Winne hobby winne

Popołudnia i całe soboty pielęgnują winne krzewy, obserwują, czy nornice nie podgryzają szczepów, albo na którym słupie najchętniej siada ich ulubiony myszołów. Mają też za sobą pierwsze próby robienia własnego wina, choć ciągle testują rodzaje szczepów i trudno im doczekać się na właściwą miniprodukcję.

O sprzedaży bezpośrednio w gospodarstwie jeszcze nie ma mowy. Mimo to, z przyjemnością spędzają czas w winnicy i zaczytują się w historii światowego winiarstwa i z dumą mówią, że teraz następuje odrodzenie polskich tradycji winiarskich, tych sprzed XVII wieku.

Katarzyna i Jacek Halemowie nie szukali pola na założenie winnicy, ale szukali działki za miastem pod budowę domu. Spodobało im się w Garlicy Duchownej, znaleźli tam długi wąski kawał ziemi na sprzedaż. - Tylko część była budowlana, reszta rolna - mówi Jacek Hamela.

- Działka na 18 metrów szeroka i na 600 długa. Nie wiadomo co z tym robić - kręciła wówczas nosem żona, pani Katarzyna. Nagle małżonkowie odkryli, że tu za Zielonkami jest dobry klimat do uprawy winorośli. Wyczytali to w opracowaniu zrobionym przez Uniwersytet Rolniczy, który ma swoją winnicę w sąsiedniej wiosce w Garlicy Murowanej. - Dane pokazywały, że temperatury w okresie wegetacji winorośli są bardziej sprzyjające niż w Szampanii - ucieszyła się Katarzyna Hamela.

Było już jasne, że ta długa, wąska działka pozwoli założyć winnicę, bo jest na wzniesieniu i to dobrze ustawionym do słońca na południe i zachód. Wtedy Hamelowie, historycy z wykształcenia zdecydowali, że winiarstwo będzie ich nowym hobby.

Winiarze z francuskiego regionu Szampanii, gdzie powstają najsłynniejsze wina musujące, mogą spać spokojnie. Hamelowie nie będą dla nich konkurencją, ale chcą mieć frajdę z uprawy winorośli. Na co dzień pan Jacek jest zarządcą nieruchomości w Krakowie, a pani Katarzyna menadżerem w zabytkowym Dworze Kombornia (hotel i SPA na Podkarpaciu). Przez to winiarskie hobby menadżerki dwór zyskał nową atrakcję, powstał tam salon winiarski z możliwością degustacji win karpackich w tym polskich.

Winiarze z Garlicy Duchownej wciąż się szkolą, czytają o winach i winnicach. Pani Katarzyna przed kilku laty poszła na warsztaty prowadzone przez Małopolską Agencję Rynku Rolnego, których celem było powstanie Małopolskiej Ścieżki Winnej. Specjaliści zachęcali do zakładani winnic i pomagali w tym.

Hamelowie już wcześniej zasadzili winorośle. - Jak wszyscy początkujący winiarze poszliśmy po poradę do Romana Myśliwca, popularyzatora winiarstwa w Polsce - mówi pan Jacek. Dowiedzieli się jakie szczepy nadają się do upraw w naszym kraju, sprowadzili je i na wzgórzu za nowym domem założyli "Winnicę nad Dobrą Wodą".

- Taki potok - Dobra Woda płynie dolinką pod naszym wzgórzem - wskazują gospodarze. Zabierają się właśnie za podwiązywanie winnych pędów, żeby rosły do góry, nie rozkładały się między alejkami.

Winorośle posadzili kilka lat temu i czekali aż się przyjmą, zaczną rosnąć. Teraz część wymieniają na inne. Obserwują przyrodę. - Pilnujemy, żeby nornice, myszy i krety nie podgryzały winorośli. Naszym sprzymierzeńcem są ptaki, przede wszystkim myszołów. Siada na słupie i szuka okazji, żeby upolować nornicę - mówi gospodarz. A żona dodaje, że ten ptak nie musi nawet polować. Wystarczy, że siedzi, bo w jego obecności nornice się stresują i nie rozmnażają.

