W szkołach pracują głównie entuzjastki edukacji

Większość polskich nauczycieli (ok. 60 proc.) to entuzjaści, którzy wybrali ten zawód z powodu pasji do uczenia – wynika z raportu "Liczą się nauczyciele” przygotowanego przez rządowy Instytut Badań Edukacyjnych. Nie zniechęciły ich dość niskie zarobki, konflikty z rodzicami i uczniami oraz problemy zdrowotne, takie jak choroby gardła i krtani.

Najwięcej polskich nauczycieli pracuje w przedszkolach – ok. 265 tys. Szkoły podstawowe zatrudniają 170 tys. pedagogów, gimnazja – ponad 100 tys., technika i licea – 87 tys.

Najmłodsi adepci tego zawodu uczą w gimnazjach i technikach, natomiast najstarsi pracują w klasach I–III szkoły podstawowej, czyli z najmniejszymi dziećmi.

To zawód silnie sfeminizowany: kobiety stanowią aż 80 proc. nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących. Najwięcej mężczyzn jest w grupie specjalistów od przysposobienia obronnego (ponad połowa) i wuefistów (połowa).

Mężczyźni zazwyczaj twierdzą, że trafili do tego zawodu przez przypadek. Kobiety wymieniają zupełnie inne powody: miłość do dzieci, dobry kontakt z młodzieżą oraz chęć dzielenia się wiedzą.

W swojej pracy nauczyciele najbardziej cenią to, że zapewnia im kontakty z ludźmi i osobisty rozwój. Doceniają także fakt, iż mają znacznie dłuższe wakacje niż przedstawiciele innych zawodów – ponad 70 dni w roku.

Współcześni polscy nauczyciele są wobec siebie bardzo krytyczni: uważają, że nie należą do grupy, która cieszy się uznaniem społecznym. Jednak w rankingach najbardziej prestiżowych zawodów nauczyciele od lat zajmują siódmą pozycję, ich zawód jest wyżej oceniany niż lekarzy, znajduje się tuż za profesorem uniwersytetu i inżynierem.

Spośród uczniów swoich pedagogów najlepiej oceniają dzieci z pierwszych klas podstawówek, a najgorzej – młodzież z techników i liceów. Według tych drugich prawie połowa nauczycieli nie potrafi swojej wiedzy przekazać, nie zaraża entuzjazmem do swojego przedmiotu, a część – gnębi i upokarza swoich wychowanków.

Co ciekawe, nauczyciele też czują się dręczeni przez podopiecznych. Według nich co czwarty uczeń w klasie obraża ich, a prawie połowa robi wszystko, aby sprowokować nauczyciela i doprowadzić go do wybuchu wściekłości.

Według raportu IBE zarobki nauczycielskie są wyższe niż średnia krajowa. Pensja nauczyciela dyplomowanego wynosi 4017 zł brutto. W ciągu ostatnich siedmiu lat wynagrodzenie stażysty wzrosło o 58 proc., a dyplomowanego o 20 proc. W tym czasie średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej zwiększyło się o 9 proc.

Polacy zazdroszczą nauczycielom nie tylko podwyżek: połowa naszych rodaków uważa, że mają zbyt duże urlopy i zbyt krótki tygodniowy czas pracy w szkole. Nauczyciel pracuje przy tablicy 18 godzin tygodniowo.

Badania ich czasu pracy przeprowadzone przez Instytut Badań Edukacyjnych pokazały jednak, że statystyczny pedagog poświęca swojemu zawodowi 34,5 godziny tygodniowo. Przeznaczają swój czas nie tylko na lekcje, ale także przygotowanie się do nich, zajęcia pozalekcyjne i sprawdzanie prac.

Mój Nauczyciel

*Robert Korzeniowski, mistrz w chodzie sportowym. Najlepiej wspominam Barbarę Osetek, polonistkę z liceum w Tarnobrzegu. Nazywaliśmy ją Postać, ponieważ to była niezwykła osobowość: nauczycielka z pasją, niezwykle wymagająca, ale także niekonwencjonalna. Kiedyś prowadziłem w jej imieniu lekcję.

*Marek Sowa, marszaŁek Małopolski. Dobrze zapamiętałem Helenę Wisłę z technikum w Oświęcimiu. Na wstępie dostałem u niej trzy pały z rysunku technicznego, ale potem zmobilizowała mnie do uczenia się.

*Sławomir Shuty, pisarz. Jan Kamiński, mój polonista z III LO w Krakowie był postacią charyzmatyczną. Z drżeniem serca szliśmy na jego lekcje, bo nigdy nie wiedzieliśmy, w jakim będzie humorze. Jego zajęcia były jak spektakle, czasami bardzo dramatyczne, a kiedy indziej – dowcipne.