Węgierskie grodzisko na morawskiej Słowacji

Marianske namesti: z prawej widoczna wieża starego ratusza, z lewej kolumna NMP, a w głębi dzwonnica kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Fot. autor

Slovácko, kiedyś określane mianem Moravské Slovensko, jest regionem etnograficznym leżącym na południowo-wschodnich Morawach między - tworzącym granicę ze Słowacją - łańcuchem Białych Karpat, Dyją i Żdanickim Lasem. Region obejmuje powiaty Uherské Hradiště i Hodonín oraz część powiatów Zlín i Břeclav.
To piękna i nie do końca jeszcze odkryta przez turystów ziemia. Szczyci się nie tylko niezwykłą historią, sięgającą czasów Państwa Wielkomorawskiego, ale także bogactwem ludowej kultury. By się o tym przekonać nie trzeba daleko szukać. Wystarczy udać się na któryś z... dworców kolejowych. Ich ściany zdobią bowiem piękne malowidła, których wzory zaczerpnięto z ludowych haftów. Wciąż też można jeszcze spotkać na ulicach osoby chodzące w morawskich strojach ludowych.
O Slovácku sporo się dowiemy, gdy zajrzymy do muzeum regionalnego. Choć nie jest to zbyt rozległy obszar, to jednak bardzo zróżnicowany, zwłaszcza, jeśli chodzi o stroje ludowe. Inaczej ubierano się w Dolňácku, inaczej w Horňácku, a jeszcze inaczej w Podluží (warto przy tym wspomnieć, że odległości między tymi podregionami Slovácka, obejmującymi nieraz tylko kilka gmin, są niewielkie). W muzeum warto także zwrócić uwagę na zbiory poświęcone tradycyjnym pochodom przebierańców organizowanym podczas karnawału, bardziej swojsko zwanego masopustem. Z kolei pięknie rzeźbione prasy do wyciskania soku z winogron przypominają o wspaniałych tradycjach winiarskich Slovacka - najbardziej na wschód wysuniętej części morawskiego regionu uprawy winorośli.
Uherské Hradiště, jako jeden z największych ośrodków regionu, łączy te piękne ludowe tradycje z miejską atmosferą. Mocnym podkreśleniem miejskości, są aż dwa rynki - Masarykovo náměstí i Mariánské náměstí. Pierwszy z nich - główniejszy i większy - zdobi piękny barokowy kościół św. Franciszka Ksawerego wzniesiony w latach 1670-1677, do którego przylegają zabudowania dawnego klasztoru i kolegium jezuickiego. Obok wzniesiono - w historyzującym stylu - gmach magistratu. Na północnej pierzei placu znajdziemy natomiast najpiękniejsze w mieście kamienice: Dům u Slunce - jedyny renesansowy dom w Uherském Hradišti, postawiony w 1578 r., a dziś mieszczący hotel oraz sąsiednią aptekę U Zlaté koruny z pseudorenesansową sgraffitową fasadą i barokowym wnętrzem. Leki sprzedaje się w niej od końca XVII stulecia!
Przy jednej z kamienic znajduje się pomnik zakonnika. Wiąże się z nim piękna legenda. Trzeba przy tym wspomnieć, że miasto, założone w 1257 r. przez króla Przemysła Otokara II, miało chronić ziemie czeskie przed najazdami węgierskimi (stąd jego nazwa Uherské Hradiště). Otóż podczas jednej z takich wypraw, gdy najeźdźcy wdrapywali się już na mury, i wydawało się, że nic nie uchroni miasta przed złupieniem, żarliwe modlitwy pewnego mnicha do Matki Bożej uratowały Uherské Hradiště. Wrogowie stanęli, jak zaklęci. Nie mogli ruszyć ani ręką, ani nogą. Musieli odstąpić od murów. Na pamiątkę tego wydarzenia na rynku wzniesiono pomnik zakonnika, któremu miasto zawdzięcza ocalenie.
Mniejsze, Mariánské náměstí zdobi - jak sama nazwa wskazuje - kolumna Najświętszej Marii Panny wzniesiona w podzięce za koniec epidemii w 1715 r. Nie jest to jedyna barokowa figura na tym placu. Znajduje się tu bowiem także pomnik św. Floriana. Z tego drugiego rynku widać wybudowaną w 1820 r. wieżę starego ratusza - co ciekawe odchyloną od pionu o 71 cm - oraz dzwonnicę gotyckiego franciszkańskiego kościoła Zwiastowania Najświętszej Marii Panny.
Niedaleko stąd do najstarszej budowli w mieście - kaplicy św. Elżbiety z początku XV stulecia. Do dziś bardzo dobrze zachowało się prezbiterium z gotyckim sklepieniem krzyżowym tyle, że dziś znajduje się pod nim nie ołtarz, a... regały z lekarstwami, dziś kaplica pełni bowiem rolę apteki.
JAKUB TACZANOWSKI

Dojazd do Uherského Hradiště z Krakowa:
- koleją: pociągiem wiedeńskim (lub taniej pociągami lokalnymi z przesiadkami w Trzebini i Czechowicach-Dziedzicach oraz przejściem z Cieszyna do Czeskiego Cieszyna) do stacji Staré Město u Uherského Hradiště, skąd pociągiem lokalnym do Uherského Hradiště. Stacja znajduje się bardzo blisko centrum.
- samochodem: przez Bielsko-Białą, Cieszyn, Frydek-Mistek, Lipník nad Bečvou i Přerov, skąd drogą nr 55 do Uherského Hradiště.

Městské informační centrum
Masarykovo náměstí 21
686 01 Uherské Hradiště
Tel.: 00 420 572 525 525-6
Fax: 00 420 572 525 527
E-mail: [email protected]
Internet: www.mic.uh.cz