Willa Japonka w Krzeszowicach z nagrodą generalnego konserwatora zabytków. Jedyna taka w Małopolsce

FLESZ - Mieszkanie w wynajętym lokum, w obliczu utraty pracy lub przychodów, jest sporym problemem

Konkurs po raz pierwszy został zorganizowany w 1975 roku, a od 2011 r. jest prowadzony przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. - Celem konkursu „Zabytek Zadbany” jest promocja opieki nad zabytkami poprzez propagowanie najlepszych wzorów konserwacji, utrzymania i zagospodarowania zabytków. W 2020 r. w sześciu kategoriach poddano ocenie 63 zabytki z całego kraju, spośród których jury wybrało 6 laureatów i 11 wyróżnionych - Wioletta Łabuda-Iwaniak, kierownik Biura ds. Komunikacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa.

Krzeszowicka Willa Japonka została wyróżniona w kategorii - adaptacja obiektów zabytkowych. A kolejnymi kategoriami konkursu były: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu; rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tej kategorii w tym roku nie przyznano nagród); architektura i budownictwo drewniane; zabytki techniki, kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem.

W uzasadnieniu nagrody dla krzeszowickiej willi czytamy: Wyróżnienie za przeprowadzone na wysokim poziomie prace remontowe, konserwatorskie i adaptacyjne w drewnianej Willi Japonka w Krzeszowicach, które uratowały zabytek przed degradacją, wydobyły i podkreśliły jego wartości zabytkowe oraz pozwoliły na prawidłowe użytkowanie obiektu w celach dydaktycznych i społecznych.

Remont przeprowadził jej obecny właściciel Starostwo Powiatowe w Krakowie. Prace zabezpieczające, remontowe i konserwatorskie konstrukcji i poszycia dachu, ścian zrębowych wraz z mszeniem, drewnianych podłóg, ścian i schodów wewnętrznych i zachowanych pieców zaczęły się w 2017 roku, a zakończyły w 2019. - Cieszymy się, że udało się pozyskać dofinansowanie i wyremontować zabytek. A teraz jeszcze zdobyć wyróżnienie za te działania - mówi Wojciech Pałka, starosta krakowski.

Remont kosztował prawie 1,2 mln zł z czego 530 tys. zł pochodziło z dotacji zewnętrznych z Urzędu Marszałkowskiego w ramach programu „Ochrona zabytków Małopolski 2019” oraz z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Ochrona zabytków.

Drewniana willa w konstrukcji zrębowej z mansardowym dachem został wybudowany przez hrabiów Potockich w 1920 roku. Nazwa „Japonka” przyjęła się w związku z formą podgiętych, „pagodowych” narożników dachu.

Początkowo obiekt pełnił rolę pensjonatu dla kuracjuszy wypoczywających w krzeszowickim uzdrowisku. A dodatkowo miał funkcję usługową jako restauracja, kawiarnia i pijalnia mleka oraz wód. Przez lata w Willi Japonce, przy ul. Ogrodowej 2 były mieszkania dla nauczycieli. Potem były plany pozbycia się willi, a nawet przeniesienia, bo znalazł się kupiec, a stary budynek przeszkadzał na placu należącym do powiatowej szkoły - LO w Krzeszowicach.

Po remoncie w willi znalazły miejsce sale lekcyjne LO im. Tadeusza Kościuszki w Krzeszowicach oraz pomieszczenia ogólnie dostępne.

• woj. mazowieckie
- Siedziba Muzeum Warszawy – zespół jedenastu kamienic przy Rynku Starego Miasta 28-42 / ul. Nowomiejskiej 4-8 w Warszawie (laureat, kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem)
- Biały Dom w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie (wyróżnienie, kategoria A: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu)
- wodozbiór w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie (wyróżnienie, kategoria E: zabytki techniki)
• woj. lubelskie
- Wieża Ariańska w Wojciechowie (wyróżnienie, kategoria A: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu)
- Kościół parafialny Świętych Apostołów Piotra i Pawła wraz z dzwonnicą – dawna cerkiew greckokatolicka w Hannie (wyróżnienie, kategoria D: architektura i budownictwo drewniane)
• woj. pomorskie
- wieża ciśnień w Malborku (laureat, kategoria E: zabytki techniki)
- Biały Spichlerz w Słupsku (wyróżnienie, kategoria C: adaptacja obiektów zabytkowych)
• woj. śląskie
- Zamek – siedziba Muzeum Zamkowego w Pszczynie (laureat, kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem)
- pływalnia miejska w Siemianowicach Śląskich (wyróżnienie, kategoria E: zabytki techniki)
• woj. dolnośląskie
- zespół klasztorny dawnego opactwa cysterek w Trzebnicy (wyróżnienie, kategoria C: adaptacja obiektów zabytkowych)
• woj. lubuskie
- klasztor magdalenek, obecnie Centrum Aktywności Społecznej w Szprotawie (laureat, kategoria C: adaptacja obiektów zabytkowych)
• woj. małopolskie
- Willa „Japonka” w Krzeszowicach (wyróżnienie, kategoria C: adaptacja obiektów zabytkowych)
• woj. podkarpackie
- Rotunda Świętego Mikołaja w podziemiach bazyliki archikatedralnej w Przemyślu (wyróżnienie, kategoria A: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu)
• woj. podlaskie
- lamus w Knyszynie (laureat, kategoria D: architektura i budownictwo drewniane)
• woj. warmińsko-mazurskie
- budynek dawnego dworca cesarskiego w Gumniskach Małych (wyróżnienie, kategoria D: architektura i budownictwo drewniane)
• woj. wielkopolskie
- kościół parafialny Świętego Marcina Biskupa w Starej Wiśniewce (wyróżnienie, kategoria D: architektura i budownictwo drewniane)
• woj. zachodniopomorskie
- kościół Matki Boskiej Różańcowej w Koszalinie-Jamnie (laureat, kategoria A: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu)