Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wieliczka. Awantura o drogę do pomnika na Wzgórzu Kaim. Radni mają wątpliwości

Jolanta Białek
Jolanta Białek
Wzgórze Kaim, na granicy Krakowa i Wieliczki, jest już tak zabudowane domami, że nie ma dojazdu/dojścia Pomnika Chwały, upamiętniającego odparcie ofensywy wojsk rosyjskich na Kraków w grudniu 1914 roku
Wzgórze Kaim, na granicy Krakowa i Wieliczki, jest już tak zabudowane domami, że nie ma dojazdu/dojścia Pomnika Chwały, upamiętniającego odparcie ofensywy wojsk rosyjskich na Kraków w grudniu 1914 roku fot. Joanna Urbaniec/Polska Press
Od kilku lat Wzgórzem Kaim na granicy Wieliczki i Krakowa, zwieńczonym monumentem z I wojny światowej, zawładnęli deweloperzy. Wzniesienie jest już tak zabudowane domami, że do obelisku nie ma dojazdu. Z ustaleń poczynionych w okresie 2017-2018 pomiędzy Wieliczką, Krakowem, wojewodą i wojewódzkim konserwatorem zabytków wynika, że to Wieliczka ma zapewnić dojazd/dojście do pomnika od swej strony (od ul. Winnickiej na osiedlu Bogucice). Uchwała w tej sprawie – o zakupie przez gminę za 200 tys. zł drogi wybudowanej na wzgórzu przez dewelopera – trafiła do porządku obrad ostatniej sesji wielickiej Rady Miejskiej. Ostatecznie, po burzliwej dyskusji, głosowanie nad tą kwestią zostało odroczone.

FLESZ - Odmówili udziału w Narodowym Spisie Powszechnym. Zapłacą

od 16 lat

Jak informował podczas sesji skarbnik gminy Wieliczka Krzysztof Pakuła, cenę za asfaltową drogę – wybudowaną w 2021 roku przez prywatnego przedsiębiorcę (dewelopera), zajmującą teren mający w sumie ponad 6 arów - ustalono na 200 tys. zł, płatne w ratach (w tym roku – 100 tys. zł, a kolejnych – po 50 tys. zł). Trakt, który jest boczną drogą od ul. Winnickiej na wielickim osiedlu Bogucice, ma umożliwić dostanie się do Pomnika Chwały, który wieńczy Wzgórze Kaim od grudnia 1915 roku.

Wątpliwości części radnych wzbudziła zarówno kwota, jaką gmina ma wyłożyć na zakup drogi, jak i zasadność takich zakupów. Pytano także co zrobił w tej sprawie Kraków i czy ta strona wywiązała się z ustaleń czynionych przed kilku laty.

- Kto jest obecnie właścicielem działki, na której stoi pomnik? Na pewno nie kupimy drogi dopóki nie zostanie uregulowany stan prawny pomnika jako terenu publicznego, całościowo, wraz z dojściem do niego – zaznaczył radny Paweł Krysa.

- Nigdy nie byłam na Wzgórzu Kaim, ale mam kilka wątpliwości: ile osób odwiedza rocznie ten pomnik? Bo może wystarczyłaby tam ścieżka zamiast „autostrady”? Czy warto wydawać tyle pieniędzy na zakup tej drogi? - wyliczał radny Andrzej Dyga.

Radni pytali także, czy jeśli Wieliczka „nie kupi drogi uniemożliwi tym samym Krakowowi prawidłowe czynności, remonty itp. wokół pomnika” oraz czy kupno drogi będzie oznaczało uzyskanie dojścia do obelisku czy też gmina będzie musiała kupić tam w tym celu kolejne grunty.

Na pytania odpowiadał wiceburmistrz Wieliczki ds. inwestycji Piotr Krupa.

