Widoki warte wyprawy

Puszcza Niepołomicka, Zarabie w Gdo­wie, kopiec Grunwaldzki w Niepołomicach, teren rekreacyjny w Brzegach, kąpielisko w Zabierzowie Bocheńskim, krzesło Kantora w Hucisku, Opactwo Sióstr Benedyktynek w Stanią­tkach – te „punkty” powiatu wielickiego weszły już niejako do kanonu miejsc, gdzie warto wypocząć i które warto zwiedzić.

Są jednak w powiecie wielickim miejsca mniej popularne, ale także godne uwagi. Coś dla siebie znajdą tam i miłośnicy zabytków, i czynnego wypoczynku. Będzie też czas na chwilę zadumy.

Tajemnicza Bukowa Góra

Zaczęło się od wzgórza Chełmik, znajdującego się w pobliżu Bukowej Góry, w sąsiedztwie cmentarza i kościoła w Biskupicach. Archeolodzy z wielickiego Muzeum Żup Krakowskich, którzy prowadzili tam badania w latach 60-tych minionego stulecia, odkryli zabytki z okresu kultury łużyckiej. Stwierdzili też, że na Chełmiku była przed wiekami osada mieszkalna.

Ale także na szczycie Bukowej Góry w Biskupicach jest wgłębienie, o którym mieszkańcy tego rejonu mawiają – „dziwne”. Leśne poszycie w tym miejscu przez cały czas zapada się i osypuje, jakby wciągane do wnętrza ziemi... Archeolodzy twierdzą, że wzniesienie to nie powstało samo z siebie. Bukowa Góra to pozostałość po średniowiecznym grodzisku. Zachowały się tam m.in. pozostałości drewnianych umocnień obronnych, które otaczały kiedyś wzniesienie w trzech miejscach.

W Biskupicach badania archeologiczne prowadzono już w latach 1918–1939, ale nie ma wątpliwości, że nie wszystkie zagadki z przeszłości tego rejonu udało się odkryć. Za Bukową Górą znajduje się wzniesienie zwane Górą Brzozową, za którą jest jeszcze jeden „kopiec”, o którym mieszkańcy mówią „Złota Góra”. Te wzgórza nadal skrywają tajemnice. A projekt, by w Bis­kupicach wytyczyć szlak turystyczny odżywa co jakiś czas. Potem popada w zapomnienie...

– Zaliczam Biskupice do jednego z najciekawszych obszarów archeologicznych w rejonie wielickim. Warto zajrzeć tam choćby z dwóch względów: po pierwsze – grodziska, po drugie – zabytkowy kościół. Badając wzgórze Chełmik sprawdziliśmy też sondażowo ten rejon; są tam m.in. znakomicie zachowane średniowieczne fundamenty kościoła – stwierdził prof. Antoni Jodłowski, dyrektor Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, gdy zagadnęliśmy go kiedyś o „tajemnice bisku­pickich wzgórz”.

Jesienią 2013 roku, podczas obchodów 350–lecia konsekracji zabytkowego kościoła w Biskupicach, otwarto na wzgórzu Chełmik także Panoramę Biskupicką. Z platformy widokowej, znajdującej się na wysokości 358 m npm i wyposażonej w specjalną lornetę, można oglądać okoliczne wsie, Puszczę Niepołomicką i część Krakowa. Są tam także tablice informacyjne, ławki, stojaki na rowery i altana.

Zaduma na majówkę

„Wśród okolicznych mieszkańców droga prowadząca na żydowski cmentarz nazywana była „Drogą Płaczu”. Ofiary, zmuszane do kopania własnych grobów i zasypywania grobów poprzednich ofiar, były właściwie bez szans na ocalenie (...)” – pisze Bogusław Krasnowolski w książce pt. „Siercza – dach Wieliczki”.

Tak było podczas II wojny światowej. Dzisiaj droga wiodąca z dawnego Klasna na pochodzący z XVI wieku kirkut, gdzie spoczywają tysiące Żydów, jest w nie najlepszym stanie, a hasło Grabówki niewielu już osobom kojarzy się z miejscem pamięci i wydarzeniami z II wojny światowej.

