Wicepremier Jarosław Gowin planuje wiele zmian w szkołach wyższych

Przygotowana przez wicepremiera Gowina nowa ustawa o szkolnictwie wyższym zakłada m.in. wydłużenie o dodatkowy semestr studiów niestacjonarnych pierwszego i drugiego stopnia oraz wprowadzenie możliwości organizowania egzaminów wstępnych na uczelnie. Nowe będą zasady finansowania szkół wyższych oraz przyznawania stopni naukowych. Resort chce zmniejszyć rolę habilitacji i ułatwić jej zdobycie młodym naukowcom.

Autorka: Iwona Krzywda
W ramach reformy zostaną utworzone także specjalne uczelnie badawcze. Powstaną w ramach już istniejących szkół, będą skoncentrowane na prowadzeniu badań naukowych i dostaną na ten cel specjalne dotacje. - Nie zamierzamy wskazywać, które to będą uczelnie. Ogłosimy konkurs, a międzynarodowe grono ekspertów wybierze szkoły z najciekawszą koncepcją rozwoju i to z nimi podpiszemy 6-letnie kontrakty - zapowiada minister Gowin.

Szczegółowy kształt tzw. konstytucji dla nauki wicepremier przedstawi dzisiaj podczas rozpoczynającego się w Krakowie Narodowego Kongresu Nauki.

Dokument nazywany „konstytucją dla nauki” zastąpi cztery ustawy do tej pory regulujące pracę uczelni: prawo o szkolnictwie wyższym, ustawę o stopniach naukowych i tytule naukowym, ustawę o zasadach finansowania nauki oraz ustawę o kredytach i pożyczkach studenckich. W pracę nad kształtem nowych przepisów było zaangażowanych łącznie ponad siedem tysięcy przedstawicieli środowiska akademickiego: rektorów, naukowców i studentów.

Szczegóły zaplanowanej reformy wicepremier Jarosław Gowin przedstawi podczas inauguracji Narodowego Kongresu Nauki, który dziś rozpoczyna się w Krakowie. Część nowych rozwiązań szef MNiSW ujawnił jednak już wczoraj. Jeśli przygotowana przez resort konstytucja wejdzie w życie, zmianie mają ulec m.in. zasady rekrutacji przyszłych studentów. Uczelnie będą mogły wybrać kandydatów, których chcą kształcić, nie tylko w oparciu o wyniki matur, ale również rezultat egzaminów wstępnych. Ministerstwo chce także dać placówkom możliwość prowadzenia rekrutacji w ramach wybranych dziedzin, a nie konkretnych kierunków. Wyboru np. pomiędzy socjologią a filozofią tacy żacy mieliby dokonywać dopiero po pierwszym roku kształcenia.

Wydłużeniu o jeden semestr ulegną studia niestacjonarne pierwszego i drugiego stopnia. Oznacza to, że maturzyści, którzy wybiorą płatną drogę zdobycia dyplomu magistra, łącznie na naukę poświęcą dodatkowy rok.

- Nie możemy oszukiwać studentów ani pracodawców. Jeżeli chcemy, żeby studia niestacjonarne dawały taką samą wiedzę i umiejętności, muszą trwać dłużej - wskazuje wicepremier Gowin. - Natomiast chcemy dać uczelniom swobodę w zaliczaniu do toku nauki pewnych praktycznych kompetencji, które student może zdobyć poza murami uczelni - dodaje.

W projekcie ustawy znalazły się również nowe zasady wyłaniania władz uczelni oraz przyznawania stopni naukowych. W szkołach wyższych powstać mają tzw. rady naukowe. Do ich zadań będzie należało wskazanie kandydatów na rektora, spośród których ostatecznego wyboru dokona kolegium elektorów.

Z kolei uprawnienia do przyznawania stopni naukowych ministerstwo chce połączyć z kategoriami naukowymi. W praktyce prawo do promowania doktorów i prowadzenia habilitacji otrzymają więc jedynie wydziały oferujące wysoką jakość kształcenia. Habilitacje nadal pozostaną elementem ścieżki naukowej, ale resort zamierza znacznie ułatwić ich zdobywanie. - Chcemy uruchomić szybką ścieżkę dla wybitnych młodych naukowców. Jeżeli zdobywają oni prestiżowe granty na swoje badania, powinno to być tożsame z uzyskaniem habilitacji - zapowiada Gowin.

Po prezentacji szczegółów konstytucji dla nauki jej projekt zostanie poddany uzgodnieniom międzyresortowym i konsultacjom społecznym. Wicepremier Gowin liczy, że nowa ustawa na przełomie roku trafi pod obrady Rady Ministrów.