Wcześniejsza emerytura. Kto może na nią przejść (2)

Na wcześniejszą emeryturę mogą pójść na przykład nauczyciele i opiekunowie dzieci.

Nauczyciele

Emeryturę nauczycielską, na podstawie Karty nauczyciela, mogą dostać urodzeni po 31 grudnia 1948 a przed 1 stycznia 1969 – jeśli do 31 grudnia 2008 udowodnili co najmniej:

- 30-letni okres składkowy i nieskładkowy – w tym 20 lat wykonywania pracy nauczycielskiej co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć; lub też

- 25-letni okres składkowy i nieskładkowy – w tym 20 lat wykonywania zatrudnienia w szkolnictwie specjalnym co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć (w przypadku nauczycieli klas, szkół i placówek oraz zakładów specjalnych).

Osoby z tej grupy wiekowej, aby nabyć prawo do emerytury na podstawie Karty nauczyciela, muszą również:

- rozwiązać stosunek pracy nauczycielskiej (nie musiały tego czynić do 31 grudnia 2008);

- złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, do budżetu państwa (jeśli oczywiście przystąpiły do OFE).

Na podstawie ustawy z 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę mają też nauczyciele akademiccy urodzeni przed 31 grudnia 1948 roku.

Prawo to mogą nabyć po ukończeniu 60 lat oraz przepracowaniu 30 lat (w tym 20 lat w szkolnictwie lub instytucjach naukowych). Przyznanie tej emerytury nie jest uzależnione od rozwiązania przez nauczyciela akademickiego stosunku pracy.

Pracownicy urzędów państwowych

Możliwość uzyskania wcześniejszej emerytury mają urodzeni przed 1 stycznia 1949 roku urzędnicy państwowi, których stosunek pracy ustał wskutek wystąpienia przyczyn ściśle określonych w przepisach, a którzy już wcześniej ukończyli wiek 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna) i posiadają wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna).

Okoliczności rozwiązania stosunku pracy w urzędzie, warunkujące przyznanie wcześniejszej emerytury, są zróżnicowane w zależności od tego, jaką ustawą objęty jest urzędnik. Wcześniejsza emerytura nie przysługuje pracownikom urzędów państwowych urodzonym po 31 grudnia 1948 roku – niezależnie od tego, pod jaką ustawę podlegają.

Z tytułu opieki nad dzieckiem

1. Możliwość nabycia prawa do wcześniejszej emerytury mają także osoby opiekujące się dziećmi, wymagającymi stałej opieki – jeśli do 31 grudnia 1998 roku spełniły wszystkie warunki wymagane do nabycia prawa do tego świadczenia. Czyli:

- udowodniły okres składkowy i nieskładkowy wynoszący dla kobiet co najmniej 20 lat, dla mężczyzn – 25 lat;

- opiekują się dzieckiem zaliczonym do osób całkowicie niezdolnych do pracy i do samodzielnej egzystencji bez względu na przyczynę chorobową lub do osób całkowicie niezdolnych do pracy z powodu stanów chorobowych wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 15 maja 1989 roku w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się osobami wymagającymi stałej opieki;

- ostatnio przed 1 stycznia 1999 były ubezpieczone z tytułu pozostawania w stosunku pracy;

- udowodniły niemożność podjęcia pracy albo konieczność jej zaprzestania ze względu na stan zdrowia dziecka i koniecz­ność sprawowania nad nim stałej (ciągłej) opieki.

Uwaga! Do uzyskania tej emerytury nie jest konieczne ukończenie określonego wieku emerytalnego.

2. Prawo do tego świadczenia mają również urodzeni po 31 grudnia 1948 roku, którzy nie przystąpili do OFE.

3. Warto wiedzieć, że możliwość uzyskania wcześniejszej emerytury, na podstawie ustawy z 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, mają również osoby opiekujące się dziećmi wymagającymi stałej pielęgnacji, za które ośrodek pomocy społecznej opłacał składkę na ubezpieczenia społeczne przed 1 stycznia 1999 roku, jeżeli:

- w dniu 1 stycznia 1999 roku ukończyły co najmniej 45 lat;

- posiadają okres ubezpieczenia (składkowy, jak i nieskładkowy) wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

Źródło: ustawa emerytalna

WARTO WIEDZIEĆ

Taka jest zasada
Urodzeni po 31 grudnia 1948 roku nabywają prawo do emerytury na nowych zasadach. Jeśli te osoby spełnią dodatkowe warunki, też mogą przejść na wcześniejszą emeryturę.

Dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku
Przepisy przewidują szereg możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przez urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku. Mogą oni nabyć prawo do emerytury:
1) pracowniczej,
2) dla uprawnionych do renty wypadkowej,
3) z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach/szczególnym charakterze,
4) z tytułu wykonywania działalności twórczej, artystycznej,
5) kolejowej,
6) górniczej i w obniżonym wieku z tytułu takiej pracy,
7) nauczycielskiej bez względu na wiek lub dla nauczycieli akademickich,
8) dla pracowników urzędów państwowych i PIP,
9) dla zawodowych kuratorów sądowych, inwalidów wojennych/wojskowych, kombatantów.

Dla urodzonych po 31 grudnia 1948 roku
Mają możliwość uzyskania wcześniejszej emerytury przy spełnieniu dodatkowych warunków. Dla nich przewidziano prawo do emerytury:
1) pracowniczej,
2) z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub też w szczególnym charakterze,
3) z tytułu działalności twórczej lub artystycznej,
4) kolejowej,
5) górniczej lub w obniżonym wieku z tytułu takiej pracy,
6) nauczycielskiej bez względu na wiek,
7) dla pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki,
8) na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej.

W ŚWIETLE PRAWA
Kiedy wcześniejsza emerytura dla inwalidów wojennych i dla wojskowych oraz dla kombatantów?

Inwalidzi wojenni i wojskowi
- Zasady nabywania prawa do wcześniejszej emerytury przez inwalidów wojennych i wojskowych urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku reguluje ustawa z 29 maja 1974 roku o zaopatrzeniu inwalidów wojennych, wojskowych oraz ich rodzin.

1. Warunkiem uzyskania wcześniejszej emerytury jest:

a) ustalenie prawa do renty inwalidy wojennego z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy pozostającej w związku z działaniami wojennymi lub mającymi taki charakter albo do renty inwalidy wojskowego z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy pozostającej w związku ze służbą wojskową lub też nie;

b) osiągnięcie wieku emerytalnego wynoszącego 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn (albo 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn w przypadku posiadania co najmniej całkowitej niezdolności do pracy); c) udowodnienie okresu nieskładkowego wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn.

Dla kombatantów

- Kombatanci i inne osoby podlegające represjom wojennym i okresu powojennego mogą nabyć prawo do wcześniejszej emerytury pod warunkiem:

a) ukończenia wieku 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna); oraz

b) udowodnienia okresu składkowego i nieskładkowego (co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Ci, którzy nie mają prawa do emerytury lub renty na podstawie przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin lub innych, mogą uzyskać emeryturę w drodze wyjątku – pod warunkiem, że:

a) osiągnęli odpowiedni wiek – wynosi on 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn; oraz

b) nie mają niezbędnych środków utrzymania.

Na rencie wypadkowej

- Prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 31 ustawy emerytalnej mogą nabyć mężczyźni urodzeni przed 1 stycznia 1949 roku, uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową, którzy osiągnęli wiek 60 lat oraz posiadają co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy.

(BOG)