwał „matką chrzestną centrum”.

- Nie kto inny, tylko właśnie Pani minister jeździła po Europie i mówiła, że takie centrum może powstać tylko u nas, tylko w Krakowie. O tych zasługach my dziś pamiętamy - twierdzi prof. Jacek Purchla.

Odsłonięcie tablicy stanowi zapowiedź jubileuszu 25-lecia Międzynarodowego Centrum Kultury, który kulminował będzie na przełomie maja i czerwca 2016 r. Obchody rocznicy powstania tego miejsca obfitowały będą w wydarzenia, które w różnoraki sposób wpisane zostaną w dotychczasową działalność MCK.

Jednym z punktów programu będzie międzynarodowa konferencja „Kraków i świat” (29 maja - 1 czerwca). Zaproszeni eksperci będą debatować nad naturą zmiany i transformacji ostatnich 25 lat, budowanymi narracjami i opowieściami o mieście, a także modelami i wyzwaniami rozwoju. „W ramach sześciu debat podniesiona zostanie problematyka Krakowa jako miasta dziedzictwa, miasta literatury, jak również miasta innowacji i kreatywności. Popatrzymy na problem miasta środkowoeuropejskiego w kontekście historycznym i kontekście przyszłych wyzwań, na poziomie regionalnym i globalnym” - piszą organizatorzy.

29 maja 2016 roku otwarta zostanie także wystawa „Max Ernst. Sny ornitologa”. Ekspozycja przygotowywana wspólnie z muzeum Maxa Ernsta w Brühl (Niemcy) będzie prezentować unikatowe zbiory dzieł artysty. Fascynacja motywem ptaka będzie pretekstem do pokazania niezwykłej inwencji artysty w eksperymentowaniu w zakresie nowych technik artystycznych oraz roli, jaką Ernst odegrał w kreowaniu ważnych trendów w sztuce XX wieku, takich jak dadaizm, surrealizm, abstrakcja aluzyjna. Ekspozycja nie ograniczy się tylko do prezentacji bogatej twórczości Maxa Ernsta (graficznej, malarskiej, edytorskiej i rzeźbiarskiej), ale poprzez zdjęcia dokumentalne, listy, teksty artysty pokaże jego niezwykłą osobowość i burzliwe koleje życia.

- To wystawa symboliczna. Przez cały okres naszej działalności prezentowaliśmy dzieła całej plejady awangardowych artystów niemieckich. Cieszę się, że jubileusz uświetni wystawa tak znaczącego twórcy - tłumaczy prof. Jacek Purchla. - Wciąż chcemy pokazywać też sztukę naszego regionu. Dość wspomnieć, że trwa właśnie w Międzynarodowym Centrum Kultury wystawa wybitnego artysty litewskiego, uważanego za „narodowego wieszcza”, a którego twórczość dobrze pokazuje przenikanie się kultur, narodową tożsamość i złożony problem relacji polsko-litewskich - dodaje.

Kolejnym punktem programu jubileuszowego jest wydanie książki Claudia Magrisa pt. „O demokracji, pamięci i Europie Środkowej”. Nowe oblicze włoskiego autora: nie tylko wybitnego pisarza i historyka literatury, ale intelektualisty, publicysty i obywatela. Antologia obejmuje półwiecze eseistyki Magrisa, od „Mitu habsburskiego w literaturze austriackiej moderny” (1963) do „Sekrety i nie” (2014).

„Współautorka wyboru i tłumaczka tekstów, Joanna Ugniewska, pogrupowała je w bloki tematyczne pozwalające przedstawić materiał nadzwyczaj bogaty, a przecież zdumiewająco jednorodny, zogniskowany wokół kluczowych dla Magrisa pojęć: prawa, laickości, pamięci, tożsamości, pogranicza, mitu habsburskiego” - czytamy w zapowiedzi.

Ostatnim punktem na liście jubileuszowych wydarzeń jest specjalne wydanie magazynu MCK „Herito” pod tytułem „Miasto jako dzieło sztuki”.

„Miasto to nie tylko idea i forma, ale także funkcja i proces - miasto to zwierciadło cywilizacji. Czy więc miasto - a zwłaszcza współczesne wielkie miasto - może być dziełem sztuki? Z tym pytaniem pragniemy się zmierzyć” - zapowiada zespół magazynu.

Magazyn Magnes