Wino królów i król win

Po Francji drogą win (3)

Szampan podbił serca

Szampan szybko podbił serca, albo raczej podniebienia, możnych tego świata. Dzisiaj Francuzi z dumą mówią o nim, że jest winem królów i królem win. Roczna sprzedaż szampana sięga 300 milionów butelek, z czego 113 milionów trafia na eksport. (dane za 1998 rok).
Oczywiście szampana można wytwarzać jedynie w Szampanii (winnice mają powierzchnię 30 tys. hektarów). Jednak niesłychana popularność tego trunku sprawiła, że zaczęto go naśladować. Dlatego też wina musujące produkuje się w tej chwili w wielu miejscach na ziemi, ale nazwa "szampan" zarezerwowana jest wyłącznie dla produktu z piwnic francuskiego regionu. Swą wyjątkowość szampan zawdzięcza doskonałej jakości winogron, wyrosłych w sprzyjającym klimacie na kredowym podłożu oraz rygorystycznie przestrzeganym tradycyjnym metodom produkcji.
Podłoże kredowe, zawierające skamienieliny belemnitów, w zimie chroni korzenie krzewów winnych od mrozu, a latem oddaje zgromadzoną wilgoć i odbija promienie słoneczne, gwarantując winnym gronom stałą wysoką temperaturę. Zaś wyryte w kredowych pokładach piwnice stwarzają odpowiednie warunki dla dojrzewania szampana, przede wszystkim dzięki stałej temperaturze (8-12 C) i wilgotności powietrza.

Z trzech odmian

Szampana produkuje się z trzech odmian winogron: czarnego Pinot, Pinot Meunier i Chardonnay. Winobranie przypada na przełom września i października. Winne grona zbierane są ręcznie i od razu zgniatane. Biały słodki sok poddaje się fermentacji. Po kilku miesiącach powstaje białe wino.
Wtedy to dopiero do akcji wkracza tzw. assembleur - człowiek odpowiedzialny za ustalanie proporcji, w jakich mieszane są wina otrzymane z różnych odmian winogron. Często dodaje się również pewne ilości starszych trunków. Wyjątek stanowią szampany typu "millesime", które są wybitnymi rocznikami (za najlepsze w ostatnim dwudziestoleciu uznaje się millesime 1980, 1985, 1990). Tak otrzymane wino poddaje się powtórnej fermentacji. Po dodaniu drożdży i cukru do każdej z butelek, układa się je w pozycji poziomej i pozostawia się na około 3 lata. W przypadku szlachetniejszych marek szampana okres ten jest dłuższy.
Następnym zadaniem producenta jest usunięcie pozostałego po drożdżach osadu. W tym celu umieszcza się butelki w pozycji szyjką w dół na specjalnych stelażach. Przez miesiąc raz dziennie każda z butelek przekręcana jest dokładnie o 1/8 obrotu. Skoncentrowany teraz przy samym korku osad zamraża się poprzez zanurzenie w glikolu. Lodowy korek, z wszystkimi nieczystościami, sam wyskakuje po otwarciu butelki. Teraz szampan dzielony jest na wytrawny, półwytrawny i słodki oraz odpowiednio doprawiany. Dopiero wtedy zakorkowana, zadrutowana i opatrzona odpowiednią etykietką butelka gotowa jest do sprzedaży.
Degustując szampana u jego bezpośredniego producenta (np. Champagne Pommery S.A. 5, place du Général Gouraud-51100 Reims, tel. 03 26 61 62 56, fax 03 26 61 62 96 e-mail: [email protected]) możemy liczyć na dodatkowe wskazówki jak serwować ten szlachetny trunek.
Szampan powinien być podawany w temperaturze 10 C - nie mając odpowiedniej piwnicy można go więc uprzednio schłodzić w dolnej części lodówki, a następnie bezpośrednio przed podaniem umieścić w wiaderku z lodem. Przed rozlaniem wycieramy ściereczką szyjkę butelki i wypełniamy lampki do 2/3 wysokości. Najodpowiedniejsze dla szampana są kieliszki zwężające się lekko ku górze, zatrzymują dłużej bąbelki i aromat.

Katedra i piwnice

Zwiedzanie piwnic i degustację szampana koniecznie trzeba uzupełnić o wycieczkę do Reims. Wizytówką miasta jest przede wszystkim wspaniała gotycka katedra, miejsce koronacji wielu monarchów Francji. Jej budowa przypadła na lata 1211-1285. W XV wieku wzbogacono ją o wspaniałe wieże. Zewnętrzne mury katedry ozdobione są prawdziwą armią postaci. Doliczono się ich aż 2300 - w tym słynne chichoczące anioły na zachodniej elewacji. Większość figur - ze względu na zniszczenia - zastąpiono kopiami, a oryginały znalazły schronienie w muzeum katedralnym mieszczącym się w Palais du Tau.
Jeśli zamierzamy uwiecznić przepiękną fasadę katedry, powinniśmy odwiedzić ją późnym popołudniem, wtedy, gdy skąpana w promieniach zachodzącego słońca, nabiera przepięknego ciepłego kolorytu. Także wnętrze katedry jest imponujące - zachwyca powściągliwą elegancją i strzelistością. Nawet i tutaj, na witrażach południowego transeptu, obecna jest tematyka szampana. We wschodniej kaplicy podziwiać możemy natomiast witraże projektowane przez Marca Chagalla.
W pobliżu katedry, przy rue Simon, znajdziemy kolejny wspaniały zabytek architektury sakralnej - XI-wieczną Bazylikę św. Remigiusza. Tę najważniejszą chyba w północnej Francji romańską świątynię wzniesiono by umieścić tam grób św. Remigiusza, biskupa, który ochrzcił króla Chlodwiga i jego wojowników. Scenę sacrum przedstawiają płaskorzeźby zdobiące grób biskupa.
Amatorom malarstwa warto zaś polecić Muzeum Sztuk Pięknych oraz muzeum mieszczące się w H tel Vergeur, a mające w swych zbiorach dwie serie sztychów Dürera.
Praktycznych informacji ułatwiających zorganizowanie wycieczki udzieli chętnie Biuro Informacji Turystycznej. Office de Tourisme de Reims, 2, rue Guillaume de Machault, 51100 Reims, tel. 03 26 77 45 25, fax 03 26 77 45 27, a adresy piwnic, które można zwiedzać zebrano na stronach www.union-maisons-champagne.fr/listeviscave.htm.
BOŻENA KLIMOWSKA