Trudno dziś dociekać, kiedy cmentarz był ostatni raz odnawiany, ale na pewno było to przed rokiem 1939. Natomiast po wojnie miejsce, gdzie groby zajmują teren o powierzchni prawie dwóch hektarów, zabierane stąd nagrobne płyty były przez okolicznych mieszkańców wykorzystywane jako materiał budowlany.

Obecnie na Grabówkach, pośród potężnych drzew, można odnaleźć tylko nieliczne macewy, na których da się jeszcze odczytać inskrypcje.

Zrujnowany cmentarz to miejsce, gdzie powinni wybrać się nie tylko pasjonaci historii. Katastrofalny – ale jednocześnie piękny – wygląd kirkutu powoduje, że obok tego miejsca nikt nie może przejść obojętnie.

Na spacer na kirukt najlepiej wyruszyć z rejonu skrzyżowania ul. Dem­bowskiego i Matejki w Wieliczce, gdzie znajduje się tematyczna tablica informacyjna. A idąc na żydowski cmentarz można zobaczyć po drodze m.in. zdewastowaną synagogę.

Spacer po linach

Rewitalizację Grabówek, gdzie w latach 80–tych XX wieku mieściło się centrum rekreacyjne, z którego korzystali także mieszkańcy Krakowa, rozpoczęto przed czterema laty.

Stawem zaopiekowali się na dobre wieliccy węd­karze, którzy przywrócili mu dawne dobre imię, a dzięki unijnej dotacji, w parku wybudowano alejki spacerowe, plac zabaw i trzy boiska sportowe (za niewielką opłatą można wypożyczyć tam piłki: siatkowe, do koszykówki i piłki nożnej oraz rakietki do badmintona i tenisa; korzystanie z obiektów sportowych jest bezpłatne). Na Grabówkach jest również miejsce do gril­lowania i rozpalenia ogniska. Nie brakuje też rowerowych ścieżek.

Przed rokiem otwarto na Grabówkach park linowy. Jest tam w sumie 35 platform, dwie trasy o różnym stopniu trudności oraz trzy zjazdy tyrolskie na linie. Z atrakcji „na wysokościach” mogą korzystać dorośli, młodzież i dzieci (warunkiem jest minimum 120 cm wzrostu).

Perła Polski

Tak określany jest modrzewiowy kościółek wznoszący się od 1582 roku na wielickim wzgórzu, zwanym obecnie Stokiem pod Baranem.

Zachwyt budzi już sama bryła świątyni , a w jej wnętrzu kryją się prawdziwe skarby. To dwa obrazy z drugiej połowy XVI wieku, przemalowane olejno przez Włodzimierza Tetmajera w pierwszych latach XX wieku, polichromia z 1906 roku będąca także dziełem Tetma­jera oraz witraże zaprojektowane przez Stanisława Matejkę. W świątyni są też zabytkowe organy zbudowane na chórze przez cystersa z Jędrzejowa – Eliasza Wykuszewskiego i rokokowy ołtarz z wizerunkiem św. Sebastiana.

MAJÓWKA W NIEPOŁOMICACH

Podczas długiego weekendu nie zabraknie także różnorodnych imprez. Szczególnie ciekawie zapowiadają się propozycje w Niepołomicach.

- XXI Ogólnopolska Wystawa Ogrodnicza połączona z kiermaszem odbędzie się w dniach 1-4 maja na dziedzińcu Zamku Królewskiego. Spotkania zaplanowane w godz. 10-18 to okazja do poznania najnowszych trendów w ogrodnictwie oraz nabycia kwiatów, drzewek, krzewów, roślin tropikalnych, skalnych i ozdobnych, a także ogrodniczych elementów dekoracyjnych.

- Piknik Rodzinny „10 lat Polski w Unie Europejskiej” zaplanowano 4 maja w godz. 13-15 w miejskim parku. Będzie można m.in.: „namalować Europę”, obejrzeć wystawę fotografii oraz wziąć udział w konkursach z nagrodami i licznych zabawach.

Napisz do autora:
[email protected]