Wróg jest bliżej, niż myślisz

To mroczny labirynt, gdzie życiową drogę próbuje odnaleźć Adam (Jake Gyllenhaal), nauczyciel historii. Ale czy rzeczywiście jest tym, za kogo się podaje? I kim jest Anthony, który wygląda tak jak on? Kanadyjski reżyser nie podpowiada nam, jak znaleźć odpowiedź na te pytania. Skonfundowany widz, podobnie jak bohaterowie thrillera, kluczy więc w labiryncie na granicy jawy i snu.

Życie Adama utkane jest z monotonii, czynności, które wykonuje mechanicznie każdego dnia. Wstaje rano do pracy, wraca do domu i – najczęściej – zasypia nad stertą esejów swoich uczniów. Czasem wkrada się w nie także seks z piękną dziewczyną – pozbawiony jednak namiętności, raczej z przymusu niż z pragnienia i miłości.

Nudną egzystencję bohatera przerywa dopiero przypadkowe odkrycie. W jednym z filmów, które ogląda na komputerze, dostrzega aktora wyglądającego tak jak on. Postanawia go odnaleźć i poznać. Fascynacja sobowtórem przeradza się stopniowo w obsesję podszytą pragnieniem dokonania zmian w swoim życiu.

Okazuje się, że podziela je także Anthony, który wraz z żoną oczekuje potomstwa.

Realizm świata przedstawionego przeplata się we „Wrogu” z elementami fantastycznymi, pochodzącymi z otchłani najczarniejszych koszmarów Adama. Pojawiają się w nich zdeformowane kobiety i budzące grozę obrzydliwe pająki-giganty – wyraz jego wewnętrznych lęków, z którymi się zmaga, oraz pragnień, których nie ma odwagi urzeczywistnić.

Denis Villeneuve, adaptując oniryczną powieść „Podwojenia” Jose Saramago, nawiązuje w swoim dziele do estetyki filmowych labiryntów i łamigłówek sygnowanych nazwiskami Davida Lyncha czy Romana Polańskiego, który jako autor „Wstrętu” i „Lokatora” szczególnie zgłębiał problem płynnej tożsamości i schizofrenii.

Tematyka ta widoczna jest również we „Wrogu”. W filmie Villeneuve’a pojawia się także, niczym zjawa, postać matki granej przez Isabellę Rossellini – wielką gwiazdę „Blue Velvet” Davida Lyncha. Choć bohaterka emanuje spokojem i rozwagą, to jej rola sprowadza się w filmie do tworzenia kolejnych, krętych ścieżek w labiryncie, w którym uwięziony został Adam. A może błądzi w nim jednak Anthony?