Hamelowie zaznaczają, że przy tym ich hobby trzeba mieć cierpliwość, bo owoce pojawiają się dopiero po trzech latach od posadzenia roślin. Wtedy można myśleć o robieniu wina.

- W Polsce przed wiekami było wiele winnic. Wyniszczyła je tzw. mała epoka lodowcowa, czyli okres ochłodzenia w XVII wieku - opowiada Katarzyna Hamela. Wspomina też, że na terenach dzisiejszej Garlicy i okolic przez jakiś czas zamieszkiwali Węgrzy i na pewno robili wino, bo trudnili się tym od pokoleń.

Hamelowie robili już pierwsze próby wina ze swojej winnicy, ale nie starają się o akcyzy, pozwolenia na sprzedaż. Wciąż się uczą, poznają zawiłe prawo polskie w tym zakresie i cieszą się, gdy staje się ono coraz bardziej przyjazne dla winiarzy pracujących w maleńkich przydomowych winnicach, przy gospodarstwach agroturystycznych. Gospodarze z Garlicy opowiadają o upodobaniach Polaków do słodkich win, chociaż sami cenią wytrawne czerwone, o zabiegach winiarzy, żeby tak pielęgnować rośliny, wystawić do słońca, by w gronach skoncentrować jak najwięcej cukru oraz substancji odpowiedzialnych za smak i aromat.
Mówią o produkcji win białych, w przypadku których owoce są tłoczone od razu po zbiorach, ale także produkcji białych i różowych win z czerwonych owoców, także tłoczonych tuż po zbiorze. - Mamy modę na lekkie wina świeżo-owocowe, które pije się w rok po wyprodukowaniu.

Czerwone trunki trudniej zrobić. Owoce się rozgniata, ale 7 do 14 dni zostawia, żeby fermentowały ze skórkami i całość nabierała czerwonego koloru. Jednak przy tym trzeba mieć trochę wprawy, dlatego początkujący winiarze wiedzą, że lepiej z czerwonych gron zrobić dobre białe lub różowe wino niż słabe czerwone - przyznaje pani Katarzyna.

Uprawy winorośli na Małopolskim Szlaku Winnym
* W Małopolsce jest ok. 100 winnic. Nie wszystkie są zarejestrowane. O odrodzenie dawnych tradycji winiarskich przed kilku laty zadbała Małopolska Agencja Rynku Rolnego i prowadziła warsztaty dla winiarzy. Powstał Małopolski Szlak Winny. W jego skład wchodzi 21 winnic.

* Na szlaku w powiecie krakowskim:Winnica Krokoszówka Górska w Smardzowicach (gm. Skała), Winnica Kresy w Skale, Winnica Amonit w Cianowicach (gm. Skała), Winnica nad Dobrą Wodą w Garlicy Duchownej (gm. Zielonki)), Winnica Gaj w Gaju (gm. Mogilany).

* Na szlaku w Małopolsce:Winnica Zawisza w Wesołkowie (pow. tarnowski), Winnica Demeter w Gromniku (tarnowski), Winnica Kuźnia w Gromniku (tarnowski), Winnica Zadora w Szczepanowicach (tarnowski), Winnica Dosłońce w Dosłońcu (miechowski), Winnica Srebrna Góra w Krakowie, Winnica nad Dworskim Potokiem w Łazach (bocheński), Winnica Hybridum w Witanowicach (wadowicki), Winnica Comte w Kluczach (olkuski), Winnica Uroczysko w Janowicach (tarnowski), Winnica Smykań w Pomorzanach (limanowski), Winnica rodziny Steców w Tuchowie (tarnowski), Winnica Piwnice Antoniego w Woli Lubeckiej (tarnowski), Winnica Szawapier w Stryszawie (suski), Winnica Chodorowa w Chodorowej (nowosądecki), Winnica Koniusza w Łyszkowicach (proszowicki).