Wiadomo, jak będzie wyglądał teren po byłym KL Plaszow

Zagospodarowanie terenu po byłym obozie koncentracyjnym Plaszow to pierwszy etap budowy Muzeum KL Plaszow.

Podpisana 2 czerwca umowa obejmuje wykonanie dróg i ścieżek, oznaczenie przebiegu granic zachowanego terenu po byłym obozie i przebiegu granic dwóch cmentarzy, oznaczenie punktów terenowych i przystanków historycznych, wykonanie tablic z informacjami i regulaminami, wykonanie konstrukcji pod makiety dla osób z dysfunkcją wzroku, wykonanie małej architektury oraz wykonanie okien ekspozycyjnych w terenie. Zakończenie prac planowane jest do końca tego roku.

Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942−1945) rozpoczęło działalność 1 stycznia 2021 r. na podstawie uchwały Rady Miasta Krakowa. Jednostka zarządzana jest przez Muzeum Krakowa.

Muzeum powstało, by objąć opieką teren po byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Plaszow, funkcjonującym w latach 1942–1945. Ocenia się, że przeszło przez niego ok. 35 tys. więźniów: Żydów, Polaków i osób innych narodowości. W obozie zostało zamordowanych 5–6 tys. ludzi.

Zadaniem jednostki muzealnej jest praca badawcza i edukacyjna na rzecz pamięci o historii KL Plaszow i o jego ofiarach. Pod opieką instytucji znajduje się teren poobozowy, wpisany do rejestru zabytków, oraz historyczny budynek – Szary Dom. W bezpośrednim sąsiedztwie terenu poobozowego powstanie budynek Memoriału. Zarówno w Szarym Domu, jak i w Memoriale znajdzie się wystawa stała o obozie.

Jak będzie wyglądało Muzeum Kl Plaszow?

"Utworzenie instytucji, uporządkowanie terenu i budowa budynku wystawowego – Memoriału – są podyktowane potrzebą ugruntowania wiedzy o istnieniu niemieckiego obozu koncentracyjnego i pracy przymusowej w Krakowie podczas II wojny światowej" - czytamy na stronie internetowej muzeum.

- KL Plaszów to jedno z ostatnich tego typu miejsc, które nie zostało jeszcze w sposób właściwy zaopiekowane przez polskie państwo - mówił wicepremier w sierpnia 2021 roku, podczas wizyty na terenie Muzeum - Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942 – 1945). - Chcemy zorganizować tutaj cywilizowane miejsce pamięci, muzeum, które będzie w jeszcze lepszy sposób przypominało i edukowało o tym, co się w tym miejscu działo w czasie II wojny światowej - dodał Gliński.

Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow będzie obejmować teren poobozowy, Szary Dom, Memoriał KL Plaszow oraz Pomnik Dźwiękowy KL Plaszow. Ponadto przygotowane zostaną trasy zwiedzania terenu byłego obozu oraz dwie wystawy stałe: w nowym budynku (Memoriale) oraz w historycznym Szarym Domu.

W budynku Memoriału, położonym tuż za obszarem byłego obozu, znajdować się będzie wystawa historyczna - to głowny budynek muzealny. Architekci wykorzystali naturalne ukształtowanie terenu i zaprojektowali obiekt wtopiony w skarpę, ukryty pod ziemią, z widoczną jedynie elewacją frontową. Budynek z terenem połączy tunel przechodzący pod ulicą Swoszowicką.

Zgodnie z aktualną koncepcją teren Muzeum - Miejsca Pamięci KL Plaszow pozostałby częściowo otwarty, a zadaniem muzeum będzie dbanie o to, by na tym terenie zachowywane były zasady życia społecznego

W grudniu 2022 r. rozstrzygnięto konkurs na aranżację wystawy stałej Muzeum KL Plaszow. Najlepszy projekt, zdaniem Komisji konkursowej przedstawiła pracownia Koza Nostra z Krakowa.

"Użyte środki wyrazu są trafne oraz adekwatne do tematyki ekspozycji. Wykorzystanie kamienia wapiennego do aranżacji obu części wystawy tworzy narrację silnie związaną z historią KL Plaszow. Stanowi także łącznik z fasadą budynku Memoriału, skomponowanej z wapienia. Ostatni fragment wystawy w Memoriale, otwarty na teren dawnego obozu, płynnie wprowadza zwiedzających na teren miejsca pamięci, łącząc tym samym ekspozycję z obszarem byłego obozu. Dzięki zastosowanym zabiegom aranżacyjnym umiejętnie i oszczędnie połączono wszystkie trzy składowe upamiętnienia - dwie części wystawy stałej wraz z terenem poobozowym" - tak brzmi ocena zwycięskiej pracy, którą przekazuje po rozstrzygnięciu konkursu Muzeum KL Plaszow.

Muzeum KL Plaszow uzyskało pozwolenia na budowę dla Szarego Domu, Memoriału oraz terenu poobozowego. Na przełomie 2022 i 2023 r. ogłoszono przetarg na budowę Memoriału, rozpoczęcie budowy ma nastąpić jeszcze w tym roku.

Inwestycja finansowana jest przez Gminę Miejską Kraków oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zakończenie budowy Muzeum KL Plaszow planowane jest na koniec 2025 r.

Koszt całego przedsięwzięcia szacowany jest na ok. 50 mln zł. W podpisanym w czerwcu 2020 roku liście intencyjnym Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i gmina Kraków zobowiązały się do końca 2025 roku przeznaczyć na realizację inwestycji po połowie tej kwoty.