- Wszystko zaczęło się kilka lat temu od interwencji m.in. konsula Węgier w sprawie zabudowy wzgórza, na którym znajduje się pomnik. 30 marca 2018 roku obelisk wpisano do rejestru zabytków. Potem odbyło się spotkanie, podczas którego ustalono co, kto i gdzie ma wykonać, by zapewnić ochronę pomnika. W lipcu 2017 roku Rada Miejska Wieliczki przyjęła uchwałę intencyjną o podjęciu działań w tej kwestii i nabyciu części działek położonych na wzgórzu pod stronie wielickiej. Uchwała o zakupie drogi jest kontynuacją tego projektu – wyjaśniał wiceburmistrz.

Głos zabrał także radny Piotr Ptak, który zajmował się problemem we wcześniejszych latach, kiedy był pełnomocnikiem burmistrza Wieliczki ds. inwestycji.

- Ustalenia w tej sprawie trwają od czterech lat. Pomnik stoi na terenie Krakowa, który kupił już działkę na której jest obelisk (Kraków pozyskał tę działkę z początkiem 2021 roku, a obecnie stara się o zakup tam kolejnych dwóch działek – red.). Wieliczka ma kupić teren (drogę) w zupełnie innym miejscu. Dzięki temu Kraków uzyska drogę publiczną, dojazd do pomnika, bo od jego strony nie ma takiej możliwości (od strony Krakowa do pomnika można dojść tylko przez las, po prywatnych gruntach – red.), a bez drogi nic nie można przy pomniku robić - mówił Piotr Ptak.

Ostatecznie, po długiej dyskusji, uchwałę o zakupie drogi wycofano z porządku obrad ostatniej sesji, by radni mogli zgłębić temat i zapoznać się z sytuacją w terenie (3 sierpnia odbyła się wizja lokalna na Wzgórzu Kaim).

Pomnik Chwały upamiętnia odparcie ofensywy wojsk rosyjskich na Kraków w 1914 roku. Obelisk na Wzgórzu Kaim zyskał ochronę dopiero po alarmie wszczętym przez historyków i mieszkańców

Wzniesienie na granicy Wieliczki i Krakowa zarezerwowała dla siebie historia. Znajdujący się tam kilkumetrowy obelisk zaprojektował malarz i rzeźbiarz Henryk Nitra. Na pomniku widnieje napis „Tu odparto w dniu 6 grudnia 1914 roku oddziały rosyjskiej armii”. Słowa te - oraz herb monarchii austriackiej - wykuto w kamieniu po niemiecku i po polsku.

Grudniowe wydarzenia sprzed 107 lat, są często nazywane „krakowskim cudem”. Na wzgórzu Kaim austriaccy i węgierscy żołnierze obronili twierdzę Kraków, zmuszając Rosjan do wycofania się (z wielkimi stratami) pod Wieliczkę. Kraków został ocalony.

W grudniu 1915 roku na szczycie wielicko-krakowskiego wzniesienia, w miejscu, gdzie „najdalej na zachód stanęła stopa rosyjska” - odsłonięto pamiątkowy obelisk.

Pomnik Chwały był od lat zaniedbany i niejako zapominany. Działania związane z jego ochroną zaczęto podejmować dopiero w 2017, po alarmie historyków, mieszkańców i przedstawicieli Węgier, że postępująca zabudowa wzgórza po stronie wielickiej będzie jednoznaczna z zagładą historycznego miejsca.

Z nieoficjalnych informacji wynika, że kwestia zakupu/przejęcia przez Wieliczkę drogi do pomnika powinna rozstrzygnąć się w ciągu 2-3 miesięcy. Jednocześnie na dziś nie wiadomo, czy skończy się na drodze wycenionej na 200 tys. zł, ponieważ jak stwierdzili radni biorący udział w środowej wizji lokalnej na wzgórzu – pod uwagę warto wziąć również sąsiedni trakt na wzniesieniu (ta droga jest mniej okazała niż asfaltowa, ma też wielu właścicieli). Sprawa będzie analizowana w najbliższych tygodniach.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski