Wiśniowa. Drewnianej bożnicy już nie tylko nie grozi zawalenie. Jej wnętrze odzyskuje odzyskuje dawny wygląd [ZDJĘCIA]

FLESZ - Powrót do szkół. Wszyscy w trybie stacjonarnym

Niewiele brakowało, że dziś bożnicy by nie było, a przynajmniej nie byłoby jej na terenie gminy Wiśniowa. Jeszcze nie tak dawno, bo dwa lata temu wyglądała inaczej, a jej stan techniczny określany był jako zły, wręcz katastrofalny. Radni gminy Wiśniowa podjęli wtedy decyzję o jej relokacji.

Gdyby w kasie tej niewielkiej i niebogatej gminy były wtedy pieniądze na rozbiórkę i transport budynku, teraz pewnie stałby w jednym ze skansenów. Tak się jednak nie stało, a radni pod koniec 2019 roku zmienili zdanie i zobowiązali wójta gminy do pozyskania pieniędzy na ratowanie bożnicy, aby mogła pozostać tutaj a jednocześnie, aby jej remont nie nadwyrężył gminnego budżetu.

I tak też się stało. Gmina pozyskała z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 300 tys. zł, za które to środki przeprowadziła pierwszy etap remontu. Sama z własnego budżetu opłaciła pracę inspektora nadzoru budowlanego.

Pierwszy etap prac zakończył się jesienią ubiegłego roku.

Niedawno zaś rozpoczął się drugi etap polegający na odsłonięciu i konserwacji zachowanych polichromii.
Jak mówi Agata Mamoń-Prokop z firmy Artel, która wygrała przetarg na realizację tego zadania, zachowały się śladowe ilości malowideł ornamentalnych w dwóch z trzech pomieszczeń bożnicy: w sali modlitw i w sali dla kobiet tzw. babińcu. Gęsty, malowany ręcznie ornament roślinny w intensywny m kolorze pokrywał ściany sali modlitw, a dokładnie górne ich części ponad drewnianą boazerią.

W tzw. babińcu zachowały się malowidła wykonane inaczej, bo za pomocą wałka, co było typowe dla tamtego okresu.

Pracując przez ostatnie lata w synagodze w Bieczu miałam okazję i przyjemność odsłonięcia znajdujących się na stropie, a dotąd nieodkrytych malowideł przedstawiających cykl zodiakalny typowy dla synagog, ale zachowany w zalewie kilku w Polsce. Tu, w Wiśniowej liczyłam na to, że na ścianie wschodniej, gdzie zapewne znajdowała się święta skrzynia, czyli Aron ha-kodesz ujawnią się jakieś napisy. Niestety właśnie ta ściana jest stosunkowo nowa. Stara została częściowo wyburzona w czasach, kiedy budynek służył jako strażnica i trzeba było wybić otwór, żeby mógł tu wjeżdżać wóz strażacki

– mówi Agata Mamoń-Prokop. I dodaje:

Z drugiej strony, fakt, że zachowały się nawet takie szczątki malowideł jest zaskakujący, jeśli weźmie się pod uwagę wojenne i powojenne losy bożnicy. Myślę, że przetrwała ona dzięki temu, że sama jest bardzo skromnym budynkiem, nie rzucającym się w oczy i nie noszącym z zewnątrz cech znamionujących obiekty o charakterze religijnym. Zdecydowanie bardziej przypomina bowiem chałupę wiejską, przez co nawet osoby pojawiające się tutaj w celach turystycznych są zaskoczone tym, że znajduje się tu bożnica.

Na ten etap prac gmina również pozyskała środki. Tym razem to 60 tys. zł od województwa małopolskiego.
Ale to nie koniec zabiegów o pieniądze na remont bożnicy, bo jak mówi Piotr Matusiak, kierownik Referatu Inwestycji, Dotacji i Zamówień Publicznych w Urzędzie Gminy Wiśniowa, do wykonania zostały jeszcze: podłoga, strop, instalacja elektryczna i zagospodarowanie terenu wokół budynku. Na razie gmina zleciła opracowanie dokumentacji projektowej tych prac.

Kiedy remont dobiegnie końca w bożnicy, zgodnie z wolą Rady Gminy zapisaną w uchwale z grudnia 2020 roku, ma powstać Izba Pamięci obejmująca „działalność niepodległościową prowadzoną na terenie Gminy Wiśniowa, w szczególności w okresie II wojny światowej i w czasach stalinizmu, przez partyzantkę niepodległościową, w tym oddziały Armii Krajowej.”