Wojna z kamerami

Tomasz Domalewski: Kręcąc przełącznikiem TV

Korespondentami wojennymi byli i Ernest Hemingway, i John Steinbeck, i Egon Erwin Kisch. I Melchior Wańkowicz, i Ksawery Pruszyński, i Ryszard Kapuściński. To najważniejsze chyba nazwiska, po których zostało coś więcej niż prasowe doniesienia z frontu. Erich Maria Remarque żadnym korespondentem nie był, ale wojnę oglądał z pozycji żołnierza. "Na Zachodzie bez zmian" przez długie lata czytano bez opamiętania. Jest do tej książki po co zajrzeć i dziś.
Teraźniejsze batalie są zdominowane przez wysłanników telewizji. Siedzący przed ekranem czekają na natychmiastowe reportaże z bitewnego pola. Najlepiej, gdy kule świszczą tuż koło kamery albo gdy bomba zatrzęsie hotelem, w którym sypiają specjalni wysłannicy. Pióro liczy się dziś mniej, bo na literackie reportaże z okolic transzei i okopów nikt lub prawie nikt nie czeka. Tak samo jak nikt nie czeka na popisy technicznych sztuczek boksera na ringu. Najlepiej, gdy jeden z rywali tak dostanie w szczękę, że musi pół godziny wstawać. Wówczas wiwatom nie ma końca.
Co napisawszy, wcale nie lekceważę telewizyjnych doniesień wojennych i ich autorów. Nie tylko dlatego, że korespondenci często rzeczywiście narażają życie. Docenić też trzeba - najczęściej wbrew możliwościom - chęć przedstawienia racji drugiej strony linii frontu. Bohatkiewicz chciał dowiedzieć się czegoś autentycznego od Osetyjczyków. Osobiście, bez pośrednictwa rosyjskich służb propagandowych. No to się dowiedział. Że jest szpiegiem i pijakiem. Przesłuchujący mogli mu jeszcze wepchnąć w ramiona jakąś rozognioną panienkę, a zdjęcie wysłać rodzinie.
Cieszyć się trzeba, że wszystko dobrze się skończyło, ale pamiętając, że wojna to wojna. A rosyjskie prowokacje nie mają równych na świecie. W dziennikarstwie także.